Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

ı bulunan kimsenin imâm olması için uğraşmak, her müslimânın vazîfesidir.]
(Nûr-ül-îzâh) şerhi hâşiyesinde buyuruyor ki, (İmâm olmak için altı şart lâzımdır).
Bunlardan biri bulunmadığı bilinen imâmın arkasında nemâz sahîh olmaz:
1 — Müslimân olmak, Ebû Bekr-i Sıddîk ve Ömer Fârûkun halîfe olduğuna inanmıyan
ve te’vîlini bilmeden mi’râca, kabr azâbına inanmıyan, imâm olamaz.
2 — Bulûg yaşında olmak.
3 — Akllı olmak. Serhoş ve bunak imâm olamaz.
4 — Erkek olmak. Kadın, erkeklere imâm olamaz.
5 — Hiç olmazsa, Fâtiha ile bir âyeti doğru okuyabilmek. Bir âyeti ezberlememiş
olan ve ezberlese de, tecvîd ile okuyamayan, nağme yapan, imâm olamaz.
6 — Özrsüz olmakdır. Özrü olan, özrü olmayanlara imâm olamaz. Özr, bir yerinden
durmadan kan akmak, yel kaçırmak, idrâr kaçırmak, te ve fe harflerini tekrârlayarak
okumak, sin harfini se, ra harfini gayn okumak, abdestsiz veyâ dirhemden
fazla necâsetli olmak ve avret mahalli açık olmakdır. Gözü ağrıyan, gözyaşı
kesilmezse, özr sâhibi olur. Kulakdan, göbekden, burundan, memeden ağrı ile çıkan
her sıvı da, devâmlı akarsa, özr sâhibi olur. Adı geçen yerlerden ve yaradan
çıbandan çıkan kan, irin ve sarı su, ağrı ile olmasa da, böyledir. Özrleri birbirine
benziyenler birbirlerine ve bir özrlü olan, iki özrlü olana imâm olabilir. Mâlikîde
ve şâfi’îde, özrlü olan, özrsüz olana imâm olabilir. [Yara üstündeki merheme,
sargıya mesh eden ve kaplama veyâ dolgu dişi olduğu için, mâlikî ve şâfi’î “rahmetullahi
teâlâ aleyhimâ” mezhebini taklîd edenler özrlü sayılmaz.]
(Dürr-ül-muhtâr) üçyüzyetmişaltıncı sahîfede buyuruyor ki, ([İsterse profesör
olsun] din câhillerinin, fâsıkların, ya’nî büyük günâh işliyenin, meselâ içki içenin,
zinâ edenin, fâiz yiyenin, karısını, kızlarını çıplak gezdirenin, a’mânın imâm olması
mekrûhdur. [Fâsıkın imâm olması, mâlikîde sahîh değildir (Halebî).] Ebüssü’ûd
efendinin “rahmetullahi aleyh” fetvâsını yukarıda bildirmişdik. A’mâ, âlim
ise, imâm olur. Veled-i zinânın, ya’nî nikâhsız doğmuş kimsenin imâm olması da
mekrûhdur. Emred kimsenin, ya’nî henüz bâlig olmuş, sakalı çıkmamış, parlak kimsenin
imâm olması, âlim olsa bile, mekrûhdur. Çünki, fitneye sebeb olur. Parlak
olmıyan, köse [sakalsız] arkasında kılmak mekrûh değildir). [Görülüyor ki, imâm
olmak için, sakallı olmak şart değildir. Özr ile sakal traşı olanın arkasında nemâz
kılınır. Sakalı sünnete uygun olmıyan [ya’nî, çenedeki ile birlikde bir tutam uzun
olmıyan] kimse, bid’at sâhibi olur. Sakalın sünnete uygun olmasına ehemmiyyet
vermiyen, kâfir olur. Yetmişbirinci maddeye bakınız!].
İmâma uymanın doğru olması için, on şart vardır:
1 — Nemâza dururken, tekbîri söylemeden önce, imâma uymağa niyyet etmekdir.
İmâmın kim olduğunu niyyet lâzım değildir.
2 — İmâmın, kadınlara imâm olmağa niyyet etmesi lâzımdır. [İbni Âbidîn,
nemâzın mekrûhlarını bildirirken buyuruyor ki, (Kızların, kadınların, acûzelerin,
beş vakt nemâza ve cum’a ve bayram nemâzları için ve va’z dinlemek için câmi’e
gitmeleri câiz değildir. Eskiden yalnız acûzelerin akşam ve yatsı zemânı gitmesine
izn verilmiş idi ise de, şimdi bunların gitmesi de, câiz değildir). Hele kadınların başı,
kolu, bacağı açık, câmi’e gelip, mevlid, va’z ve hâfız dinlemeleri harâmdır, büyük
günâhdır. Hıristiyan kadınları bile, kiliseye giderken, böyle açık değildir. Açık
kadınların, erkekler arasına karışdığı yerlere câmi’ denmez. Böyle yerlere, nemâz
kılmak için dahî gidilmez. İmâmın erkeklere imâm olmağa niyyet etmesi lâzım
değildir. Fekat niyyet ederse, kendisi cemâ’atin sevâbına da kavuşur. (Hadîka) kitâbı,
yüzkırksekizinci sahîfede diyor ki, (Fıkh âlimleri buyurdu ki, imâm nemâza
dururken kendisine uyan cemâ’ate imâm olmağa niyyet etmezse, buna uymak sahîh
olur ise de, imâmın kendisi imâmlık sevâbına kavuşamaz. İmâm olmağa niyyet
etmediği için, yalnız kılmış gibi, yalnız kendi nemâzının sevâbını alır. Başkalarının
– 249 –