Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

ilemeyiz. Keşf ile, şühûd ile bilinemez. Fârisî beyt tercemesi:
Mahlûk, Onu nasıl görebilir?
Hangi aynada görülebilir?
Hâricde mevcûd olan, yalnız Allahü teâlâdır. Mahlûkların hepsi, vehm mertebesinde
olup, Onun kudretinin görünüşleridir. Vehm mertebesi, hakîkî varlık
mertebesinin zıllidir, görüntüsüdür. Vehm mertebesine, hâric mertebesinin zılli olduğu
için, (Hâric) demek mümkindir. Bunun gibi, vücûdün zılli olduğu için, mevcûd
denilebilir. Vehm mertebesindeki varlıklar [ya’nî mahlûklar], hâricdeki varlık
gibi [ya’nî Allahü teâlâ gibi], (Nefs-ül emrî)dirler. [Ya’nî bir hayâl, bir düşünce
olmayıp, kendileri vardır.] Sıfatları, işleri vardır. Sonsuz var olacaklardır.
(Muhbir-i sâdık), ya’nî hep doğru söyleyici Peygamber “aleyhissalâtü vesselâm”
böyle olacağını haber vermişdir.
Yukarıda bildirilen iki keşfden hangisinin, Allahü teâlâyı iyi tenzîh etdiğini, (ülûhiyyet
sıfatları)na dahâ yakışır olduğunu iyi düşünmelidir. Hangisinin, tesavvuf yolunun
başlangıcı ve ortası ile, hangisinin de yolun sonu ile ilgili olduğunu iyi anlamalıdır.
Bu fakîr de, senelerce onlar gibi inanıyordum. Bu i’tikâda uygun, şaşılacak
hâller ve garîb müşâhedeler hâsıl oluyordu. O makâmda çok lezzetler duyuyordum.
Sonra, Allahü teâlâ lutf ederek, anlaşıldı ki, görülen, bilinen şeylerin hiçbiri,
O değildi. Hepsini yok etmek lâzımdır. Cenâb-ı Hakkın ihsânı ile kendileri
yok oldular. Hak sanılan bâtıl yok oldu. Gaybın sevgisi hâsıl oldu. Mevhûm, mevcûddan
ayrıldı. Kadîm, hâdisden temizlendi.
50 — İKİNCİ CİLD, 50. ci MEKTÛB
Bu mektûb, Mirzâ Şemseddîne yazılmışdır. İslâmiyyetin bir sûreti, bir de hakîkati
olduğu ve tesavvuf yolunun başında da, sonunda da islâmiyyete uymak lâzım
olduğu bildirilmekdedir:
Allahü teâlâya hamd olsun! Onun seçdiği, sevdiği kullarına selâm olsun! İslâmiyyetin
bir sûreti, ya’nî dış görünüşü, bir de hakîkati, ya’nî aslı, özü vardır. İslâmiyyetin
sûreti, Allahü teâlâya ve Onun Resûlüne ve bu Resûlün Ondan getirdiği bilgilere
inanmak ve islâmiyyetin ahkâmına uymakdır. [(İslâmiyyet), hükmler, emrler ve
yasaklar demekdir. Ahkâma uymak demek, emr edilen şeyleri yapmak, yasak edilen
şeylerden kaçınmakdır.] İnsanın nefs-i emmâresi îmân etmez ve islâmiyyetin sûretine
uymak istemez. Onun yaratılışı böyledir. Bundan dolayı islâmiyyetin sûretine
uyanların îmânı, îmânın sûretidir. Ya’nî, görünüşde îmândır. Nemâzları, orucları
ve bütün ibâdetleri, ibâdetlerin sûretidir. Ya’nî, hep görünüşde ibâdetdirler.
Çünki, insan deyince, insanın nefsi anlaşılır. Herkes (Ben) deyince nefsini bildirmekdedir.
İnsan ibâdet yaparken, nefsi küfr hâlindedir. Yapdıklarının yerinde bir iş olduğunu
inkâr etmekdedir. Böyle bir insanın îmânı ve ibâdetleri, hakîkî ve doğru olabilir
mi? Allahü teâlâ, çok merhametli olduğu için îmânın ve ibâdetlerin sûretlerini,
görünüşlerini, hakîkî olarak, doğru olarak kabûl buyuruyor. Böyle kullarını
Cennete koyacağını söz veriyor, müjdeliyor. Cenneti ve Cennetde olan kullarını Allahü
teâlâ sever. Onlardan râzıdır. Allahü teâlâ, sonsuz ihsân sâhibi olduğu için, yalnız
kalbin tasdîk etmesini, inanmasını îmân olarak kabûl buyurmuşdur. Nefsin
iz’ân etmesini, inanmasını istememişdir. Böyle olmakla berâber Cennetin de hem sûreti,
hem de hakîkati vardır. Dünyâda islâmiyyetin yalnız sûretine kavuşanlar, Cennetin
de yalnız sûretine kavuşacaklar, yalnız onun zevkıni, tadını alacaklardır. Dünyâda
islâmiyyetin hakîkatine kavuşanlar, Cennetin de hakîkatine kavuşacaklardır.
Cennetin yalnız sûretine ve yalnız hakîkatine kavuşanlar, aynı ni’metlerden meselâ
aynı meyvesinden yidikleri hâlde, başka başka lezzet duyacaklardır. Resûlullahın
zevceleri, mü’minlerin anneleri olup, Cennetde Resûlullahın yanında bulu-
– 948 –