Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

de hiçbir şey değildir. Her bakımdan yokdur. Çünki, herhangi bir bakımdan var
olsa, güzelliklerin, iyiliklerin hepsinin onda bulunmadığını söylemez. Çünki, var
olmak, bir güzellikdir. Hattâ bütün güzelliklerin başlangıcı, kaynağıdır.
Bütün bu bildirilenlerden anlaşılıyor ki, insanda tam bir (Fenâ), ya’nî yokluk
hâsıl olması için, kendinin yok olması lâzım değildir. Zâten var değildir ki, yok olması
düşünülsün. Kendini var sanan bir yoklukdur. Bu yanlış zannından kurtulur
ve kendini var bilmez ve görmezse, adem olduğunu anlar. Demek ki, fenâya kavuşmak
için, (Zevâl-i şühûdî) lâzımdır. (Zevâl-i vücûdî) hiç lâzım değildir.
[Ademin bütün kötülükleri, nefs-i emmârede toplanmışdır. Nefs-i emmâre,
hiç iyilik yapmak istemez. Hep kötülük yapmak ister. Kendisine ve başkalarına zararlı
olan şeyleri sever. İnsanın dünyâda ve âhıretde se’âdete kavuşması için, nefsine
uymaması, onu za’îfletip, zarar yapamıyacak hâle düşürmesi lâzımdır. Nefsi
za’îfletecek birinci ilâc, islâmiyyete uymakdır. Harâmların hepsi, dünyâ malına,
mevkı’ine, zevklerine düşkün olmak, nefsin gıdâsıdır. Onu besler, kuvvetlendirirler.
Nefs kuvvetlenince, bütün iyiliklerin, güzel ahlâkın, fennin ve medeniyyetin
menbaı, kaynağı olan islâmiyyete saldırır. Din ile, îmân ile, Allahü teâlânın emrleri
ile alay eder. Herkesin kendi gibi taşkın, şaşkın olmasını, haksızlık, kötülük,
zulm yapmasını ister. Kendisi gibi olanlara ilerici, kendine uymıyanlara gerici
der. İnsanın en büyük düşmanı, kendi nefsidir ve nefslerini beslemiş, azdırmış olan
gâfil, câhil kimselerdir.]
65 — ÜÇÜNCÜ CİLD, 98. ci MEKTÛB
Bu mektûb, hâcı Abdüllatîf Hârezmî için yazılmışdır:
Her nerede bulunursa bulunsun, güzellik, vücûddan, ya’nî hakîkî var olandandır.
Vücûd, ya’nî var olmak, her iyiliğin, her güzelliğin kaynağıdır. Yalnız Allahü
teâlâ vardır. Mümkinlerin, [ya’nî mahlûkların] vücûdları [ya’nî var olmaları], Allahü
teâlâdan zıl yolu ile aks etmişdir. Mümkinlerin güzellikleri de, zıl yolu ile, o
mukaddes varlıkdan gelmişdir. Mümkinlerin aslı, temeli, ademdir. [Adem, yokluk
demekdir.] Adem, kötülükdür. Yokluk, bütün kötülüklerin kaynağıdır. Bunun için,
mümkinlerin aslı, çirkinlikdir, kusûrdur. Mümkinlerde görünen güzellik, her ne kadar
vücûddan gelmiş ise de, adem aynasında göründüğü için, adem aynası gibi olmuş,
çirkinlikden ve kusûrdan pay almışdır. Mümkin aslında çirkin olduğu için,
mümkinin mümkine güzel görünmesi, mümkindeki güzelliğe sebeb olan vücûdün
hâlis güzelliğinden değildir. Çünki, o hâlis güzellikle ilişiği azdır. Ademe aks etmiş
olan, bunun için çirkinleşmiş olan güzellikle ilgisi çok olup, bundan lezzet duymakdadır.
Lağımcı, alışmış olduğu pis kokudan aldığı lezzeti, güzel kokudan almaz.
İşitdiğimize göre, bir lağımcı, attarlar çarşısından geçerken, güzel kokular,
kendine dokunarak bayılmış. Necâset koklatmışlar. Pis koku tatlı gelerek ayılmış.
66 — İKİNCİ CİLD, 34. cü MEKTÛB
Bu mektûb, Nûr Muhammed Tehârî için yazılmışdır:
Allahü teâlâya hamd olsun. Onun seçdiği kullarına selâm olsun! Şerefli mektûbunuz
geldi. Hâllerinizin hep değişmekde olduğunu yazıyorsunuz. Biliniz ki, Allahü
teâlâ, âlemin içinde olmadığı gibi, âlemin dışında da değildir. Âlemden ayrı olmadığı
gibi, âlem ile bitişik de değildir. Allahü teâlâ vardır. Fekat, içerde, dışarda,
bitişik ve ayrı değildir. Allahü teâlâyı böyle bilmeli, böyle aramalı ve böyle bulmalıdır.
Eğer, pek az da olsa, böyle birşey anlaşılırsa, zıllere, görüntülere saplanıldığı
anlaşılır. Allahü teâlâyı, hiçbirşeye benzemez, hiç anlaşılamaz olarak aramalıdır. O
makâma, hiç anlaşılamıyacak bir şeklde kavuşmağa çalışmalıdır. Bu büyük ni’mete
ancak büyük âlimin sohbeti ile kavuşulabilir. Söylemekle, yazmakla anlatılamaz
ve anlaşılamaz. Vazîfenizi yapmağa çalışınız! Buluşmamıza kadar hâllerinizi yazınız!
– 755 –