Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

zımdır. Köylü, kovanın delik olduğunu görerek, bilerek buğdayını koyarsa, malını,
kendi isteği ile ziyân etmiş olur.
Sigortacının, tüccârı aldatmak kasdı olmadığı meydândadır. Geminin batıp, batmıyacağını
bilmez. Hırsızların, yol kesenlerin tehlükesi varsa, bunu, sigortacı gibi,
tüccâr da bilir. Tüccârın sigorta parası vermesi de, yolda tehlüke olduğunu bilip,
malı elden çıkınca, bedelini alabilmesi içindir. Sigorta işi, yolcunun veyâ köylünün
aldatılmasına benzememekdedir.
Müslimân tüccârın, Dâr-ül-harbde, [ya’nî İngiltere gibi putlara tapınılan bir memleketde]
bulunan bir harbî ortağı olup, bu ortağı, orada, sigortacı ile sözleşme (anlaşma)
yapar ve helâk olan malın bedelini, orada sigortacıdan alıp, buradaki müslimân
ortağına gönderirse, müslimân tüccârın, gelen bu parayı alması halâl olur.
Çünki, fâsid olan sözleşme, Dâr-ül-harbde ve iki harbî arasında olmuşdur. Onların
malı, kendi istekleri ile, müslimâna gönderilmişdir. Alması günâh olmaz.
Müslimân tâcirin, Dâr-ül-harbe gidip, sigortacı kâfir ile orada sözleşme yapması
ve helâk olan malın değerini, Dâr-ül-islâmda, sigortacının vekîlinden alması câiz
olur. Çünki, Dâr-ül-harbde bir harbî ile yapılan sözleşmenin kıymeti yokdur. Harbînin
malını, onun rızâsı ile almış olur. Kâfir ile sözleşmeği Dâr-ül-islâmda yapıp,
malın bedelini kâfirden Dâr-ül-harbde alırsa, kâfirin isteği ile olsa bile, alması halâl
olmaz. Çünki, bu parayı Dâr-ül-islâmda yapılan fâsid akd, ya’nî sözleşme sonucu
olarak almakdadır. Dâr-ül-islâmda yapılan her akd mu’teberdir. Şer’î hükmleri
yapılır. Bu akd, fâsid olduğu için harâmdır. İbni Âbidînden terceme, burada
temâm oldu.
Son asrın büyük âlimlerinden Muhammed Bahît-ül-Mutî-î “rahmetullahi teâlâ
aleyh” (Sükertah) risâlesinin 24. cü sahîfesinde, (Te’mîn, ya’nî sigorta sözleşmesi,
fâsid bir akddir. Çünki, muhtemel olan bir tehlükeye bağlanan bir sözleşmedir.
Bu ise kumardır) diyor. Ahmed İbrâhîm efendi de, (Mecellet-üş-şübbân-il müslimîn)in
1941 senesinin 3. cü sayısında, (Hayât sigortası, bir tehlükeye bağlanan bir
kumardır) demekdedir. Bu âlimlere karşılık, doktor Sıddîk Muhammed Emîn
Darîr, (Hedy-ül-islâmî)nin 1975 senesi altıncı sayısında, (Sigorta yardımlaşmadır.
Bir kimseye gelen tehlükeyi, birçok kimsenin paylaşmasını te’mîn etmekdedir. Sigortacı
bu yardımlaşmağa kefîl olmakdadır. Sigortalı ve sigortacı, alacakları ve verecekleri
paradan emîndirler. Sigorta, tehlükenin zararından kurtulmak içindir. Kumar
ise kendini tehlükeye atmakdır. Sigorta ciddî bir sözleşmedir. Kumar ise
oyundur. Evet, sigorta, (Garer) bulunan, ya’nî sonu muhtemel ve şübheli olan bir
(Akd)dir, bir sözleşmedir. Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, garer bulunan
satışı yasak etmişdir. Yakalamadan önce balığı satmak böyledir. Sigortadaki garer,
garer-i fâhişdir. Fekat umûmî ihtiyâc olunca ve başka çâre bulunmayınca, garer
bulunan akdler câiz olur. İmâm-ı Süyûtî “rahmetullahi teâlâ aleyh”, ihtiyâcı şöyle
ta’rîf etmekdedir: Memnû’ olanı kullanmazsa meşakkat hâsıl olacak hâldir.
Fekat, kullanmazsa ölüm hâsıl olmaz). Tehlükeye, zarara düşen insanın, yardıma
ihtiyâcı inkâr edilemez. Fekat, kâr, kazanc için kurulmuş olmıyan teberru’ yardım
şirketleri bu işi görür. Kâr, kazanc için kurulmuş olan sigorta şirketlerine lüzûm
yokdur. Yardım şirketlerini, teberru’ edenler arasından seçilenler veyâ hükûmetler
idâre eder.
Muhammed Emîn Darîr, kendi fikri ile, kendi mantıkı ile büyük fıkh âlimlerine
karşı geliyor. Hâlbuki, fikri de, mantıkı da fıkh ilmine uygun değildir. Evvelâ
kumara yardımlaşma diyor. Düşünmiyor ki, islâmiyyet, kumar şeklinde şübheli olan
yardımlaşmayı harâm etmiş, kazâ, felâket gelene, hayr sâhiblerinin teberru’ ederek,
yardım yapmalarını teşvîk etmişdir. Zarar görene, harâm yoldan değil, halâl
yoldan yardım etmek lâzımdır. Sigortalı için, alacağından emîn olduğunu söylemesi,
felâket geleceğini önceden bildiğini söylemek olur ki, bu sözü fıkh bilgisine ters
düşdüğü gibi, îmâna da dokunmakdadır. Çünki, gaybı bilmek sözü insanı küfre gö-
– 876 –