Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

meleri eskiden de, şimdi de islâm âdeti değildir. Dinsizlerden, islâm tesettürünü
bilmiyenlerden gelmekdedir. Harâmlar yayılsa, yerleşseler de, islâm âdeti olamazlar.
Kâfirlere benziyenin, onlardan olacağı, hadîs-i şerîfde bildirilmişdir. Pantalon,
manto altına giyilebilir ise de, mantonun pantalon yokmuş gibi dizleri örtmesi lâzımdır.
Şalvar, çok geniş olduğu için, âdet olan yerlerde, kadınlar için de, iyi bir
örtü olur. Âdet olmıyan yerlerde fitneye sebeb olursa, kullanması câiz olmaz. Kâdî
Senâullah-ı Pâni-pütî, Şâh Veliyyullah-ı Dehlevînin (Tefhîmat) kitâbı sonundaki
yedinci vasıyyetini açıklarken, (Gömlekle ve peştemal sararak ve na’lın giyerek
ve benzeri şeylerle sokağa çıkmak, eskiden islâm âdeti idi. Şimdi, bu âdetin bulunmadığı
yerlerde, bunlarla sokağa çıkmak, gösteriş olur. Peygamberimiz “sallallahü
aleyhi ve sellem”, gösterişi, şöhret yapmağı yasak etmişdir. Mü’minlerin âdeti
olan şeylerle örtünmelidir. Ayrılık yapmamalıdır) buyuruyor. Geniş manto ile
örtünmek âdet olan yerlerde, kadının çarşafla sokağa çıkması da böyledir. Ayrıca,
islâm örtüsü ile alay edilmesine sebeb olarak, günâh da olur. İkinci kısm otuzdokuzuncu
maddenin sondan 3. cü sahîfesine bakınız! (Fâideli Bilgiler) 281 den
başlıyarak kadının örtünmesi uzun yazılıdır.]
Nemâzda ve nemâz dışında, avret yerini başkalarının yan taraflardan görmemeleri
için, örtmek farz olup, kendinden örtmesi farz değildir. Rükü’da iken, kendi avret
yerini kendi görürse, nemâzı bozulmaz. Fekat, bakması mekrûhdur. Cam gibi,
naylon gibi, altının rengi görünen şey ile, örtü olmaz. Örtü dar olup veyâ bol ise de,
herhangi avret yerine yapışıp uzvun belli olması, nemâza zarar vermez. Fekat,
böyle, başkalarına karşı örtülmüş olmaz. Başkasının, böyle belli olan kaba avretine
bakmak harâmdır. Erkeklerin (Sev’eteyn) denilen ön ve arka uzvları ve kaba etleri
(Kaba avret)dir. Yorgan altında çıplak yatan bir hasta, başı yorgan içinde iken,
îmâ ile nemâz kılınca, çıplak kılmış olur. Başını yorgandan dışarı çıkarıp kılarsa, yorganla
örtülü kılmış olup, câiz olur. İnsanın örtünmesi değil, avret yerinin örtünmesi
şartdır. Karanlıkda, yalnız odada, kapalı çadırda çıplak kılmak câiz değildir.
Avret yerini örtmekden âciz kalan kimse, nemâzda oturduğu gibi veyâ dahâ iyisi,
ayaklarını kıbleye uzatıp, elleri ile önünü örtüp, îmâ ile kılar. Çünki, avret yerini
örtmek, nemâzın diğer farzlarından dahâ mühimdir. [Görülüyor ki, çıplak kalanın
da, nemâzı vaktinde kılması, kazâya bırakmaması lâzımdır. Tenbellikle kılmıyanların
ve kazâ nemâzlarını ödemiyenlerin, büyük suç altında sorumlu olduklarını,
buradan da anlamalıdır.] Çıplak olan, yanında bulunanlardan örtü ister.
Söz verilirse, vaktin sonuna kadar bekler. Su olmayınca, suyu ümmîd edenin de vaktin
sonuna kadar, su beklemesi, ancak bundan sonra teyemmüm etmesi lâzımdır.
Parası olanın su ve örtü alması lâzımdır. Dörtde birinden azı temiz olan örtüden
başka birşey bulamıyan kimsenin, bu örtü ile kılması veyâ oturup îmâ ile kılması
câiz olup, dörtde biri temiz olan örtü ile, ayakda kılması lâzımdır ve nemâzını iâde
etmez.
Seferî olan, bir mil içinde, içmeden fazla su bulamazsa, necâsetli örtü ile kılar
ve iâde etmez. Mukîm olanın, ya’nî müsâfir olmıyanın, necs örtü ile kılması câiz
değildir. Temizlemesi mümkin ve lâzımdır. Çünki, şehrde su bulmak ihtimâli fazladır.
Su bulunmadığı muhakkak ise, mukîm de necâsetli örtü ile kılabilir ve teyemmüm
eder. (Redd-ül-muhtâr)ın beşinci cildinde buyuruyor ki:
İnsanların, birbirine görünmesi ve bakması, dört dürlüdür:
Erkeğin kadına, kadının erkeğe, erkeğin erkeğe, kadının kadına bakmasıdır. Erkeğin
kadına bakması da dörde ayrılır:
Erkeğin yabancı hür kadına, kendi zevcesine ve kendi câriyelerine ve bakması
câiz olan onsekiz akrabâsına, başkalarının câriyelerine bakmasıdır.
Erkeklerin yabancı kadının yüzünden ve avuçlarının içinden ve dışından başka
yerine bakmaları dört mezhebde de harâmdır. Kızların yüzlerine şehvet ile bakmaları
da harâmdır. Bunun için, kızların yüzlerini de örtmeleri lâzımdır. Hasî, ya’nî
– 165 –