Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

kî etdi. 1352 [m. 1933] de vefât etdi.
1302 [m. 1884] de (Reşehât) kitâbını ve sonra, İmâm-ı Rabbânînin (Mektûbât)ını
fârisîden arabîye terceme etdi. (Mektûbât)ın arabîsine (Dürer-ül-meknûnât) adını
verdi. İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin hâl tercemesini de arabî uzun yazıp, 1317
[m. 1898] de Mekke-i mükerremede (Mîriyye) matba’asında, (Mektûbât)ın kenârında
basıldı. İstanbulda Bâyezîdde belediye kütübhânesinde elliüç [53] numarada
mevcûddür. Bunun foto-kopisi 1383 [m. 1963] de İstanbulda basılmışdır. Bu baskılardaki
hâl tercemesinin uzun bir kısmı (Eshâb-ı Kirâm) ve (Hak Sözün Vesîkaları)
kitâblarında mevcûddur. Bu arabî mektûbâtdan yüzdoksandört mektûb seçilerek,
(El-Müntehabât) ismi ile 1392 [m. 1972] senesinde İstanbulda ofset yolu
ile basdırılmışdır. 1075, 1121.
667 — MUHAMMED NU’MÂN “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Mîr Muhammed
Nu’mân bin Seyyid Şemseddîn, 977 [m. 1567] senesinde Semerkandda tevellüd etdi.
Binaltmış 1060 [m. 1650] senesinde Egre şehrinde vefât etdi. Hindistâna gelip,
hâce Bâkîbillah hazretlerinin sohbeti ile şereflendi. Vefâtına kadar Delhîde hizmetinde
bulundu. Hâce hazretlerinin vefâtında, İmâm-ı Rabbânî Dehlîye teşrîf etmişdi.
Merhamet buyurup, seyyid Nu’mânı, Serhende götürdü. Uzun zemân hizmet
ve sohbetde bulundukdan sonra, talebe yetişdirmesi için Burhânpura gönderildi.
101, 267, 481, 515, 746, 749, 756, 1036, 1144, 1148.
668 — MUHAMMED OSMÂN “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Hâcı Muhammed
Osmân Sâhib, Hindistânda yetişen Evliyânın büyüklerindendir. Hicretin binikiyüzkırkdört
[1244] senesinde Pencâbın Loni kasabasında tevellüd, 1314 [m. 1896]
de Pencâb Musâ zey kasabasında vefât etdi. Binikiyüzaltmışaltı senesinde, Ahmed
Sa’îd-i Serhendî hazretlerinin talebesinden hâcı Dost Muhammed Kandihârînin
sohbetine kavuşdu. Onsekiz sene feyz aldı. Zâhir ve bâtın ilmlerinde kemâle geldi.
Üstâdı [1284] senesinde vefât edince yerine geçmekle şereflendi. Binlerle Velî
yetişdirdi. Yirmidokuz sene, tâlibleri irşâd eyledi. Vefâtından bir sene sonra, babasının
yerinde onyedi yaşında irşâda başlayan oğlu Muhammed Sirâcüddînin emri
ile talebelerinden seyyid Ekber Alî Dehlevînin yazdığı (Fevâid-i Osmâniyye) kitâbında
mektûbları ve kerâmetleri uzun bildirilmişdir. 1382 [m. 1962] de Mültanda
basılmışdır. Siracüddîn binüçyüzotuzüç 1333 [m. 1915] senesinde vefât edince,
oğlu Muhammed Zâhid “rahmetullahi aleyh” zâhir ve bâtın ilmlerinin menbaı oldu.
Sirâcüddînin halîfelerinden Muhammed Fadl Alî Şâh 1354 [m. 1935] de vefât
etdi. Yerinde irşâda başlıyan Muhammed Sa’îd Kureyşî Ahmed purî de 1363 [m.
1944] de Pânî-püt şehrinde vefât etdi. Dost Muhammed Kandihârînin (Mektûbât)ındaki
otuz mektûbu Muhammed Âdil toplamış, Muhammed Zâhid bin Sirâcüddînin
emri ile Atâ Muhammed tarafından 1383 [m. 1964] de Mültanda basılmışdır.
783, 1198.
669 — MUHAMMED PÂRİSÂ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Muhammed bin
Muhammed bin Mahmûd [756] da Buhârâda tevellüd, 822 [m. 1419] de Medînede
vefât etdi. Nemâzını, Molla Fenârî kıldırdı. (Umdet-ül-makâmât)da diyor ki,
(Zeyneddîn Hâfî, kabr taşını Mısrdan gönderdi. Taş 1212 de yerinde idi. 1225 de
görmedim. Vehhâbîler kırmış.) Medrese tahsîlini bitirip, hadîs ve fıkh bilgilerinde
ihtisâsını ilerletdi. Sonra Muhammed Behâeddîn-i Buhârî hazretlerinin sohbet
ve teveccühlerine kavuşarak kemâle geldi. (Risâle-i kudsiyye), (Tuhfe-tüssâlikîn),
(Tahkîkât) ve (Faslül-hitâb) kitâbları meşhûrdur. Hepsi de fârisîdir. (Tuhfe)si
1390 [m. 1970] senesinde Delhîde basılmışdır. 49, 106, 470, 720, 750, 1137,
1185.
670 — MUHAMMED REBHÂMÎ : “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Hindistânın fıkh
âlimlerindendir. 835 [m. 1432] de yazdığı fârisî (Riyâd-un-nâsıhîn) ismindeki ilmihâl
kitâbı 1313 de Bombayda basılmış, 1981 de İstanbulda ofset baskısı yapılmış-
– 1146 –