Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

erkek, yabancı kadının kollarına bakamaz. Akrabâsı ise, eline bez sarmak istemez.
Çünki, mahrem olan akrabâsının kollarına ve yüzüne bakması ve dokunması câizdir.
İnsanın yalnız başı veyâ bedenin yarısı ele geçerse, yıkanmaz ve nemâzı kılınmaz.
Öylece gömülür. Bedenin yarıdan fazlası, başı olmasa bile veyâ bedenin yarısı
ve başı bulunursa, yıkanır ve nemâzı kılınır.
Parasız yıkamak çok sevâbdır. Para istemek de câiz ise de, parasız yıkayan
başkası yok iken para istemek câiz olmaz. Cenâze taşımak, kabr kazmak ücreti de
böyledir. Suda boğulan da, üç kerre yıkanır veyâ yıkamak niyyeti ile, suda üç kerre
hareket etdirilir. Yağmurda ıslanan da yıkanır.
Meyyiti yıkamak, her dinde var idi. Âdem aleyhisselâmı melekler yıkadı. (Ölülerinizi
böyle yıkayınız) dediler.
Sâhibsiz bir ölü bulunsa ve müslimân veyâ kâfir olduğu bilinmese, islâm alâmeti
varsa, yıkanır ve nemâzı kılınır. İslâm alâmeti, sünnet olmak, sakal boyamak ve
kasık traş etmekdir. Bugün, bunların üçü de islâm alâmeti olmakdan çıkmışdır. İslâm
alâmeti yoksa, islâm memleketinde ise, müslimân kabûl edilir.
Müslimân ve kâfir cenâzeleri karışık ise ve alâmetleri yok ise, çoğu müslimân
ise, hepsinin nemâzı kılınır. Hepsi müslimân mezârlığına gömülür. Müsâvî sayıda
veyâ azı müslimân ise, hepsi yıkanır. Kefenlenir, nemâzları, müslimân olanları niyyet
edilerek kılınır. Hepsi kâfir mezârlığına gömülür.
Su bulunmadığı zemân, teyemmüm yapdırılıp, nemâzı kılınır. Sonra su bulunursa,
yıkanır. Fekat, nemâzı tekrâr kılınmaz. Diri insan da, su bulunca tekrâr kılmaz.
Ölü yıkayacak kimsenin, önce gusl abdesti alması müstehabdır. Cünübün ve özrlü
kadının yıkaması mekrûhdur. Cenâze yıkanmış su, (Mâ-i müsta’mel) olur.
Necs, pis olur. Bunun için, yıkayanların üstüne sıçramaması, peştemâl sarınmaları
lâzımdır. Cenâze, yıkandıkdan sonra temiz olur.
(Bahr-ür-râık)da diyor ki, meyyitin kefeni, diri iken giydiği gibi yapılır. Bunun
için fakîr kadınlara (Kefen-i kifâye) olarak izâr, lifâfe ve himâr sarılır. (Tebyîn-ülhakâik)da
diyor ki, (Kadının kefen-i kifâyesi, izâr, lifâfe ve himârdır. Çünki, hayâtda
iken, en az giydiği bunlardır. Bunlarla nemâz kılması, kerâhetsiz câizdir). (Halebî-i
kebîr)de diyor ki, (Kadınlar Der’ ile örtünürdü. Önü göğse kadar açıkdı.
Ayaklara kadar uzundu). [Görülüyor ki, Selef-i sâlihîn zemânında, müslimân kadınları,
antâri, geniş uzun manto ve baş örtüsü ile örtünürlerdi. Çarşaf dediğimiz
iki parça ile örtünmezlerdi.] Erkeğin kefeni üç parça olmak sünnetdir:
1 — İzâr: Başdan ayağa kadardır. Genişliği bir metreden fazladır.
2 — Kamîs [antâri gibi uzun gömlek]: Bunun uzunluğu omuzlardan ayaklara
kadar olan uzunluğun iki katıdır. Bu uzunluk, ortadan ikiye katlanıp, kat yerinden,
baş geçecek kadar, düz kesilir. Kol ve etek yerleri kesilmez.
3 — Lifâfe: Başdan ve ayaklardan aşırı uzunlukda olup, dahâ genişdir. Baş üstünden
ve ayak altından ucları büzülüp, bezle bağlanacakdır.
(Berekât)da diyor ki, (Meyyitin başına imâme [sarık] sarmanın mekrûh olduğu,
seyyid Şerîf Cürcânînin (Şerh-ı Sirâcî)sinde de yazılıdır. Tabut üzerine sarık sarmak
ve süslü şeyler koymak da mekrûhdur. Kefenin üçden fazla olması câiz olur
ve olmaz demişlerdir. İmâm-ı Rabbânî bid’at olur buyurmakdadır. Kefenin, yeni,
temiz, kıymetli olması sünnetdir. Zenginliğine uygun kefen yapılır. Beyâz pamuklu
[patiska] olması sünnetdir. Erkeğe ipek kefen harâmdır. Tabutunu da ipekle
örtmek harâmdır. Kadınlara ipek câizdir. Kefenin, meyyitin kendi halâl malından
olması, başkasının vermesinden dahâ iyidir. Diri iken halâl kefen hâzırlamak
iyidir. Zemzem ile yıkanmış kefen Hanefîde câiz, Şâfi’î mezhebinde harâmdır. Hanefî
mezhebinde, kuruyunca zemzemin hepsi gider. Şâfi’îde ise, eseri kalıp, meyyitin
kanı, irini ile kirletmeğe sebeb olur. Besmele-i şerîfeyi, âyet-i kerîmeleri, muh-
– 996 –