Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

olarak, niyyet etmeden, iftitâh tekbîri söylemeden, ayakda birşey okumadan, rükü’
ve secde gibi hareket yaparak nemâz kılar görünmesi câizdir. [Mezhebsiz, reformcu
imâm arkasında kılmak zorunda olan da böyle yapar.]
Cünüb veyâ hayzlı iken câmi’e girmek, hattâ câmi’ içinden geçmek harâmdır. Geçecek
başka yol bulamazsa veyâ câmi’de cünüb olursa veyâ câmi’den başka yerde
su bulamazsa, teyemmüm edip girer ve çıkar. Kur’ân-ı kerîm okuması ve Mushafı
tutması ve Kâ’be-i mu’azzamayı tavâf etmesi, dört mezhebde de harâmdır.
Kur’ân-ı kerîmi ve âyet-i kerîme yazılı şeyleri abdestsiz tutmak da harâmdır. Yapışık
olmıyan birşey içinde, meselâ çantada iken tutmak câizdir. Fâtihayı ve düâ
âyetlerini, düâ niyyeti ile okuması ve her düâyı okuması harâm değil ise de, düâyı
abdestli okumak müstehabdır. Tefsîrler, Kur’ân-ı kerîm gibidir. Başka din kitâbları,
düâ gibidir. Fıkh yazılı kâğıdlara birşey sarmak câiz değildir. Allahü teâlânın
ve Peygamberlerin “aleyhimüsselâm” ismleri yazılı ise, bunları silip, sonra birşey
sarılabilir. Fekat, bunlara da sarmamak lâyıkdır. Çünki, Kur’ân-ı kerîmin harfleri
de muhteremdir. (Hadîka)da ve (Letâif-ül-işârât) kitâbında (Meselâ, Hûd aleyhisselâma
gelen kitâb islâm harfleri ile idi) buyuruyor. (Hadîka), ikinci cildi, altıyüzotuzüçüncü
sahîfesinde diyor ki, (Üzerinde, dokuyarak veyâ boya ile mubârek
yazı bulunan halıyı, hasırı, musallâyı ya’nî seccâdeyi yere sermek, üzerine oturmak
ve her ne sûret ile olursa olsun kullanmak ve paralar, mihrâblar ve dıvarlar üzerlerine
yazmak mekrûhdur. Bunları dıvara asmak mekrûh olmaz). [Kâ’be-i mu’azzama
resmi de, yazı gibidir. Resm, nakş bulunmıyan seccâde kullanmalıdır.]
Tekrâr bildirelim ki, gusl abdesti alırken ağzın içini yıkamak, hanefî ve hanbelî
mezheblerinde farzdır. O hâlde hanefîler, muhtâc olmadıkça, diş kaplatmamalı
ve doldurtmamalıdır. Dişleri çürütmemelidir. Bunun için de dişlere, dînimizin
emr etdiği gibi bakmalı ve misvâk kullanmalıdır. (Larousse illustré medical) ismindeki
Fransanın kıymetli tıb kitâbı, ağız temizliği husûsunda diyor ki, (Bütün diş
ma’cûnları ve tozları ve suları, dişlere zarar verir. En iyi diş temizleme vâsıtası, sert
bir fırçadır. Önce, dişleri kanatırsa da, korkmamalıdır. Diş etlerini kuvvetlendirir
ve artık kanamaz). Herkese uyarak, ma’cûn kullanıyordum. İki dişim çürümeğe
başladı. Fransızca kitâbı okuyunca, misvâk kullanmağa başladım. Dişlerimin çürümesi
durdu. Altmış seneyi geçdi, dişlerimden ve mi’demden hiç şikâyetim olmadı.
İbni Âbidîn, (Redd-ül-muhtâr)da buyuruyor ki, (Abdest alırken misvâk kullanmak
sünnet-i müekkededir. Hadîs-i şerîfde buyuruldu ki, (Misvâk kullanarak
kılınan nemâz, misvâksız nemâzdan yetmiş kat üstündür). Misvâk, düz ve ikinci küçük
parmak kalınlığında, bir karış boyunda olmalıdır. Misvâk, Arabistânda yetişen
Erâk ağacının dalıdır. [Düzgün ucundan, iki santimetre kadar, kabuğu soyulup,
burası birkaç sâat suda tutulur. Sonra, ezilince, fırça gibi açılır.] Erâk ağacı bulunmazsa,
zeytin dalından yapılır. Nar ağacından yapmamalıdır. Bunlar da bulunmaz
ise veyâ bir kimsenin dişleri yok ise, parmakları ile, bu sünneti îfâ etmelidir.
Misvâkın otuzdan çok fâidesi vardır. Tahtâvînin (Merâkıl-felâh hâşiyesi)nde hepsi
yazılıdır. Birincisi, son nefesde îmân ile gitmeğe sebeb olur. Erkeklerin, orucsuz
iken de, özrsüz sakız çiğnemeleri mekrûhdur. Kadınlar, misvâk yerine, orucsuz
iken, sünnete niyyet ederek sakız kullanmalıdır).
Süâl: Dînimizde diş yapdırmanın câiz olduğunda bütün fukahâ ve müctehidlerin
ittifâkı vardır deniliyor. Gümüşden mi, yoksa altından mı yapdırılacağı husûsundaki
ihtilâfları, bu ittifâka te’sîr eder mi?
Cevâb: Diş yapdırmak deyince, düşen dişin yerine konulan ve istenilince çıkarılabilen
takma diş veyâ sallanan dişi bağlamak anlaşıldığı gibi, diş doldurtmak ve
kaplatmak da anlaşılır. Hanefî âlimlerinin “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în”
sallanan dişleri altın ile de bağlamak câiz olduğuna fetvâ vermelerini, (Diş yapdırmanın
câiz olduğunda ittifâk vardır. Diş doldurtmak ve kaplatmak câizdir) şeklinde
değişdirmek, yâ fukahânın beyânâtını anlamamak veyâ bu beyânları, kendi sin-
– 142 –