Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

Süâl: Emîrden “kerremallahü vecheh” ve ba’zı Evliyâdan “kaddesallahü esrârehümül’azîz”
gelen haberlere göre, bunlar, dünyâya gelmeden yıllarca önce, şaşılacak
işler yapmışlar. Tenâsüh yokdur dersek, bu haberlere nasıl inanılabilir?
Cevâb: Bu din büyüklerinin yapmış oldukları işleri, yalnız rûhları yapmışdır. Allahü
teâlâ, bunların rûhlarını insan şekline sokarak, bu şekller, insan gibi iş görmüşdür.
Yoksa, mubârek rûhları, başka bedenlere girmiş değildir. Tenâsüh ise, bir
insan rûhunun, kendi bedenine gelmeden önce, başka bedene te’alluk etmesine denir.
Bir rûhun, beden şekli alması, tenâsüh değildir. Melekler ve cin de, insan şekline
girip birçok şey yapmakdadır ki, hiç tenâsüh değildir. Bir insana hulûl etmek
değildir. Bir bedene girmek değildir.
Meleklere, cinne çeşidli şekl alabilmek kuvveti verdiği gibi, Allahü teâlâ çok sevdiği
kullarının rûhlarına da, bu kuvveti vermekdedir. Başka bedene ihtiyâc yokdur.
[Havâda, her zemân su buhârı vardır ve görünmez. Kaynar sudan, kazan
borusundan çıkan beyâz sis, buhâr değildir. Çok küçük su damlacıklarıdır. Renksiz
gazlar görünmez. Havâdaki renksiz su buhârı, soğuk sabâhlarda çiğ hâlinde dâneler
şeklinde görüldüğü gibi, rûhlar da, görülecek şekller alabilmekdedir.] İşitdiğimize,
okuduğumuza göre, Evliyâdan bir çoğu, bir ânda çeşidli yerlerde görülmüş,
birbirine uymıyan işler yapmışlar. Burada da latîfeleri, insan şekline girmekde,
başka başka bedenler hâlini almakdadır. Bunun gibi, meselâ Hindistânda
oturan ve şehrinden hiç çıkmamış olan bir Velîyi, hâcılar Kâ’bede görüp konuşduklarını,
başkaları da, meselâ aynı günde İstanbulda, bir kısm kimseler de, bu Velî
ile, yine o gün, Bağdâdda görüşdüklerini söylemişlerdir. Bu da, o Velînin latîfelerinin
muhtelif şekller almasıdır. Ba’zan o Velînin bunlardan haberi olmaz. Seni
gördük diyenlere, yanılıyorsunuz, o zemân, evimde idim. O memleketlere gitmemişdim,
o şehrleri bilmiyorum ve sizleri de tanımıyorum der. Yine bunlar gibi,
güç hâlde bulunan kimseler, korku ve tehlükelerden kurtulmak için, ölü veyâ
diri olan ba’zı Evliyâdan yardım istemişdir. O büyüklerin, kendi şekllerinde olarak,
hemen orada bulunduklarını ve imdâdlarına yetişdiklerini görmüşlerdir. Bu
Evliyânın “kaddesallahü teâlâ esrârehümül’azîz”, yapdıkları yardımdan ba’zan haberi
olmakda, ba’zan da olmamakdadır. [Bu hâl, bilhâssa muhârebelerde görülmüşdür.]
Böyle yardımları yapanlar, o din büyüklerinin rûhları ve latîfeleridir. Latîfeleri
ba’zan, bu âlem-i şehâdetde, ba’zan da âlem-i misâlde şekl almakdadır. Nitekim
Peygamberimizi “sallallahü aleyhi ve sellem” bir gecede, binlerce kimse,
rü’yâda görüp istifâde etmekdedir. Bu gördükleri, hep Onun “sallallahü aleyhi ve
sellem” latîfelerinin ve sıfatlarının âlem-i misâldeki şeklleridir. Yine bunlar gibi,
sâlikler, mürşidlerinin âlem-i misâldeki sûretlerinden istifâde ederler ve bu yolla
müşkillerini çözerler.
Ehî-zâde Abdülhalîm efendi (Riyâdüssâdât fî isbât-il-kerâmât lil-Evliyâ-i hâlel-hayât
ve ba’del-memât) kitâbında Evliyânın vefâtdan sonra da kerâmetleri olduğunu
isbât etmekdedir.
Ba’zı Evliyânın kümûn ve bürûz etmesi, (Tenâsüh) değildir. Çünki, tenâsühde
rûh, ikinci bir bedene hayât vermek, onda his ve hareket hâsıl etmek için te’alluk
eder. Bürûz etmekde ise, rûhun başka bir bedene te’alluk etmesi; bunları hâsıl etmek
için değil, bu bedeni olgunlaşdırmak, derecesini yükseltmek içindir. Nitekim
cin de, bir insana te’alluk eder, onda bürûz eder. Fekat, bu te’alluku, bu kimseye
hayât vermek için değildir. Çünki, bu kimse, cin te’alluk etmeden önce diridir ve
duyar, hareket eder. Te’allukdan sonra, bu kimsenin hareketleri ve ba’zı sözleri,
o cinnînin sıfatlarının, hareketlerinin görünmesidir. Evliyânın büyükleri “kaddesallahü
teâlâ esrarehümül’azîz” kümûn ve bürûz için, birşey söylememiş, böylece,
câhilleri yanlış inanışlara sürüklemeğe sebeb olmamışlardır.
Bu fakîre “rahmetullahi aleyh” göre, kümûn ve bürûza lüzûm yokdur. Bir Velî,
bir câhili terbiye etmek, yetişdirmek için, onda bürûz etmeksizin, Allahü teâlâ-
– 85 –