Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

hazretleri idi. 93, 946, 962, 1064, 1163.
10 — ABDÜLFETTÂH-I BAĞDÂDÎ AKRÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Hâlid-i
Bağdâdînin talebelerindendir. Senelerce İstanbul halkını irşâd etdi. Binikiyüzseksenbir
1281 [m. 1865] Muharrem ayının dokuzuncu Cum’a günü vefât etdi.
Üsküdârda Eski vâlide câmi’inden Karaca-Ahmed mezârlığına çıkan yol ile (Selîmiye-Bağlarbaşı)
caddesinin kesişdiği köşedeki, Şeyh-ul-islâm Ârif Hikmet beğin
kabristânındadır. Ârif Hikmet beğ yüzbeşinci şeyh-ul-islâm olup, 1275 [m. 1858]
de vefât etmişdir. Dedesi vezîr İsmâ’îl Râif pâşa ile, babası kadı-asker İsmet
efendi de bu kabristândadır. Medînede, büyük kütübhâne yapdırmışdır. 1198.
11 — ABDÜLGANÎ NABLÜSÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası İsmâ’îl
Nablüsîdir. 1050 [m. 1640] de Şâmda tevellüd, 1143 [m. 1731] de vefât etdi. Şâmdadır.
Fıkh, tefsîr ve hadîs ilmlerinde ve tesavvufda çok derin âlim idi.Alâüddîn Attârın
“kuddise sirruh” rûhâniyyetinden de feyz aldı. İstanbulda, Mısrda ve Hicâzda
da ders verdi. Yüzden fazla değerli kitâb yazdı. (Hadîka) kitâbı, Birgivînin (Tarîkat-i
Muhammediyye)sinin şerhıdir. (Keşf-ün-nûr an eshâb-il-kubûr) kitâbında,
Tâcüddîn-i Hindînin, râbıtayı isbât eden (Tâciyye) risâlesine yapdığı şerhde, Evliyânın
öldükden sonra da kerâmet sâhibi olduklarını ve rûhlarından istigâse ve istifâde
edileceğini çok güzel anlatmakdadır. Birinci kitâb, Süleymâniyye kütübhânesinde
(Es’ad efendi) kısmında [3601] sayı ile mevcûddur. (Hulâsat-üt-tahkik) kitâbı,
mezheblerin birleşdirilemiyeceğini isbât etmekdedir. (Keşf-ün-nûr) ve (Hülâsat-üt-tahkîk)
kitâbları, Hakîkat Kitâbevi tarafından yeniden tab’ edilmişdir. Şâm
matba’asında ilk basılan, bunun (Evrâd) kitâbıdır. 248, 419, 438, 458, 463, 497, 629,
635, 639, 730, 843, 1074, 1083, 1132, 1153, 1159, 1191.
12 — ABDÜLHAK-I DEHLEVÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası Seyfeddîndir.
Hindistânın büyük âlimlerindendir. 958 [m. 1551] de tevellüd, 1052 [m. 1642]
de vefât etdi. Muhammed Bâkî-billahın talebelerindendir. Hicâzda hadîs âlimi oldu.
Delhîdedir. Çok kitâb yazdı. (Medâric-ün-nübüvve) ve (Merec-ül-bahreyn) ve
(Eşi’at-ül-leme’ât) ismindeki (Mişkât) şerhı kitâbları fârisî olup, Hindistânda basılmışdır.
278, 349, 357, 426, 455, 456, 457, 478, 730, 733, 771.
13 — ABDÜLHAK-I SÜCÂDİL SERHENDÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”:
Muhammed Ma’sûm-i Fârûkînin yetişdirdiği büyüklerdendir. Urvetül-vüskâ Muhammed
Ma’sûmu gasl etdi. Fârisî (Şerh-ı Vikâye) ve (Mesâil-i şerh-ı Vikâye) fıkh
kitâbları meşhûr olup, her ikisi de Hindistânda basılmışdır. 181.
14 — ABDÜLHAKÎM EFENDİ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Zâhir ve bâtın ilmlerinde
kâmil ve dört mezhebin de fıkh bilgilerinde mâhir, veliy-yi kâmil idi. Rûh bilgilerinin
mütehassısı idi. Binikiyüzseksenbir 1281 [m. 1865] senesinde Van vilâyetinin
Başkale şehrinde tevellüd, 1362 [m. 1943] de, Eyyûbde Murtedâ efendi tekkesi
câmi’i imâmı iken, tevkîf edilip, Ankarada vefât etdi. Bağlumda medfûndur. Babası
seyyid Mustafâ, seyyid Tâhâ-i Hakkârînin “kuddise sirruh” oğlu olan, seyyid
Ubeydüllahın talebesi idi. Seyyid Mustafâ çok kâmil idi. Gördüğü kimsenin, hangi
nemâzı kılmadığını, yüzünden anlardı. Bunun babası, seyyid Muhyiddîndir. Onun
babası, seyyid Muhammed, bunun babası da, seyyid Abdürrahmândır. İmâm-ı Alî
Rızâ bin Mûsâ Kâzım soyundan olup, Seyyid oldukları, Irâkdaki şer’î mahkeme defterlerinde
yazılı olduğu gibi, seyyid Abdülkâdir-i Geylânînin torunu olan seyyid Abdürrezzakın
mübârek el yazısı ile de tasdîk edilmiş olduğu, Van mebûsu İbrâhîm Arvâsın
1371 [m. 1952] de basdırdığı (Seyâhatnâme-i Kâsım-ı Bağdâdî) kitâbında yazılıdır.
4, 10, 33, 46, 50, 73, 76, 146, 238, 260, 276, 291, 334, 378, 386, 393, 402, 413, 421,
454, 462, 486, 534, 579, 617, 639, 651, 656, 715, 729, 735, 743, 747, 791, 877, 917, 922,
923, 969, 988, 1053, 1057, 1075, 1112, 1134, 1169, 1171, 1191, 1193.
15 — ABDÜLHAKÎM-İ SİYALKÛTÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: İmâm-ı Rabbânî
hazretlerinin sınıf arkadaşı idi. Hocaları mevlânâ Kemâleddîn-i Kişmîrî idi. Ba-
– 1061 –