Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

zanmağa zorlaması harâmdır. Nâşize olan, ya’nî zevcinden kaçan zevceye nafaka
verilmez. Geri gelince, nafaka da başlar. Üç günlük yoldan uzakda olan zevce, mahremi
olmadığı için, zevcinin yanına gitmezse veyâ zevc, zevcesini böyle uzağa götürmek
ister, o da gitmezse, nâşize olmaz. Zevc, kendi mülkü olan veyâ kirâladığı
yâhud âriyet olarak aldığı evde zevcesini oturtur. Sâlih komşular arasında barındırması
lâzımdır. Sâlih komşuları olmıyan ev, şer’î mesken değildir).
[(Hindiyye)de diyor ki: (Ev zevcenin mülkü olup, zevcini evine sokmazsa, nafakası
verilmez. Beni evine götür derse, zevc de götürmezse, kendi evine sokmadığı
için nafakasını kesemez. Zevcinin gasb etdiği evde oturmak istemiyen kadının
nafakası kesilmez. Kadın, nemâz kılmıyan zevcinden ayrılmaz. Zemânımızda,
zevc, zevcesini başka memlekete götüremez. Zevc üç günden uzak memleketde
olup, yol parası göndererek, zevcesini yanına çağırır, o da mahremi olmadığı için
gidemezse ve zevcin evinde hastalanan kadının nafakaları kesilmez. Şâhidsiz nikâh
ile yapılan izdivâcda nafaka lâzım olur. Zevce, yemek pişirmek için ücret istiyemez.
Pişirmeğe de zorlanamaz ise de, zevci ona peynir, zeytin gibi şeyler getirir.
Kadının zevcine karşı temiz ve zînetli olması vâcibdir).
(Bezzâziyye)de diyor ki: (Babası hasta olup, bakacak kimse bulunamazsa, zevcinden
iznsiz gidip hizmet eder. Zimmî baba da böyledir. Zengin olan oğul, zengin
olan babasına bakmağa mecbûr değildir). Hediyyeleşmeleri sünnetdir. Anaya,
babaya karşı gelmek, sert konuşmak, kalblerini incitmek harâmdır. İslâm kadını,
her zemân bir milhafe ile örtünmüşdür. Bu da, geniş manto demekdir. İki parça
olan çarşaf sonradan ortaya çıkmışdır. Şimdi çarşaf âdet olan yerlerde çarşafla,
manto âdet olan yerde geniş manto ve kalın baş örtüsü ile örtünmelidir. Mubâh
olan şeylerde âdete uymamak fitneye sebeb olur. Harâm olur].
Zevcin izni ile zevcesi babasının evinde olunca, hasta olunca nafakası kesilmez.
Zevcinin evinde kendisini teslîm etmezse, nafaka kesilmez. Borcu olduğu için habs
edilmiş olan ve düğünden önce hasta olan ve başkası ile hacca giden kadına nafaka
verilmez. Hacca zevci ile giden kadına, evdeki nafaka verilir. Seferî nafaka verilmez
ve yol parasını vermek vâcib olmaz. Cenâze masrafı nafakaya dâhildir. Vefât
eden kadının cenâze masrafını zevci verir. Kadının mirâsını alanlar vermez.
Zevc nafaka vermezse veyâ fakîr olup, habsde, firârda olup vermezse, hâkim zevcesini
ayırmaz. Zevcin ve zevcenin zengin olan mahrem akrabâsına, buna zevci adına
ödünc olarak veyâ veresiye satarak vermelerini emr eder. Vermiyeni habs eder.
Parayı, malı veren, sonra zevcden ister. Ödemezse, habs olunur. Mahkeme karârı
olmadan, ödünc veyâ veresiye alırsa, zevcden istemez. İmâm-ı Şâfi’î “rahmetullahi
teâlâ aleyh”, hâkim zevceyi ayırır dedi. Kocasından nafaka alamıyan Hanefî
bir kadın, boşanmak isterse, Şâfi’î mezhebindeki hâkime başvurur.
Geçmiş zemânın nafakası, zevcden istenemez. Ancak, her ay vermeği sözleşirlerse
veyâ hâkim emr etmiş ise, almadığı aylıkları, ölünciye kadar istiyebilir.
Zevc, birkaç ay veyâ yıl için peşin verdiği nafakayı, zevce bu müddet bitmeden ölürse,
geri alamaz. İmâm-ı Şâfi’î “rahmetullahi teâlâ aleyh”, zevc hesâb ederek, geri
kalan zemâna düşen nafakaları geri alır dedi.
Zevcin akrabâsından hiç kimsenin evde bulunmasını istememek, zevcenin hakkıdır.
Zevce izn verirse, zevc mahrem akrabâsını evinde bulundurabilir. Fakîr
nafakası için, kilidi olan bir oda, mutbah ve halâ yetişir. Zevc, zevcesinin ana, baba
ve kardeşlerini bile eve sokmıyabilir. Fekat görmelerine ve konuşmalarına
mâni’ olamaz. Bunlardan sâlih olanlarına, haftada bir kerre, gelip oturmaları için
mâni’ olmaması iyi olur. Diğer akrabâsının da, senede bir kerre gelip oturmalarına
mâni’ olmamalıdır. [Zevcesinin sâlih olan akrabâsını, kendi de da’vet eder. Karşılar.
Anasının, babasının ellerini öper. Yiyecek, içecek ikrâm eder. Onlarla sohbet
eder. Emr-i ma’rûf ve nehy-i münkerde bulunur. Başka şehrden gelmiş olanlarına,
gece kalmalarını söyler. Onların kalblerini kazanmağa, hayrlı düâlarını al-
– 590 –