Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

afından neşr edilmişdir. Şî’î adındaki kimselerin yanlış yazılarına vesîkalarla cevâb
vermekdedir. 1227 [m. 1811] senesinde, Hindistânda hâfız Muhammed bin Muhyiddîn
Eslemî tarafından arabîye terceme edildi. Bu arabîyi Irâk âlimlerinden Ebülfevz
Muhammed Emîn bin Alî Süveydî ve ayrıca seyyid Mahmûd Şükri Âlûsî 1301 [m.
1883] de arabî olarak kısaltmışlardır. (Muhtasar-ı Tuhfe) adındaki ikincisi, 1315 [m.
1896] de Bombayda ve 1373 [m. 1953] de Kâhirede ve 1396 [m. 1976] da, ofset yolu
ile İstanbulda basıldı. Bekara sûresinin yüzseksendördüncü âyetine kadar ve
yirmidokuzuncu ve otuzuncu cüz’lerin fârisî tefsîri olan (Tefsîr-i Azîzî)si de çok kıymetlidir.
1386 [m. 1966] da Kâbil şehrinde basılmışdır. 455, 765, 903, 993, 1011.
7 — ABDÜL’AZÎZ BİN SÜ’ÛD: Sü’ûd oğullarından iki Abdül’azîz vardır. Birincisi
Abdül’azîz bin Muhammed bin Sü’ûd olup, 1134 [m. 1721] de tevellüd, 1217
[m. 1802] de Der’ıyye câmi’inde bir şî’î tarafından hançerle öldürüldü. 1178 [m. 1765]
de vehhâbîlerin ikinci reîsi oldu. 1217 [m. 1802] de Tâifde Ehl-i sünnet âlimlerini ve
kadın, çocuk, binlerce müslimânı katl etdi. Açlıkdan ölenler de çokdu.
İkincisi, Abdül’azîz bin Abdürrahmân bin Faysal olup, 1297 [m. 1880] de Rıyâdda
tevellüd, 1372 [m. 1953] de vefât etdi. Sü’ûdî hükûmetinin ondokuzuncu reîsidir.
Birinci cihân harbinde İngilizlerle birlikde Osmânlılara karşı harb etdi. O zemân
Necdde bundan başka, ibn-ür-Reşîd kabîlesi de vardı. İbn-ür-Reşîd, Osmânlılara
sâdık kalıp, Türklerle birlikde İngilizlere ve Sü’ûd oğullarına karşı
harb etdi. Sulh oldukdan sonra, Abdül’azîz, İbn-ür-Reşîdi öldürtdü. 13 Ramezân
1338, 1 Hazîran 1920 târîhli İstanbul gazetelerinde şu haber okundu:
(Arabistânın başlıca iki hâkiminden biri olan Necd emîri İbn-ür-Reşîdin öldürüldüğünü
on Mayıs târîhli The Times gazetesi yazmışdır. Harb esnâsında İbn-ür-
Reşîd Türkiye ile işbirliği yapmışdı. İbn-üs Sü’ûd ise, İngilizlerle birlikde İbn-ür-
Reşîde ve Türklere karşı harb etmişdi.) 1337 [m. 1919] ilk aylarında Kuwaitden Riyâda
gelerek vehhâbîlerin başına geçdi. 1342 [m. 1924] de İngilizler Tâifi ve Mekkeyi,
şerîf Hüseyn efendiden alarak, buna verdiler. 1351 [m. 1932] de Sü’ûdî hükûmeti
kurmasını sağladılar. 9 Eylül 1926 da İstanbulda çıkan Son Sâat gazetesi
şu haberi vermişdi:
MEDÎNE BOMBARDIMANI
Abdül’azîz tarafından Medîne-i münevverenin bombardıman edilmesi, Hindistân
halkı arasında galeyân yapdığını yazmışdık. Hindistânda çıkan (The Times of
India) diyor ki: Son zemânlarda Medîneye hücûm ve Kabr-i Nebevîyi bombardıman
haberlerinin Hind müslimânlarında husûle getirdiği te’sîri hiçbir hâdise vücûde
getirmemişdir. Hindistânın her tarafında bulunan müslimânlar, bu hâdise dolayısı
ile o makâm-ı mukaddese ne derece hurmetkâr olduklarını göstermişlerdir.
Hindistânda ve Îrândaki bu mühim teessürât, hiç şübhesiz İbni Sü’ûd üzerinde te’sîr
yapacak ve onu bütün İslâm memleketlerinin nefretini kazanmamak için, böyle hareketlerde
bulunmakdan men’ edecekdir. Hind müslimânları, İbn-üs-Sü’ûde bu fikrlerini
açıkça bildirmişlerdir. 461.
8 — ABDÜLBEHÂ ABBÂS: Behâullahın büyük oğludur. Bu da zındık idi. Sultân
Hamîd hân, hal’ oluncaya kadar Akkada habs edildi. Hayfaya yerleşdi. Mısr, Avrupa
ve Amerikaya giderek Behâîliği yaydı. 1339 [m. 1921] da öldü. Hayfaya gömüldü.
Bâbın kemikleri de Îrândan buraya getirildi. Yerine, oğlu Şevkî geçdi. 483, 1179.
9 — ABDÜL EHAD “rahmetullahi teâlâ aleyh”: İmâm-ı Rabbânînin babasıdır.
[927] de tevellüd etdi. Genç iken, Hindistânın büyük Evliyâsından olan Abdülkuddüs
“kuddise sirruh” hazretlerinin sohbetinde bulundu. İlm öğrenmesini emr
etdi. Tahsîlden dönünce, hocası [944] de ölmüşdü. Oğlu olan Rükneddîn-i Çeştî
“kuddise sirruh” hazretlerinin sohbetinde yetişdi. Kâdirî ve Çeştî yolunda kemâle
erdi. Seksen yaşında iken 1007 [m. 1598] senesinde vefât etdi. Serhend şehri dışında
şimâl tarafında medfûndur. Yedi oğlu vardı. Dördüncüsü, İmâm-ı Rabbânî
– 1060 –