Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

arabî (Hadîka) kitâbı altıyüzdoksanaltıncı sahîfesinde diyor ki, (Dört mezhebden
başkasına uymak câiz değildir. Bu sözümüz, Eshâb-ı kirâmın ve Tâbi’înin mezheblerini
küçümsemek değildir. Çünki, Eshâb-ı kirâmın ve başkalarının mezheblerini
tam olarak bilmiyoruz. O mezhebleri de bilseydik, onlara uymamız da câiz olurdu.
Çünki, hepsinin mezhebleri doğru idi. Dört mezheb, tam bilindiği ve kitâbları
her yere yayılmış olduğu için, her müslimânın yalnız bunlardan birine uyması lâzımdır.
Dört mezhebin kolaylıklarını araşdırıp, bunları bir araya toplayarak, yeni
bir kolaylıklar mezhebi uydurmağa (Telfîk-ı mezâhib) denir. Câiz değildir).
Mezheb imâmı demek, Peygamberimizin “sallallahü aleyhi ve sellem” Kur’ân-ı
kerîmden çıkardığı ma’nâları, bilgileri, Eshâb-ı kirâmdan işiterek toplayan, kitâba
geçiren büyük âlim demekdir. Resûlullahın, Kur’ân-ı kerîmin hepsini Eshâbına tefsîr
etdiğini, (Hadîka), dil âfetlerini anlatırken yazmakdadır. Resûlullahın Kur’ân-ı
kerîme verdiği ma’nâları, açıklamalarını anlamak istiyen, bir mezheb imâmının kitâblarını
okur, bunlara uyar. Bu kitâbları okuyup, bunlara uyan kimse, o mezhebden
olur. Bu ise, Resûlullaha “sallallahü aleyhi ve sellem” ve Kur’ân-ı kerîme uymak
demekdir. Eshâb-ı kirâm “aleyhimürrıdvân”, Resûlullahdan “sallallahü aleyhi ve sellem”
işitdiklerine uyardı. Kendi talebelerinden birine uymağa, ya’nî dört mezhebden
birinde olmalarına lüzûm yokdu. Onların herbiri bütün bilgileri asl kaynağından
alıyordu. Birbirlerine sorarak da öğreniyorlardı. Hepsi, mezheb imâmlarından
dahâ çok âlim ve dahâ yüksek müctehid idiler. Mezheb sâhibi idiler.
Bir sahîfede, (İctihâdlar fikr ve kanâ’atdır. Elimizdeki kitâblar, mezheb kitâblarıdır,
din kitâbı değildir. Türkiyede, türkce din kitâbı olmadığından, bu kitâbı yazdım)
diyor. Kendini müctehid sanıyor. Ömer Rıza Doğrulun, bu kitâba bir önsöz
yazarak, ballandıra ballandıra medh etdiğini gördük. Bu önsözde diyor ki: (Asrın
ihtiyâclarını, kıyâs yolu ile dinden değil, medeniyyetin terakkî hamlelerinden
beklemek gerekdir. Kıyâs, Kitâb ve sünnet ile alâkası olmıyan, dînin asl kaynaklarına
dayanmıyan, fekat herşeyi dîne dayamak istiyen müctehidlerin îcâdıdır...)
Bu sözleri, kendisinin de, ehl-i sünnet olmadığını, dîni, kıyâsı ve ictihâdı anlamamış
olduğunu göstermekdedir. Din âlimlerine dil uzatanlar, bunların bilgilerine erişemiyenlerdir.
(Redd-ül-muhtâr) birinci cild, üçyüzdoksanaltıncı sahîfede, (Dörtyüz
[400] hicrî senesinden sonra kıyâs yapacak âlim yetişmedi) diyor. (Mîzân-ülkübrâ)nın
birinci cüz’, kırkikinci sahîfesinde, (Dört mezheb imâmından sonra, hiçbir
âlim, mutlak müctehid olduğunu söylemedi. Mezhebde müctehidler yetişdi.
Evet, Kur’ân-ı kerîmdeki bilgiler, hükmler sonsuzdur. Fekat, kıyâmete kadar,
bütün insanlara lâzım olacak ahkâmı, dört imâm anlamış, kitâblara yazılmışdır. Şimdi,
bir kimse, Kitâbdan ve sünnetden ahkâm çıkarabilirim derse, dört mezhebden
birinde bulunmıyan yeni bir hükm çıkarmasını isteriz. Bunu yapamaz!) diyor.
Bunlar (El-Besâir li-münkir-it-tevessül-i bi-ehl-il-mekâbir) ve (Et-Tevessülü bin
Nebî ve bis-Sâlihîn) ve (Üsûl-ül-erbe’a) kitâblarında dahâ uzun yazılıdır. Bu üç kitâbı,
(Hakîkat Kitâbevi) ofset yolu ile basdırmışdır. Birinci kitâbda, Muhammed
bin Abdülvehhâbın (Keşf-üş-şübühât) kitâbından parçalar yazılarak, hepsine cevâblar
verilmişdir. Bu kitâb arabîdir. (Et-Tevessülü bin Nebî) kitâbı, Ebû Hâmid
bin Merzûkînin “rahmetullahi teâlâ aleyh” Şâmda basılmış olan (Berâet-ül-eş’ariyyîn)
kitâbının kısaltılmışıdır.
Seyyid Ahmed Tahtâvînin “rahmetullahi teâlâ aleyh” (Dürr-ül-muhtâr) hâşiyesinin
Zebâyıh kısmında diyor ki, (Bugün her müslimânın dört mezhebden birinde
bulunması vâcibdir. Dört mezhebden birinde bulunmıyan kimse, (Ehl-i sünnet)den
ayrılmış olur. Ehl-i sünnet olmıyan da sapık veyâ kâfir olur). Vehhâbîliği
temelinden çürüten (El-Besâir) ve (El-müstened) ve (Seyfül-ebrâr) kitâbları da
böyle yazıyor ve bunu (İhyâ-ül-ulûm)dan aldıklarını bildiriyor. Son iki kitâb da,
Hindistânda yazılmış, (Hakîkat Kitâbevi) tarafından ikinci baskıları yapılmışdır.
Biz, Kur’ân-ı kerîmi ve hadîs-i şerîfleri anlayacak kadar bilgili değiliz. Biz,
– 468 –