Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

lı birinci Şarl, ya’nî büyük Şarlmanla mektûblaşırdı. Ona bir dıvâr sâati hediyye göndermişdi.
Avrupalılar, sâatin kendi kendine işlediğini görünce, içinde şeytân var
diyecek kadar câhil idiler. Çalar sâat 516 [m. 1022] de yapıldı. Muhammed bin Alî
ibni Sââtî, sâat i’mâlinde mâhir idi. Rakkaslı sâati, ilk olarak papa ikinci Silvestr
Endülüs müslimânlarında görerek Avrupaya getirdi. 1003 [m. 1594] de öldü. 172,
300, 465, 467, 649, 783, 1115, 1127, 1152, 1177.
384 — HASEN ADVÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Hasen bin Advî Hamzâvî Mısrî,
Mâlikî âlimlerindendir. 1220 [m. 1806] de Advede tevellüd, 1303 [m. 1885] de
vefât etdi. Câmi’ul-ezherde yetişdi ve müderris oldu. Çok kitâb yazdı. (İrşâd-ülmürîd
fî-hulâsa-ti ilmi tevhîd) ve (En-nefehât-üş-şâziliyye fî şerh-ı Burde-til-Busayriyye)
kitâbları çok kıymetlidir. 458.
385 — HASEN BİN ALÎ “radıyallahü anhümâ”: Resûlullahın kızı hazret-i Fâtımanın
oğludur. Beyâz ve güzel yüzlü olup, yüzü Resûlullahın yüzüne çok benziyen
yedi kişiden biri bu idi. Resûlullaha bundan dahâ çok benziyen kimse yokdu. Oniki
imâmın ikincisi, islâm halîfelerinin beşincisidir. Hicretin üçüncü [3] senesi, Medînede
tevellüd, [49] da Medînede vefât etdi. Babası hazret-i Alî şehîd olunca, kırk
[40] senesinde Kûfede halîfe seçildi. Kûfe, Basra, Irâk, Horâsân, Mekke, Medîne,
Hicâz ve Yemen ehâlisine, pederi gibi halîfe oldu. Diğer memleketler, hazret-i
Mu’âviyenin elinde idi. Yedi ay sonra, Bağdâd yanında Anbar denilen yerde, ikisinin
ordusu harbe hâzır iken, müslimân kanı dökülmemesi için, hilâfeti hazret-i
Mu’âviyeye bırakdı. Hazret-i Mu’âviye kendisine dörtyüzbin akça gümüş para hediyye
gönderdi. Sonra hazret-i Hasen Medîneye geldi. Ölünciye kadar orada yaşadı.
Hazret-i Mu’âviye, kendisinden sonra hazret-i Hasenin halîfe olmasına karâr verdi.
Bu haber her tarafa yayıldı. Fekat, hazret-i Hasen, kadın yüzünden, zevcesi tarafından
zehrlendi. Soyundan olanlara (Şerîf) denir. 60, 62, 377, 381, 421, 511, 513,
514, 609, 621, 717, 752, 769, 846, 919, 1014, 1063, 1064, 1100, 1118, 1138, 1171.
386 — HASEN BİN ALÎ ASKERÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Oniki imâmın
onbirincisi, Alî Nakînin oğludur. [232] de Medînede tevellüd, 261 [m. 875] senesinde
Bağdâdda vefât etdi. 62, 487, 1116.
387 — HASEN BİN SABBÂH: Yemen âmirlerinden Yûsüf-i Humeyrî neslindendir.
Nizâm-ül-mülk ve Ömer Hayyâm ile birlikde, imâm-ı Muvaffak-ı Nîşâpûrînin
talebesi idiler. Alb Arslanın hâcibi oldu. [472] de Nizâm-ül-mülkle arası
açılarak Mısra kaçdı. Şî’î olduğu için, Fâtımî hükümdârı Müstansırdan iltifât gördü.
Orada İsmâ’îl bin Ca’fer Sâdık torunlarından birisi ile tanışıp, İsmâ’îliyye
yolunu tutdu. Tevellüd yeri olan Rey şehrine geldi. Câhilleri aldatdı. Yol kesiciliğe,
eşkıyâlığa, meşhûr adamlara pusu kurup öldürmeğe başladı. [473] de Selçûkîlere
ısyân edip birkaç kal’a aldı. İsmâ’îliyye devletini kurdu. Afrikadaki (İsmâ’îliyye)
devletinden ayırmak için, buna (Şarkî), doğu devleti denir. [654] senesine
kadar sekiz hükümdâr geldi. Hasen, kırkbeş sene hükm sürüp, 518 [m. 1124] de vefât
etdi. İsmâ’îlî fırkasını yaymak için çok zulm yapdılar. Ortalığı kana boyadılar.
Ehl-i sünnet âlimlerini şehîd etdiler. [498] de Hind, Türkistân ve Horâsân hâcılarının,
Rey yakınında, yollarını kesip öldürdüler. 488, 500, 1110.
388 — HASEN BİN ZİYÂD “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Hanefî fıkh âlimlerindendir.
204 [m. 819] senesinde vefât etdi. İmâm-ı a’zam Ebû Hanîfenin talebesinin
meşhûrlarındandır. İbni Ziyâd şâfi’î Yemenî başkadır. 120, 268, 439.
389 — HASEN HULÛSÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Karadeniz sâhilindeki Çarşamba
kasabası müftîsi idi. Türkçe (Mecma’ul-âdâb) kitâbı meşhûrdur. 392.
390 — HASEN-İ BASRÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Tâbi’înin en büyüğüdür.
Babası, Eshâb-ı kirâmdan Zeyd bin Sâbitin kölesi olan Ca’fer idi. Annesi de,
Ümm-i Seleme “radıyallahü anhâ” vâlidemizin câriyesi idi. Hadîs ve fıkhda çok derin
idi. [21] de tevellüd, yüzon 110 [m. 728] da vefât etdi. Basradadır. Alî “radıyal-
– 1107 –