Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

34 — ÜÇÜNCÜ CİLD, 11. ci MEKTÛB
Bu mektûb, seyyid mîr Şemsüddîn Alî Halhalîye yazılmışdır. Âlem-i emrden ve
âlem-i halkdan insanda bulunan on parçayı bildirmekde ve insan kalbinin Arşdan
dahâ üstün olduğunu açıklamakdadır:
Allahü teâlâya hamd olsun ve Onun seçdiği, sevdiği kullarına selâm olsun! İnsan,
on parçadan meydâna gelmiş bir topluluk nümûnesidir. Bu on parça, (Anâsır-ı
erbe’a) dedikleri, normal fizik şartları altında, sulb, mâyı’ ve gaz hâlinde bulunan
maddeler ve enerji ve insanın nefsi, kalbi, rûhu, sır ve hafî ve ahfâ denilen
latîfeleridir.
[(Nebrâs)da ve bunun Muhammed Berhurdâr Mültânî “rahmetullahi teâlâ
aleyh” hâşiyesinde, yüzondördüncü sahîfesinde diyor ki: Abdüllah bin Ömerin “radıyallahü
anhümâ” (Allahü teâlâ, mahlûkları, su, hava, nûr ve zulmetden yaratdı)
dediği, (Taberânî)de yazılıdır. Buradaki nûr, [Yunan felsefecilerinin ateş dedikleri]
ısı enerjisidir [ki, başka enerjilere dönebilir]. Zulmet dediği de, toprak maddeleridir.
Bundan anlaşılıyor ki, bütün cismler, katı, sıvı ve gaz hâlindeki maddelerle
enerjiden yapılmışdır. Ya’nî, her maddede enerji vardır.]
İnsanda bulunan bütün organlar ve kuvvetler, hep bu on şeyden hâsıl olmakdadır.
Bu on parça birbirine benzemez. Birbirine zıddır. [Birbirlerini kendi şekline
sokmak isterler.] Başdan beş parçası, (Âlem-i halk)dandır. Ya’nî maddedirler. Bunlar,
birbirlerine zıd oldukları gibi, (Âlem-i emr)den olan diğer beş parça da birbirlerine
zıd olup herbirinin başka vazîfesi vardır. Bu on parçadan biri olan (Nefs-i nâtıka),
ya’nî insanın nefsi, hep kendi isteklerinin yapılmasını ister. Başka hiçbirşeye
boyun bükmez.
Allahü teâlâ, birbirine zıd olan bu on parçayı bir araya toplamış, yeni bir özellik
sâhibi, bir birlik meydâna getirmişdir. Buna insan şeklini vermişdir. İnsan bu
on parçadan hâsıl olmuş bir birlik olduğu için, Allahü teâlânın yeryüzünde halîfesi
olmak şerefine mâlik olmuşdur. İnsandan başka hiçbir mahlûk bu şerefe mâlik
değildir. (Âlem-i kebîr) denilen, insandan başka bütün varlıklar, çok büyük oldukları
hâlde, hiçbirinde bu on parça bir araya toplanmış değildir. Bütün insanlar,
bu şerefde ortakdırlar. Âlem-i kebîrdeki mahlûkların en şereflisi Arşdır. Ona
olan tecellî, başka mahlûklara olan tecellîlerden üstündür. Çünki, Arşa olan tecellî
öteki tecellîlerin toplamıdır. Arşa olan tecellî, Allahü teâlânın bütün ismleri ile
ve sıfatları iledir ve dâimî, kesiksiz tecellîdir. Kâmil bir insanın kalbi, birçok bakımdan
Arş gibidir. Bunun için, öyle kalbe (Arşullah) denir. Bunun için, Arşa olan
tecellîye yakın bir tecellîye kavuşur. Arşa olan tecellî, tamdır. Ârifin kalbine olan
tecellî ise, bundan bir parçadır. Fekat, kalbde, Arşın mâlik olmadığı başka bir üstünlük
vardır. Bu üstünlük, tecellî edene şu’ûrdur. Onu tanımakdır. Kalb, tecellî
edene, zâhir olana tutulur, onu sever. Arşda böyle sevgi yokdur. Kalbde bu şu’ûr
ve bu sevgi bulunduğu için, kalb ilerliyebilir, yükselebilir. Hem de yükselmekdedir.
(İnsan, sevdiği ile berâber olur) hadîs-i şerîfi bunu bildirmekdedir. Kalb, sevgilisi
ile berâber olmakdadır. Allahü teâlânın ismlerini ve sıfatlarını sevdi ise,
onlarla berâber olur. Eğer zât-ı ilâhiyyeyi sevdi ise, ismleri ve sıfatları aşarak
ötelere ulaşır. Arş, ismlerin ve sıfatların ötesindeki tecellîlere kavuşamaz. Vesselâm.
Menba-ı feyzu meânî meclis-i Abdülhakîm,
menzil-i kurb-ı ilâhî, sohbet-i Abdülhakîm.
Melce-i bî-çâre-gândır, derde dermandır Hakîm.
ma’den-i irfân, nûr-ı Sübhân, sırr-ı Kur’ândır Hakîm!
– 917 –