Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

56 — NECÂSETDEN TAHÂRET
İbni Âbidîn (Nemâzın şartları) başında diyor ki: (Bedende, elbisede ve nemâz
kılacak yerde necâset, pislik bulunmamakdır. Başörtüsü, başlık, sarık, mest ve na’lın
da elbiseden sayılır. Boyuna sarılı atkının sarkan kısmı, nemâz kılan ile birlikde
hareket etdiği için, elbise sayılır ve burası temiz olmazsa, nemâz kabûl olmaz. Yaygının,
basdığı ve başını koyduğu yeri temiz olunca, başka yerinde necâset bulunursa,
nemâz kabûl olur. Çünki yaygı, atkı gibi bedene bitişik değildir. Kucağa oturan
üstü necâsetli çocuk, kedi, kuş, ağzı akan köpek bozmaz. Çünki, bunların
kendileri durmakdadır. Fekat insan, bunları kucağında, omuzunda, başka yerinde
tutarsa, taşımış olur ve nemâzı bozulur. Salyası akmıyan yırtıcı hayvanın ve kedi
gibi temiz hayvanların ve çocuğun üstleri temizse, bunları taşımakla, üstünde
tutmakla nemâzı bozulmaz. Çünki, bunların içindeki necâsetleri, hâsıl oldukları
yerde kapalıdır. Nemâz kılan insanın kendi necâseti, kanı da hâsıl olduğu yerde kapalıdır.
Cebde kanlı yumurta taşımak da böyledir. Yumurtadaki kan, hâsıl olduğu
yerde kapalı olduğu için nemâzı bozmaz. Fekat, kapalı şişe içinde idrâr taşıyanın
nemâzı câiz olmaz. Çünki şişe, bevlin meydâna geldiği yer değildir. (Halebî-i
kebîr)de de böyle yazılıdır. [Bundan anlaşılıyor ki, cebindeki şişede, dirhemden
fazla kan, ispirto veyâ kapalı kutuda kanlı mendil, necs bez varken nemâz kılmak
câiz değildir.] İki ayağın basdığı ve secde etdiği yerin temiz olması lâzımdır. Secde
etdiği bez küçük olsa bile, başka tarafları pis ise, nemâz câiz olur. Necâset üstüne
örtülü bez, cam, [naylon] üstünde nemâz kabûl olur. Secdede, etekleri kuru
necâsete değerse, zararı olmaz. Bir ayağı altında necâset olup, bunu kaldırıp, tek
ayak üstünde kılınca, basdığı yer temiz ise, kabûl olur. Ellerin ve dizlerin konduğu
yerin temiz olması şart değil diyenler çokdur. Eli üstüne secde ederse, elini koyduğu
yerin temiz olması lâzımdır.)
Katı, şekl almış necâset, insan derisinde, elbisesinde ise veyâ bevl, kan gibi akıcı
necâset, mest üzerinde olsa da, ancak yıkamakla temizlenir. Kan, şerâb, ispirto,
bevl gibi sıvı necâsetden biri bulaşmış toprak, katı necâset demekdir. Katı necâset,
kemer, çanta, mest, ayakkabı üzerinde olunca, uğmakla, silmekle temizlenir.
Emici olmıyan, düz parlak şeyler, meselâ cam, ayna, kemik, tırnak, bıçak,
yağlı boyalı eşyâ, vernikli eşyâ üzerindeki katı veyâ akıcı her necâset, el ile, toprak
ile veyâ herhangi temiz şey ile silip, üç sıfatı, (renk, koku, tat) gidince temiz
olur. Kanlı bıçak, kelle ateşe tutup kanı gidince temiz olur. Necâset akan toprak,
rüzgârla kuruyup, üç sıfatı gidince, temiz olup burada nemâz kılınır. Fekat, teyemmüm
edilemez. Toprakdaki yaygı, hasır, elbise ve insanın derisi kuruyunca temiz
olmaz. Bunlara necâset sürülünce, nemâz için yıkamak lâzımdır. Yere döşenmiş
olan tuğla, fayans, toprağa dikili otlar, ağaçlar, kayalar, toprak gibi kuruyunca temiz
olur.
Kurumuş menî, oğmakla, bulunduğu yer ve deri temiz olur. Menî yaş ise ve kan
kuru da, yaş da olsa, elbiseyi ve deriyi yıkamak lâzımdır. Necâsetin şekline ve bulaşdığı
yerlere göre, temizleme çeşidi otuzu aşmakdadır.
Necâsetli yağ, leşin ve necs hayvanın, domuzun yağı, sabun yapılınca temiz olur.
Bütün kimyevî değişmeler böyledir. Necs su ile yapılmış fırında ekmek pişirilebilir.
Necs toprakla yapılan küp gibi şeyler, fırından çıkınca temiz olur.
Deride, elbisede, nemâz kılınan yerde, (Dirhem mikdârı) veyâ dahâ çok kaba
necâset yok ise, nemâz sahîh olur ise de, dirhem mikdârı bulunursa, tahrîmen mekrûh
olur ve yıkamak vâcib olur. Dirhemden çok ise, yıkamak farzdır. Az ise, sünnetdir.
Şerâbın damlasını da yıkamak farzdır diyen de vardır. Diğer üç mezhebde
kaba necâsetlerin hepsinin zerresini bile yıkamak farzdır. [Mâlikî mezhebinde, ikinci
kavle göre, necâset nemâza mâni’ değildir. Temizlemek sünnetdir. Şâfi’îde, is-
– 153 –