Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

de, en hafîf kazfde vurulur.
Ta’zîr, katl etmekle de olur. Bir adamı yabancı kadınla zinâ hâlinde gören
kimse, bağırmakla veyâ döğmekle ayıramıyacağını anlarsa, katli câiz olur. Kadın
zinâya râzı olmuş ise, kadın da öldürülebilir. Zevcesini veyâ mahremini zinâ hâlinde
gören, onu da, adamı da birlikde öldürür. Başka sûretle korkutmağa lüzûm
yokdur. Bir kadın veyâ oğlan, kendisini zorlıyan adamı öldürebilir. Bütün bunlarda
öldürenin isbât etmesi lâzımdır ki, kolay birşey değildir. Kadını aldatıp kocasından
ayıran kimse, kadını verinciye veyâ ölünciye kadar habs olunur.
Zulm ile, yol kesmekle, soygunculukla ve kul hakkı olan büyük günâhları, hırsızlık,
lûtîlik yapmakla meşhûr olanları günâh işlerken görenler, başka şey ile
mâni’ olamadıkları zemân, öldürmeleri herkese câiz, hattâ sevâbdır. Hâkimlerin
öldürmesi ise vâcibdir.
Ta’zîr, memleketden nefy ederek, sürerek ve evini yıkarak da olur. Halka eziyyet
edenler, zinâyı âdet eden bekârlar nefy olunur. Çalgı çalınan evin hurmeti kalmaz.
Halîfe Ömer “radıyallahü anh” şarkıcı kadının evine girip kamçı ile vurdu.
Başı açıldı. Soruldukda, harâm işlemeği âdet edindiği için, hurmeti kalmamışdır.
Câriye hâline gelmişdir buyurdu. Fıkh âlimlerinden Ebû Bekr-i Belhî “rahmetullahi
teâlâ aleyh”, bir köye gitdi. Dere kenârında, kadınlar, başları ve kolları açık
toplanmışlardı. Niçin kadınların yanına geldin dediklerinde, bunların hurmetleri
kalmamışdır. Îmânları şübhelidir. Kâfir kadınları gibidirler buyurdu. İkinci
kısmda, otuzsekizinci maddeye bakınız!
Her müslimân, günâh işlemekde olana ta’zîr yapar. İşledikden sonra ise, ancak
hâkim yapar. Müslimân, şerâba tuz katdım. Sirke yapacağım dese de, şerâb şişesi
kırılır. Zimmî, müslimânlar arasında şerâb satınca, bunun şişeleri de kırılır. Bu
şişeleri ve çalgıları kıran tazmîn etmez. Hadîs-i şerîfde, (Günâh işliyeni gören, eli
ile mâni’ olsun. Buna gücü yetmezse, dili ile mâni’ olsun!) buyuruldu. Kaba avret
olmıyan yeri açık gezene nasîhat verilir. Fitne çıkacak ise, emr-i ma’rûf yapılmaz.
Kaba avreti açık olana sert söylenir. İnâd ederse döğülür. Had cezâları böyle değildir.
Bunları yalnız devlet yapar. Kul hakkı karışan günâhlarda da yalnız hâkim
ta’zîr eder. Bunun için hak sâhibinin da’vâ açması lâzımdır. Yabancı kadına bakmak,
dokunmak, halvet etmek, şerâb satmak, çalgı çalmak, fâiz alıp vermek bu günâhlardandır.
[(Hadîka)da dil âfetlerini anlatırken diyor ki, (Emr-i ma’rûfu ve Nehy-i münkeri
el ile yapmak, devlet adamlarına, dil ile yapmak, din adamlarına, kalb ile yapmak
da her müslimâna farzdır. El ile yapmağa (İhtisâb) ve (Hisbet) denir. Dil ile
yapmağa (Va’z) ve (Nasîhat) denir. Hisbet yaparak çalgıları, içki şişelerini kırmak
yalnız devlet me’mûrlarının vazîfesi olduğu için, başkaları kırarsa tazmîn eder, öderler.
Hisbet yapmak, din adamlarına farz değil ise de, günâh işlenirken mâni’ olmaları
câizdir. Fekat, din adamı hisbet yaparken fitne uyandırmamalıdır. Ya’nî, kendinin
ve müslimânların dînine veyâ dünyâsına zarar gelecek olursa, hisbeti terk etmesi
vâcib olur. Hisbet yaparken kendinde kibr, riyâ, sû’i zan, meşhûr olmak düşüncelerinin
hâsıl olması ve müslimânı hakâret, techîl etmesi, fitne olur. Câiz
olan birşeyi yapmak harâm işlemeğe sebeb olursa, bunu yapmak da harâm olur.
Zinâ ederken görünce öldürmek câiz olur denildi. Vâcib olur denilmedi. Bağırarak
önlenemezse câiz olur ve öldürülünce, zinâ etmekde olduğunu iki şahîd ile isbât
etmesi lâzım olur. Zinâ edenin ikisini de öldürmeyip, suçlarını örtmek dahâ iyi
olur. Câiz olmak başkadır, vâcib olmak başkadır. Hadîs-i şerîflere, kendine göre
ma’nâ vererek, vâcib olmıyan şeyi yapmağa kalkışmamalıdır. Fitne çıkarmamağa
dikkat etmelidir. Öldürüleceğini muhakkak bilenin cihâd yapması câiz olmaz.
Öldürüleceğini bilenin şartlarına uygun hisbet yapması câiz olur ve ölünce şehîd
olur. Fekat, fitne çıkacağını bilenin hisbet yapması câiz olmaz. Zâlim devlet adamlarına,
Allah rızâsı için, dil ile emr-i ma’rûf yapmak da böyledir)].
– 885 –