Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

lid, ilâhî gibi okuması câiz olan seslerini, kendilerini görmeden [Meselâ gramofondan,
radyodan] yabancı erkeklerin dinlemesi, oğlanın yüzüne bakmak gibidir.
Ya’nî, düşünceye göre, halâl veyâ harâm olup, mevlidi dinlemesi câiz, sesini dinlemesi
harâm olur. Şübheli şeyden kaçınmalıdır.
(Hadîka)da diyor ki, zarûret olmadan, erkeğin [yabancı kadın], kız ile konuşması
harâmdır. Alış veriş gibi işlerde, zarûret mikdârı konuşmak câiz olur.
2 — Ses dinlerken, ud, keman, ney, saz, kaval gibi hiçbir çalgı çalmamalıdır.
Keyf için, eğlence için, her çalgıyı çalmak ve dinlemek harâmdır. Çalgı, içki içenlerin
âdetidir. İçki ise, nefsi kuvvetlendirir. Kalbi za’îfletir. Yalnız muhârebede,
askerin moralini kuvvetlendirmek için, bando, muzika çalmak ve bunlara sulh zemânında
da hâzırlanmak ve düğünlerde davul, def çalmak, her müslimâna câizdir.
[Siyâsî toplantılar da, harb sâhası demekdir.]
Çalgı âletlerinin, kendileri harâm değildir. Bunları çalmak ve dinlemek harâmdır.
3 — Güzel sesle fuhş, kadın, içki anlatan şi’rleri okumamalı ve bunları dinlememelidir.
Müslimânı, din âlimlerini kötüliyen sesleri de dinlemek harâmdır.
4 — Dinleyiciler arasında parlak oğlan, yabancı kadın bulunmamalıdır. Fısk,
fuhş, livâta ve zinâ, nefsin istekleri, şehvetleridir. Nefsin kötü arzûlarına [ya’nî şehvete]
aşk, muhabbet adı takmamalıdır. Aşk, muhabbet kalbde olur ve kıymetlidir.
5 — Kalbinde mahlûk sevgisi, nefsinde şehvet hissi olmıyanların, zevk için, güzel
ses dinlemeleri câiz ise de, devâmlı olmamalıdır. Ba’zı mubâhları, sık sık işlemek,
lehv, la’b ve abes olur. Boş yere zemân öldürmek olur. Bunlar ise harâmdır.
[Zâhir bilgilerinde derin âlim ve bâtın ma’rifetlerinde ârif ve kâmil olan Mazher-i
Cân-ı Cânân “rahmetullahi teâlâ aleyh” buyuruyor ki, (Simâ’ ya’nî kasîde,
ilâhî, mevlid dinlemek, hasta olmıyan kalbe rikkat verir, yumuşatır. Yumuşak kalbli
müslimâna Allahü teâlâ merhamet eder. Allahü teâlânın merhametine sebeb olan
şey niçin harâm olsun? Çalgıların, harâm olduğu sözbirliği ile bildirilmişdir. Yalnız,
düğünlerde def [davul] çalmak mubâh ve ney çalmak mekrûh denildi. Resûlullah
“sallallahü aleyhi ve sellem”, yolda giderken ney sesi işitdi. Mubârek kulaklarını
kapadı. Yanında olan, Abdüllah bin Ömerin de kapamasını emr buyurmadı.
Demek ki, işitmemek takvâdır, azîmetdir. Simâ’ için, âlimler arasında ihtilâf vardır.
Câiz diyenler de, değil diyenler de oldu. [Fekat, çalgı çalmanın harâm olduğu,
icmâ’ ile, sözbirliği ile bildirildi.] İhtilâf edilmiş olan birşeyi yapmamak dahâ
iyidir. Takvâ ehli, bunun için, yüksek sesle zikr etmemiş, sessiz zikri âdet edinmişlerdir.)
Mazher-i Cân-ı Cânânın bu sözleri, (Makâmât-ı Mazheriyye)de yazılıdır.]
(Dürr-ül me’ârif)in dördüncü sahîfesinde diyor ki, (Simâ’ ancak, Allahü teâlâya
müteveccih olanlara câizdir. Herşeyi Allahü teâlâdan bilirler. İhtiyârî olmıyan
raksa (Vecd) denir. İrâdî ve ihtiyârî olarak raks etmeğe, (Tevâcüd) denir. Nizâmüddîn-i
Evliyâ hazretlerinin “rahmetullahi teâlâ aleyh” meclisinde, Simâ’ vardı, fekat
çalgı yokdu. Kadın ve oğlan da yokdu. El şaklatmak bile yokdu. Âletsiz, çalgısız
olan sese (Simâ’) [ya’nî (Tegannî)] denir. Âlet ile, çalgı ile birlikde olan insan
sesine (Gınâ) [ya’nî (Müzik)] denir. Gınânın harâm olduğunu bütün âlimler
sözbirliği ile bildirmişlerdir. İsrâ sûresinin altmışdördüncü âyetinin, gınâyı harâm
etdiğini bildiren âlimler vardır. (İlk tegannî eden şeytândır) ve (Gınâ, kalbde nifâk
hâsıl eder) hadîs-i şerîfleri de gınânın harâm olduğunu göstermekdedirler. Âlimler,
simâ’ın harâm olmasında ihtilâf etdi. Gınânın harâm olduğunda ihtilâf yokdur.
Kadın ve oğlan sesi gınâya dâhildir. Simâ’a halâl diyen âlimler de, buna şartlar bildirdiler.
Bu şartlar bulunmıyan simâ’ da sözbirliği ile harâm olur.) (Dürr-ülme’ârif)den
yapılan bu terceme de gösteriyor ki, islâmiyyetde müzik, çalgı yokdur.
Son zemânlarda işitilen (Tesavvuf müziği) sözünün islâmiyyetde yeri olmadığı an-
– 721 – Se’âdet-i Ebediyye 2-F:46