Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

kamakla, istincâ yapılmaz. İdrâr damlası bulaşınca, avucdaki su, necs olur ve
damladığı çamaşır pis olur. Bu suyun damladığı yerlerin toplamı avuc içinden fazla
olursa, nemâz sahîh olmaz. İmâm ise, arkasında nemâz kılınmaz. İki eli çolak olanın,
istincâ yapdıracak mahremi yoksa, istincâ yapması sâkıt olur [Kâdîhân].
Erkeklerin yürüyerek, öksürerek veyâ sol tarafa yatarak (İstibrâ) etmesi, ya’nî
idrâr yolunda damlalar bırakmaması vâcibdir. Kadınlar istibrâ yapmaz. İdrâr
damlası kalmadığına kanâ’at gelmeden abdest almamalıdır. Bir damla sızarsa, hem
abdest bozulur, hem de elbise kirlenir. Çamaşıra avuç içinden az sızarsa, abdest
alıp kıldığı nemâz mekrûh olur. Çok sızarsa, nemâz sahîh olmaz. İstibrâda güçlük
çekenler, arpa kadar nebâtî pamuk idrâr deliğine koymalıdır. Sızan idrârı pamuk
emer. Hem abdest bozulmaz, hem de don kirlenmez. Yalnız pamuk uzun olup
ucunun dışarda kalmaması lâzımdır. Ucu dışarda kalır ve bevl ile ıslanırsa, abdest
bozulur. Şâfi’îler, Ramezân-ı şerîfde, pamuk koymamalıdır. Çünki, Şâfi’î mezhebinde
orucu bozar. [Abdestde ve nemâzda şâfi’îyi taklîd eden hanefî pamuk koyunca,
orucu bozulmaz. İhtiyârlarda ve hastalarda, zeker küçülüp, üzerine sarılı
bez çıkıyor. Böyle kimseler, küçük naylon torbaya, mendil kadar bez yerleşdirip,
zeker ve husyeleri torbaya koyar. Torbanın ağzını bağlar. Beze dirhemden fazla
idrâr sızar ise, abdest alırken, bez değişdirilir. İdrâr kaçıran, fekat özr sâhibi olmıyan
kimse, temiz olarak bağladığı bezde yaşlık görür, ne vakt damladığını bilmezse,
yüzotuzsekizinci sahîfede yazılı, hayz kanında olduğu gibi, gördüğü anda damladı
sayılır. Şübhe eden kimse, nemâza dururken beze bakar. Yaşlık görür ise, yeniden
abdest alır. Nemâzda iken şübhelenirse, selâm verince hemen bakıp, damlamış
görür ise, nemâzını iâde eder. Selâmdan birkaç dakîka sonra bakıp görürse,
nemâzını abdestli kılmış sayılır.] İstibrâdan sonra istincâ yapılır. Su ile istincâdan
sonra bez ile kurulanır. Her kadın, her zemân, önüne (Kürsüf) denilen bez veyâ
pamuk koymalıdır. Ellidördüncü maddeye bakınız!
[İdrâr, kan kaçıranların ve necâset temizlemekde zahmet çekenlerin Mâlikî
mezhebini taklîd etmeleri, (Ma’füvât) şerhinde yazılıdır. (El-fıkh-u alel-mezâhibil
erbe’a)da diyor ki, (Mâlikî mezhebinde, sağlam insandan çıkan bevl, menî, mezî,
vedî, istihâza kanı, gâit ve yel abdesti bozar. Mak’atdan ve bedenden taş, solucan,
cerâhat, sarı su, kan çıkınca bozulmaz. Abdesti bozanlar, hastalık ile çıkarsa
ve çıkması men’ olunamazsa, iki kavl vardır. Birinci kavlde bevl, bir nemâz vaktinin
yarısından çok devâm eder ve çıkma zemânı belli olmazsa, abdesti bozmaz. İkinci
kavle göre, bu üç şart olmasa da, hastanın abdestini bozmaz. Çıkmadığı zemân
abdest alması müstehab olur. Hastaların, ihtiyârların, abdest almakda harac ve meşakkat
olduğu zemân, bu kavli taklîd etmeleri sahîh olur. Bevlin kesildiği zemânı
belli ise, bu zemânda abdest alması iyi olur. İstibrâ zemânı uzun süren veyâ sonraları
damlayan ve bir nemâz vakti devâmlı akmadığı için özrlü olamıyan hanefî ve
şâfi’îler, mâlikî mezhebini taklîd eder. İbni Âbidîn, Talâk-ı ric’îde buyuruyor ki,
(Âlimlerimiz, zarûret olunca, mâlikîye göre fetvâ verdi. Bir mes’ele hanefîde bildirilmemiş
ise, mâlikî taklîd olunur.) Kulaklar üstündeki cild, baş demekdir. Mesh
edilmesi farzdır. Bu cildin, yüz sayılarak gasl edilmesi, hanefî kitâblarında yazılı değildir.
Lezzet kasd ederek, nikâhlamak câiz olan kadının cildine, saçına dokunmak
bozar. Guslde ağzı ve burnu yıkamak farz değil, sünnetdir. Her nemâz vakti için ayrı
teyemmüm yapılır. Kelb [köpek] ve hınzır [domuz] necs değildir. Fekat, yinilmeleri
harâmdır. Balığın dahî kanı necsdir. Necâsetden tahâret bir kavle göre farz, diğer
kavle göre sünnetdir. Bâsûr, idrâr, gâita damlaları bedene, çamaşıra bulaşırsa
afv olur. İnsanın ve hayvanın kanının, yara, çiban suyunun avuç içi kadarı afv
olur. Nemâzda her rek’atde Fâtiha okumak ve rükü’da, secdelerde tumânînet
[sâkin durmak] farzdır. İmâmın gizli okuduğu rek’atlerde cemâ’atin Fâtiha okumaları
müstehab, âşikâre okuduğu zemân cemâ’atin de okuması mekrûhdur. Kıyâmda,
sağ el sol elin üstünde olarak, göğüs ile göbek arasına koymak veyâ iki eli
– 158 –