Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

225 — EBÛ ALÎ DEKKAK “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Adı, Hasen bin Muhammeddir.
Ebül-Kâsım Kuşeyrînin kayın pederi ve üstâdı idi. 405 [m. 1014] senesinde
Nîşâpûrda vefât etdi. 265.
226 — EBÛ ALÎ FÂRMEDÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Adı Fadl bin Muhammeddir.
Ebül-Kâsım Kuşeyrînin talebesi ve Ebül-Kâsım Gürgânî ile Ebül-
Hasen Harkânînin halîfesidir. Ebül Kâsım da, Ebû Osmân-ı Magribînin, bu da Cüneyd-i
Bağdâdînin halîfesidir. Rûh ilmlerinin mütehassısı idi. Ebû Sa’îd-i Ebül-Hayr
hazretlerinden de feyz aldı. Zâhir ilmlerinde derin âlim idi. İmâm-ı Gazâlînin ve Yûsüf-i
Hemedânînin mürşididir. Dörtyüzotuzdörtde [434] tevellüd ve dörtyüzyetmişyedide
477 [m. 1085] Meşhedde, ya’nî Tusda vefât etdi. 969, 1193.
227 — EBÛ BEKR BİN ALÎ HADDÂD-İ YEMENÎ “rahmetullahi teâlâ
aleyh”: Hanefîdir. 800 [m. 1397] senesinde vefât etdi. (Kudûrî Muhtasarı)nı şerh
etdi. Bu şerhı üç cild olup, (Sirâc-ül-vehhâc) adını vermişdir. Bunu ihtisâr ederek
(Cevheretün-neyyire) demişdir. İbrâhîm İbnül-Lakânînin ilm-i kelâmda yazdığı
(Cevhere-tüt-tevhîd) başkadır. İbrâhîm Lakânî Mâlikî kelâm âlimi ve büyük Velî
olup, 1041 [m. 1632] senesinde vefât etmişdir. Abdülganî ganîmî Meydânînin (Ellübâb)
ismindeki Kudûrî şerhı meşhûrdur. İbni Âbidînin talebesi olup, 1274 [m.
1857] de vefât etmişdir.
228 — EBÛ BEKR-İ BÂKILLÂNÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Kâdî Muhammed
bin Tayyib, Basrada tevellüd, 403 [m. 1013] de Bağdâdda vefât etdi. Kelâm
âlimi idi. Eş’arî mezhebinde idi. İlmi ve zekâsı çok idi. İstanbula elçi gönderildi.
Çok kıymetli eserleri vardı. 431.
229 — EBÛ BEKR-İ BELHÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Hamîdeddîn-i Belhî,
Belh kâdîsı idi. Babası, Ömer bin Mahmûddur. 559 [m. 1165] senesinde vefât etdi.
Fârisî (Makâmât) kitâbı meşhûrdur. 578, 885.
230 — EBÛ BEKR-İ SIDDÎK “radıyallahü anh”: Adı Abdüllah bin Ebû Kuhâfe
bin Âmir bin Amr bin Kâ’b bin Sa’d bin Teym bin Mürredir. İlk îmâna gelen
hür adamdır. Büyük tüccâr idi. Bütün malını, evini, barkını Resûlullah uğruna verdi.
Gençlikde de arkadaş idiler. Müslimânların birinci halîfesidir. Resûlullah “sallallahü
aleyhi ve sellem” âhırete teşrîf edince, Mekkeden ve Medîneden ve Tâifden
başka, bütün Arabistân mürted oldu. Halîfe, önce Medîneye yakın dört kabîle
üzerine yürüyüp, bunları itâ’ate getirdi. Sonra, onbir kabîleye bölükler gönderdi.
Bunlardan İkrime emrindeki asker, Yemâmede, Müseylemenin kırkbin askerine
karşı gelemedi. Halîfe, Hâlid bin Velîdi imdâda gönderdi. Hâlid, Talîha ve Sücâh
ve Mâlik bin Nüveyreyi perîşan edip Medîneye dönmüşdü. Yemâmede de büyük
zafer kazandı. Yirmibin mürted öldürdü. İki bine yakın müslimân şehîd oldu.
Amr ibni Âs da, Huzâ’a kabîlesini îmâna getirdi. Alâ bin Hadremî, Bahreynde çetin
muhârebeler yapıp mürtedleri dağıtdı. Huzeyfe ve Arfece ve İkrime, Ummân
ve Bahreynde birleşip, mürtedleri bozdular. Onbin mürted öldürdüler. Halîfe, Hâlid
bin Velîdi Irâk tarafına gönderdi. Hîreden yüzbin altın cizye aldı. Hürmüz kumandasındaki
Îrân ordusunu bozdu. Basrada otuzbin kişilik orduyu perîşan etdi.
İmdâda gelen büyük ordudan yetmiş bin kâfir öldürüldü. Sonra, çeşidli muhârebelerle,
büyük şehrler aldı. Halîfe, Medînede ordu toplayıp, Ebû Ubeyde kumandasında
Şâm tarafına, Amr ibni Âsı da Filistine gönderdi. Sonra Yezîd bin Ebû
Süfyânı Şâma yardımcı gönderdi. Sonra asker toplayıp, hazret-i Mu’âviye kumandasında,
kardeşi Yezîde yardıma gönderdi. Hâlid bin Velîdi de, Irâkdan Şâma
gönderdi. Hâlid, askerin bir kısmını Müsennâya bırakıp, birçok muhârebe ve zaferlerle
Sûriyeye geldi. İslâm askerleri birleşerek (Ecnâdeyn)de büyük rum ordusunu
yendiler. Sonra, (Yermük)de kırkaltı bin islâm askeri, Herakliüsün ikiyüzkırk
bin askeri ile uzun ve çok çetin savaşlar yapıp gâlib geldi. Yüzbinden ziyâde rum
askeri öldürüldü. Üçbin müslimân şehîd oldu. Bu muhârebede islâm kadınları da
harb etdi. Başkumandan Hâlid bin Velîdin ve tümen komutanı İkrimenin şaşıla-
– 1090 –