Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

ağırsakları harekete getirir ve usâre akmasına sebeb olur. Bunun için, selülozu
çok gıdâ (sebze, meyve) yimelidir. Yemekleri iyi çiğnemelidir.
Yinecek şeyler - Öğle ve akşam, sebze çorbası. Sebze yemekleri, salatalar, hamur
işi, bilhâssa yulaf unu ile yimelidir. Et, yalnız öğle vakti yinir.
Her nev’ et, balık, bol tereyağı, esmer ekmek, çavdar ekmeği, peksimet, patates,
mercimek, şalgam, havuç, nohud püreleri, bol sebze, salata, ıspanak, erik reçeli,
râvend çok iyidirler. Çiğ ve pişmiş her meyve, bilhassa kuru meyveler, kuru
incir, üzüm, erik, dut, cevz, bâdem, bal yimelidir. Seyyid Abdülhakîm efendi,
(Keşkül) risâlesinde diyor ki, (İncir, tayyıp bir yemişdir. Latîf bir gıdâdır. Hazmı
kolaydır. Menfe’atleri çok bir devâdır. Tabî’ate yumuşaklık verir. Balgamı eritir.
Böbrekleri temizler. Mesânedeki kumları izâle eder. Karaciğerin ve dalağın tıkanmış
olan deliklerini açar. Bedeni şişmanlatır. Bâsûru izâle eder. Nekrîse, romatizmaya
fâidelidir.) İncirin arabcası (Tîn)dir. Tîn sûresinde Allahü teâlâ, inciri medh
etmekdedir. Hem fâideli, hem mubârekdir. Tâze veyâ kurusu aç iken üç adedi birkaç
gün yinirse, râhat ishâl yapar. Sabâh ve akşam yemeklerinden bir sâat evvel,
iki, üç aded tâze veyâ kuru incir yimek, sancısız, ağrısız, râhat ishâl yapmakdadır.
Çikolata ve madlen, bunlara zarar vermekdedir.
Yasak olanlar - Yumurta kabz yapar. Çok az yimelidir. Pirinç, koyu çay, çikolata
yasakdır. Yemek cedveli - Sabâh: Taze meyve, bir dilim ekmek doğranmış şekersiz
ballı sıcak süt 300 gram ve bol tereyağı.
Öğle: Bir tabak et, bir tabak sebze, beyâz peynir, turup, tereyağı, komposto.
İkindi (sâat dörtde): Komposto, hafîf çay.
Akşam yemeği: Sebze çorbası, makarna, patates ve meyve.
Bağırsaklarda mayalanan, gaz yapan yemekler yimelidir. Meselâ, bayat et,
kıymalı börek, mantar, bahârlı şeyler, bayat peynir, yoğurt yimelidir. Gazoz, limonata,
bikarbonatlı su, açık kahve ve çay iyidir.
Bağırsakları hareketsiz olanlar, sabâh aç karnına, olmuş meyve ile çavdar ekmeği
yimelidir. Bununla, taze sebze yemeği yimek iyi olur. Bir kahve kaşığı Karbonat
veyâ süzülmüş bal bir bardak ılık suda eritilerek sabâhları aç olarak içmelidir.
Yâhud, iki kahve kaşığı Karlsbad tuzu bir bardak ılık suda eritilip sabâhları
aç iken içmelidir. Hem safra söker, hem bağırsakları harekete getirir. Hiç ağrı,
sancı yapmadan, su gibi ishâl yapar. Erbalax ve Bilagit habları da iyidir.
Spazmdan olan kabzlılar, et yimemeli. Hamur işi, sebzeli yimelidir. Bahârlı yimemelidir.
Kahve, çay, biber yimemelidir. Yağlı yemekleri de azaltmalıdır.
(Duphalac), (Normacol), (Granocol) gibi kaydırıcı ilâclar çok fâidelidir. Bu şurublar,
te’sîr etmezlerse, ertesi sabâh bir çorba kaşığı dahâ verilir. Sinâmeki, râvend,
sarı-sabır, fenolftalein gibi tahrîş edici maddeleri fazla kullanmamalıdır. (Teshîl-ül-menâfi’)de
diyor ki, (alınan gıdâ, bir sâatde dışarı çıkar. 24 sâatda çıkmazsa,
hastalık alâmetidir.)
7 — KOLEMİ (Sarılık): Safra boyası kana geçmiş olduğundan, derileri, yüzleri,
gözleri sarıdır. Perhîz ile birlikde, vücûd hareketleri ve sıcak banyo da yapmak
lâzımdır. Ağır hâllerde yatmalıdır.
Yağsız süt, yağlı peynir, gravyer peyniri yimelidir. Yumurta az yimeli ve rafadan
olmalı, ya’nî az pişmelidir. Hamur işi, pirinçli, patatesli yimelidir. Pişmiş salata,
sebze yemeklerinin çoğu iyidir. Fekat, kuzu kulağı, ıspanak, semiz otu yimemelidir.
Her olgun meyve, kızarmış ekmek, beyâz tereyağı iyidir.
Vita yağı, sana yağı, margarin gibi yağlar, tereyağının yerini tutamaz. Evet
bunlar, hakîkî yağdır. Fekat, sıvı yağlardaki oleik asid gibi çok karbonlu büyük moleküllerin,
nikel katalizörü ile hidrogen verilerek doyurulması ile yapılıyorlar. Oleik
asid, stearik asid hâline dönerek katı yağ, don yağı oluyor. Onsekiz karbonlu,
büyük yağ molekülleri, sindirim mayaları tarafından kolay parçalanamıyor. Güç
hazm oluyor. Tereyağındaki tri bütirin esteri ise, küçük molekül olduğundan çabuk
hazm oluyor. Bundan başka, tereyağı emülsiyon (sübye) hâlindedir. Mayalar,
– 656 –