Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

evlendirebilir. Bununla sefere gidemez ve halvet yapamaz. Birbirlerinden mîrâs
alamazlar. Bir adamın evlâd edindiği oğlan da böyledir. Bâlig oldukdan sonra, bu
adamın zevcesine ve kızına yabancı olur. Bu kızla evlenebilir. Bu oğlan evlenirse,
zevcesi bu adamın gelini olmaz. Yabancı bir kadın olur. (El-halâl vel-harâm)da diyor
ki, (Yabancı çocuğu kendi öz evlâdı olarak i’lân etmek harâmdır. Ahzâb sûresinin
dördüncü âyeti ile yasak edilmişdir). (Kâdîhân)da diyor ki, (Bâliga kız veyâ
velîsi, noksân mehr ile veyâ küfvü olmıyana nikâh için tehdîd edilse, sonra bunu
fesh edebilirler).]
(Eşbâh)da ve bunun şerhı olan (Uyûn-ül-besâir)de diyor ki: (Çocuğa hiçbir ibâdet,
hattâ, Hanefîde zekât da farz değildir. Hiçbirşey harâm değildir. Çocuğa
ta’zîr yapılır. Had vurulmaz. Kısâs yapılmaz. Amden öldürdüğü, hatâ kabûl edilir.
Aklı olunca, îmân etmesi vâcib olur denildi. Sadaka-i fıtr ve kurbanın, kendi
malından vâcib olması da ihtilâflıdır. Toprağı varsa, uşr ve harâc vermesi lâzımdır.
Zengin ise, zevcesinin ve akrabâsının nafakalarını verir. Fâsid olmıyan ibâdetlerinin
sevâblarına kavuşur. Çocuğa ilm öğretenlere, iyilik yapdıranlara çok sevâb
verilir. Büyüklere imâm olamaz. Bir kimse, bir çocuğa imâm olunca, cemâ’at sevâbı
hâsıl olur. Çocuk velî olamaz. Cum’a ve bayram hutbesi okuması câiz olur. Sultân,
ya’nî devlet reîsi olabilir ise de, milleti idâre için bir vâlî ta’yîn eder. İzn verilince
da’vâ açabilir ve yemîni kabûl edilir. Ezân okuması sahîh ise de, mekrûhdur.
Farz-ı kifâyeyi yapması ile, büyüklerden sâkıt olmaz. Birşeyi yapması için çocuğa
izn vermek câizdir. Çocuğun iznli olduğunu ve getirdiği şeyin hediyye olduğunu
söylemesi kabûl edilir. Satdığı şeyi, iznli olduğunu sorup anladıkdan sonra,
almak câiz olur. Çocuğun [başkasının malından] getirdiği hediyyeyi ve sadakayı
almak da böyledir. Çocuğun iznli olduğunda şübhe edilirse, araşdırmak lâzım
olur. Öğrenmesi için çocuğa Kur’ân-ı kerîm vermek câiz olur. Kız çocuğun küpe
için kulağını delmek câizdir. Çocuğa gelen hediyyeyi, çocuğa zarûrî lâzım değilse,
yalnız fakîr olan anası babası yiyebilir. [Başka fakîrlere de yidiremezler.] Ana baba
fakîr değil, fekat kendilerinde bulunmayan birşey ise, yiyebilirler ve kıymetini
çocuğa öderler. Anaya babaya hediyye etmek niyyeti ile getirilen şeyi, kıymetsiz
olduğunu bildirmek için, çocuğa hediyye diyerek verilirse, anaya babaya getirilmiş
olur. Bunu, zengin iseler de yiyebilirler ve dilediklerine verebilirler. Akllı
çocuk, alış verişe ve zekât vermeğe vekîl yapılabilir. İznli olsa dahî kefîl olamaz.
Çocuğun selâmına cevâb vermek vâcib olur. Çocuğa selâm vermek câizdir. Müslimân
olması sahîh olup, mürted olması sahîh değildir. Mürted olmağa sebeb
olunca öldürülmez. Besmele ile kesdiği yinir. Kadınlara bakması ve halveti câizdir.
Küçük kız, mahrem olmıyan emîn kimse ile sefere çıkabilir. Çocuk kaçıran, kız
kaçıran, birinin zevcesini kaçıran, bunları getirinciye veyâ ölüm haberleri gelinciye
kadar habs olunur. Çocuğa tehlükeli iş yapdırınca çocuk ölürse, yapdıran diyetini
öder. Çocuk çukura, suya düşüp ölürse, anası babası cezâlanmaz. Elinden
düşürüp ölürse, keffâret lâzım olur ki, altmış gün oruc tutar. Çocuğun anasından,
babasından iznsiz herhangi bir sefere çıkması câiz değildir. Ananın babanın, günâh
olmıyan emrlerine itâ’at etmesi farz-ı ayndır. (Berîka)da, ayak âfetleri başındaki
hadîs-i şerîfde, (Ananın, babanın yüzüne merhamet ile bakana, makbûl hac
sevâbı verilir) buyuruldu. Bâlig olan çocuğun da, seferin tehlükeli olması veyâ kendisine
muhtâc olmaları hâlinde, iznleri olmadan gitmesi câiz değildir. Ana baba olmazsa,
ced ve cedde onların yerine geçer. Bunlardan iznsiz yapılan hac mekrûh olur.
Ana-baba veyâ babanın terbiye için izn verdiği hoca, çocuğu elleri ile üç def’a vurarak
terbiye edebilirler. Fakîr oğlunu da evlendirmek babaya vâcibdir. Çocuğun
malını ona harc etmeğe, babası veyâ dedesi velî olur. Anası olmaz. Anası, kendi
yanında kalan çocuğun ihtiyâcını onun parası ile satın alabilir.)
(Hadîka), ikinci cild beşyüzdoksanbirinci sahîfede diyor ki, (Peygamberimiz “sallallahü
aleyhi ve sellem”, (Allahü teâlâya ve âhıret gününe inanan kadının üç gün-
– 900 –