Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

de meydâna çıkmışdır. Birçok âlimler, bunun çirkin bid’at olduğunu yazıyor. Çok
kimsenin kılmasına aldanmamalı, sünnet sanmamalıdır.
Farzı yalnız kılan kimsenin yanında, o farzı cemâ’at ile kılmağa başlasalar, birinci
rek’atde secde etmedi ise, ayakda iken bir yana selâm vererek, nemâzı bozar.
İmâma uyar. Birinci rek’atin secdesini yapdı ise, dört rek’atli farzlarda, iki rek’ati
temâm kılıp selâm verir. Üçüncü rek’atin secdesini yapmadı ise, ayakda bir tarafa
selâm verip bozar ve cemâ’ate katılır. Üçüncü rek’atin secdesini yapdı ise, dört
rek’ati temâmlar. Sonra, imâma uyup, dört rek’at nâfile kılması iyi olur. İkindiyi,
böyle cemâ’at ile kılamaz. Sabâh ve akşam farzında birinci rek’atde secde etdikden
sonra da, nemâzı bozar. Fekat, ikinci rek’atin secdesini yapdı ise, nemâzını temâmlar.
Sonra imâmla nâfile kılmaz. Sünneti kazâ niyyeti ile kılarken farza veyâ
Cum’a hutbesine başlanırsa, nemâzı bozmaz. İki veyâ dört rek’ate temâmlar. Öğle
veyâ Cum’a sünnetinde iki rek’atde selâm veren, farzdan sonra, iki dahâ kılarak,
dörde temâmlar. Yeniden dört rek’at kılması, dahâ iyi olur. Kazâ kılarken cemâ’ate
başlanırsa, tertîb sâhibi olan bozmaz. Mâlikî mezhebinde de böyledir.
Câmi’de olan kimsenin, ezân okununca, bu nemâzı cemâ’at ile kılmadan, özrsüz
dışarı çıkması tahrîmen mekrûhdur. Belli bir câmi’ cemâ’atine devâm âdeti ise,
oraya ve mahallesi câmi’indeki cemâ’ate gitmesi ve hocasının veyâ başkasının dersini,
va’zını kaçırmamak için bunların câmi’indeki cemâ’ate ve iş yerindeki câmi’e
gitmesi özrdür. Farzı, cemâ’atden önce yalnız kılan da câmi’den çıkabilir. Fekat
yalnız kılması mekrûh olur. Bu özrlülerin hepsi, ikâmet getirilirken çıkamaz. Farzı
yalnız kılmış olan, öğle ve yatsı nemâzlarında, cemâ’at ile nâfile kılar. Diğer üç
nemâzı yalnız kılmış olanın, cemâ’at ile kılınırken bile, câmi’den çıkması vâcib olur.
Çünki, cemâ’ate uymamak büyük günâhdır. Sabâh sünnetini kılmamış olan kimse,
sünneti kılarsa, cemâ’at ile nemâzda oturmağı da kaçıracağını anlarsa, sünnetini
kılmaz. Hemen imâma uyar. Cemâ’at ile, ikinci rek’atde oturabileceğini anlarsa,
sünneti, câmi’in dışında sofada, çabuk kılar. Sofa yoksa, içerde direk arkasında
kılar. Böyle, boş yer yoksa sünneti kılmaz. Çünki, cemâ’at ile kılınırken, nâfile
nemâza başlamak mekrûhdur. Mekrûh işlememek için sünneti terk etmek lâzımdır.
[Mekrûh işlememek için, sabâh nemâzının bile sünnetini terk etmek lâzım
olunca, sünnetler yerine kazâ kılmak lâzım olduğu buradan da anlaşılmakdadır.]
Öğle ve Cum’a nemâzları cemâ’at ile kılınırken gelen, birinci rek’ati kaçırmak korkusu
varsa, sünneti kılmaz. Hemen imâma uyar. Öğlenin sünnetini farzdan sonra
kılar. Sabâh ve öğle cemâ’atini kaçırmamak için sünnete başlayıp ve hemen selâm
vererek, sünneti farzdan sonra kazâ etmek doğru değildir. Çünki, özrsüz nemâz
bozmak harâmdır. Bundan başka sabâh farzından sonra nezr kılınmaz. Bozulan
sünnetin tekrâr kılınması, nezr kılmak kadar mühim değildir. Bozulan nâfileleri
tekrâr kılmak vâcibdir. Bozulan farzları tekrâr kılmak farzdır. [Uyûn-ül-besâir.]
Çünki, nâfileye başlanınca, bunu temâmlamak vâcib olur. Sabâh nemâzını
kılamayan, o gün öğleden önce, sünneti ile birlikde kazâ eder. Öğleden sonra, yalnız
farzını kazâ eder. Cum’a veyâ öğle farzına yetişen, ilk sünneti farzdan sonra kılar.
Rükü’a yetişemiyen, o rek’ati imâmla kılmış olmaz. İmâm rükü’da iken gelen,
niyyet eder ve ayakda tekbîr getirip, nemâza girer. Hemen rükü’a eğilip imâma
uyar. Rükü’a eğilmeden, imâm rükü’dan kalkarsa, rükü’a yetişmemiş olur. Bu
rek’ate yetişmiş sayılmaz ise de, secdeleri imâmla yapması lâzımdır. Yapmazsa, nemâzı
bozulmaz. Bir vâcibi terk etmiş olur. İmâm ayakda iken, imâma uyup imâmla
birlikde rükü’a eğilmiyen kimse, rükü’u imâmdan sonra yalnız yapıp, imâma secdede
yetişirse câiz olur. Fekat geç kaldığı için günâh olur. İmâmdan önce rükü’a
eğilmek, secdeye yatmak veyâ önce kalkmak, tahrîmen mekrûhdur. 67. ci maddenin
24. cü sayısına bakınız!
[İmâmın hareketlerine uymak lâzımdır. Sesine uymak şart değildir. İmâmı göremiyen,
imâmı görenlerin hareketlerine uyarsa, imâmın hareketlerine uymuş
– 254 –