Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

Hâcı Bayram-ı Velînin talebesi Ömer Sekînînin talebesi Hızır Dede, Üftâde efendiye
rûhsat verdi. Bunun talebesi de, Hüdâyî Azîz Mahmûd efendidir.
(Uşâkî) yolunun reîsi Hasen Hüsâmeddîn efendidir. Buhârâda seyyid Ahmed-i
Semerkandîden feyz aldı. Uşakda yerleşdiği için Uşâkî denildi. 1003 [m.
1594] de Konyada vefât etdi. (Ticânî) yolu, Afrikanın batısında yayılmışdır. Ticânî
ismine bakınız! 50, 94, 312, 686, 689, 848, 958, 1011, 1016, 1063, 1090, 1091,
1094, 1119, 1156, 1171, 1172.
203 — CÜVEYRİYYE “radıyallahü anhâ”: Benî Mustalak kabîlesi reîsi olan
Hârisin kızı idi. Hicretin beşinci senesinde yapılan (Müreysi’) gazvesinde esîr
alınmışdı. Amcasının oğlu olan zevci muhârebede katl edildi. Yirmi yaşında, çok
hasnâ idi. Cüveyriyye satılığa çıkarıldıkda, bir rivâyetde babası satın almak için Medîneye
bir sürü deve getirdi. İki a’lâ deveye kıyamayıp şehr dışında sakladı. Resûl
“aleyhisselâm”, filân yerde sakladığın iki deveyi de getir dedi. Hâris, şaşırıp,
iki oğlu ve dahâ nice kimse ile îmân etdi. Resûl “aleyhisselâm” develeri alıp, kızını
geri verdi. Kız da îmâna geldi. Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, Cüveyriyyeyi
babasından isteyip nikâh buyurdu. Hicretin ellialtı 56 [m. 675] senesinde
vefât etdi. 381, 1106.
204 — DAHHÂK “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Dahhâk bin Kays, Tâbi’îndendir.
Cemel harbine karışmadı. Sıffînde hazret-i Alî ile birlikde idi. Hazret-i Mu’âviyenin
huzûrunda pek acı konuşduğu hâlde, hazret-i Mu’âviye, riâyeti ve hurmeti bırakmayıp,
buna yine ihsân ederdi. 37 [m. 657] senesinde, yetmiş yaşlarında vefât
etdi. Semerkandın fethinde bir gözü sakatlandı. Tefsîr sâhibi Dahhâk-i Belhî 102
de vefât etdi. 391, 537, 1008.
205 — DALTON: İngiliz fizikcisi ve kimyâgeridir. 1179 [m. 1766] da tevellüd,
1260 [m. 1844] da vefât etdi. 967.
206 — DANYAL “aleyhisselâm”: Hazret-i Dâvüd evlâdından bir Peygamberdir.
Mîlâddan [606] sene önce Bâbile götürülüp, Buhtunnasar serâyında büyüdü.
1083.
207 — DÂRÂ: Eski Îrânın Kiyâniyân şâhlarının dokuzuncusu ve sonuncusudur.
Mîlâddan önce [342] den [330] senesine kadar hükm sürdü. Erbilde İskendere mağlûb
olup kaçarken öldü. Sonra İşkâniyân, dahâ sonra Sâsâniyân devletleri kurulmuşdur.
1123.
208 — DÂRE KUTNÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Alî bin Ömer, hadîs âlimidir.
306 [m. 918] senesinde Bağdâdda Dâre kutnda tevellüd, 385 [m. 995] de vefât
etdi. (Sünen) kitâbı meşhûrdur. 424, 1025.
209 — DÂRİMÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Abdüllah bin Abdürrahmân hâfız
Ebû Muhammed, 181 [m. 798] de Semerkandda tevellüd, 255 [m. 869] de vefât etdi.
Hadîs âlimidir. (Müsned) adındaki kitâbı çok kıymetlidir. 61, 424, 465.
210 — DARWİN: İngiliz tabî’iyyecisidir. 1224 [m. 1809] de doğdu. 1299 [m. 1882]
da öldü. 81, 540, 1041.
211 — DAVENPORT: John Davenport. Ondokuzuncu asrın sonunda yaşamış
olan lord Davenport, İngiliz müşteşriklerindendir. (Hazret-i Muhammed ve
Kur’ân-ı kerîm) adındaki ingilizce kitâbı, önce Londrada, sonra birkaç kerre de
Hindistânda basılmışdır. 1346 [m. 1928] da Ömer Rızâ tarafından türkcesi neşr
edilmişdir. [m. 1966] sonunda türkcesi latin harfleri ile basılmışdır. Misyonerlerin
[m. 1925] de çıkardıkları (The Islamic World Today) ya’nî (Bugünkü islâm âlemi)
adındaki kitâbın yirminci faslında Davenport ve kitâbı hakkında geniş bilgi
vardır. 534.
212 — DÂVÜD “aleyhisselâm”: Hem Nebî, hem sultân idi. Mîlâddan [1086] sene
önce Kudüsde tevellüd, [1016] sene önce orada vefât etdi. Kumandanlarından
– 1088 –