Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

dırdı. Çok para sarf ederek su da getirtdi. Türkçe dîvânını Şems-üd-dîn-i Sîvâsî şerh
etmişdir.
Murâd hânın vâlidesi Nûr Bânû sultân 991 [m. 1582] senesinde Üsküdârda
Zeyneb Kâmil çocuk hastahânesi yakınında bulunan Atîk Vâlide câmi’ini yapdırmışdır.
İki minârelidir. Nûr Bânû sultân 991 [m. 1582] de vefât etmişdir. Bu câmi’in
artıklarından Dabaklar mescidini yapmışdır. Câmi’e yakın olarak bir de (Dâr-üşşifâ)
mescidi yapdırmışdır. 267, 487, 1064, 1075, 1099, 1118, 1119, 1127, 1144,
1156, 1171.
688 — MURÂD HÂN-IV “rahmetullahi teâlâ aleyh”: İslâm halîfelerinin seksenikincisi,
Osmânlı pâdişâhlarının onyedincisidir. 1018 [m. 1609] de tevellüd, 1049
[m. 1640] da vefât etdi. Babası, birinci Ahmed hânın türbesindedir. Kardeşi ikinci
Osmân hân da buradadır. 1032 [m. 1623] de halîfe oldu. Yavuz gibi cesûr idi. Annesi
Mâhpeyker Kösem sultânın yardımı ile, iş başına, kıymetli adamlar getirerek,
ortalığı düzeltdi. Şâh Abbâs Bağdâdı alıp, otuzbin Ehl-i sünneti kadın, çocuk
ayırmadan kesdi. Sadr-ı a’zam hâfız Ahmed pâşa Bağdâdı geri aldı. Îrân askeri telef
oldu. Tütün, enfiye ve içkiyi yasak etdi. Kendi harbe giderek Tebrîzi geri aldı.
İkinci def’a giderek Bağdâdı tekrâr aldı. Kâ’be-i mu’azzamayı yeniden yapdırdı.
Hâfız Ahmed pâşa, Fâtihde Malta çarşısındaki câmi’inin kıble dıvarı önündedir.
Murâd hân, Revân seferine çıkarken Kandillide bir serây yapılmasını emr eyledi.
1042 [m. 1632] de seferden dönüşde bu serâya yerleşdi. Burada Muhammed
adında oğlu oldu. Yedi gece kandiller asılıp şenlik yapıldı. Bu sebeble, buraya, Kandilli
denildi. Kandilli câmi’ini, 1165 [m. 1751] de birinci Mahmûd hân yapdırmışdır.
Birinci cihân harbinden sonra yeniden yapıldı. Topkapı serâyında Bağdâd köşkünü
de yapdırdı. 1033 [m. 1623] de Kavaklardaki kal’aları yapdırdı. 347, 629, 632,
1062, 1132, 1133, 1136, 1144.
689 — MURÂD-İ MÜNZÂVÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Muhammed Murâd
bin Alî Keşmîrî, İstanbuldaki meşâyıhin büyüklerindendir. Buhârâda 1054 [m. 1643]
de tevellüd etdi. Şâm ve Hicâz taraflarında çok seyâhat etdi. Hindistânda Serhend
şehrinde Muhammed Ma’sûm-i Fârûkî hazretlerinden feyz aldı. Kemâle erip hilâfetle
şereflendi. Şâmda yerleşip, bir medrese yapdı. 1092 [m. 1680] de İstanbula
geldi. Eyyûbde beş sene kalıp, Şâma ve hacca gitdi. 1120 [m. 1707] de İstanbula
geldi. Sultân Selîmde yerleşdi. Çorlulu Alî pâşa tarafından Bursaya sürüldü. 1129
[m. 1716] da tekrâr İstanbula gelip, Eyyûbde reîs-ül-etibbâ Nûh efendi yalısında
ikrâm edildi. 1132 [m. 1719] senesinde vefât etdi. Edirnekapı dışında, Münzevî câmi’i
karşısında, birinci sultân Mahmûd hân şeyh-ül-islâmlarından Ahmed Ebül-hayr
efendinin kabri yanındaki türbesini ziyâret edenler, mubârek rûhundan feyz almakdadırlar.
Türkçe (Âdâb-ı tarîkatin-nakşibendiyye) risâlesi meşhûrdur. (El-müfredât-ül-Kur’âniyye)
tefsîri çok kıymetlidir. Tefsîrler, arabî, fârisî ve türkce bir
aradadır. Ebül-hayr efendi 1154 [m. 1741] senesinde vefât etmişdir. 666. cı sırada
Muhammed Murâd bin Abdüllah Kazânî ismine bakınız! 1081.
690 — MURÂD MOLLA “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Dâmâd zâde Murâd efendi,
İstanbulda Çarşambada 1189 [m. 1775] da bir tekke ve bir büyük kütübhâne yapmışdır.
[1332] deki sayımda, burada [2276] kıymetli kitâb vardı. 248, 271, 1144, 1145.
691 — MURÂD PÂŞA: Nemçe, ya’nî Avusturya muhârebesinden başarı ile dönünce,
1015 [m. 1605] de Sadr-ı a’zam oldu. Üçüncü Muhammed hânın son senesi
1012 [m. 1602] de Şâh Abbâsa yenilen ordunun kaçakları, hurûfî kızılbaşları ile
birlikde Celâlî ısyânı çıkardılar. Bu ısyân Anadolunun yarısına yayıldığından,
Murâd pâşa, 1017 [m. 1607] de bunların üzerine yürüdü. Reîsleri Canpolad, Kalenderzâde
ve Kara Saîd gibi şakîleri ve otuzbinden ziyâde kızılbaşı, çoğunu kuyulara
gömerek öldürdü. Doğu Karahisârdaki yuvalarını da basarak, yüzbin âsiyi
imhâ etdi. 1019 [m. 1610] da Îrâna yürüdü. Zafer kazandıkdan sonra, hastala-
– 1150 –