Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

hibi “rahmetullahi teâlâ aleyh”, yüzyirmiüç (123). cü sahîfesinde diyor ki, (Çocuğun
yaşıyacağı ümmîd edildiği zemân, çocuğu anasının karnından çıkarmak için,
ölmüş olan anasının karnını yarmak câiz olur. İmâm-ı a’zam Ebû Hanîfe, bu sebeb
ile, bir kadının karnının yarılmasını emr etmiş, kurtarılan çocuk, çok yaşamışdır).
(Ben öldükden sonra, kanımın ve organlarımın, hastalara, yaralılara verilmesini
istiyorum) demek câiz değildir. Çünki bu söz, organlarını vakf etmek veyâ sadaka
olarak vermek, yâhud vasıyyet etmek olur. Bunların üçünün de sahîh olabilmeleri
için, mütekavvim mal ile yapılmaları lâzımdır. Hür insan ve hiçbir parçası mal
değildir. Harbde esîr alınan kölenin ve câriyenin, yalnız canlı olan bütün bedenine
mal denilmiş ise de, organları ve ölüleri mal değildir. (Ben öldükden sonra, kanımın,
uzvlarımın bir müslimâna verilmesine zarûret olursa, verilmesi için, izn veriyorum)
demek câiz olur.
Yimeyip, içmeyip, açlıkdan, susuzlukdan ölen, günâha girer. Hâlbuki, ilâc almayıp
ölen, günâha girmez. Nemâzı ayakda kılacak ve oruc tutacak kadar gıdâ almak
farzdır. Doyuncaya kadar yiyip içmek mubâhdır. Doydukdan sonra yimek, içmek
harâmdır. Yalnız sahûrda ve müsâfiri utandırmamak için harâm olmaz. Çeşidli meyve,
tatlı yimek, içmek câiz ise de, vaz geçmek iyidir. Sofrada, lüzûmundan fazla,
çeşidli yemekler bulundurmak isrâfdır. İbâdete kuvvetlenmek için ve müsâfir
için bulundurmak, isrâf olmaz. Lüzûmundan fazla ekmek bulundurmak da böyledir.
Domuz eti yimemelidir, şiddetli harâmdır. Ehlî eşek eti ve sütü tahrîmen mekrûhdur.
Yalnız Mâlikî mezhebinde halâldir. Kasden, ya’nî hâtırında olduğu hâlde,
bilerek besmele çekmeden kesilen hayvanı ve besmelesiz tutulan av hayvanını, kitâbsız
kâfirlerin, mürtedlerin kesdiği, avladığı hayvanı yimek harâmdır. Böyle tutulan
balığı yimek harâm değildir. Kesmeyip de, bir yerine bıçak saplıyarak, ensesine
ve alnına vurarak veyâ boğarak veyâ ilâclıyarak, elektrikliyerek öldürülen
kara hayvanları, leş olur. Bunları yimek harâm olur. Besmele ile gönderilen av köpeğinin
ve doğan kuşunun yakalayıp, ısırarak yaralayıp öldürdüğü av hayvanı yinir.
Diri getirdikleri av hayvanını kesmek lâzımdır. Köpeğin, yaralamayıp boğduğu
ve yaralayıp etinden yidiği av, yinmez.
Avını köpek dişi ile veyâ pençesi ile yakalayan hayvanın etini yimek harâmdır.
Karada, suda yaşıyan haşerâtı yimek, halâl değildir. Meselâ, kertenkele, kaplumbağa,
yılan, kurbağa, arı, pire, bit, sinek, akrep, midye, yengeç ve fare, köstebek,
kirpi, sincap yimek halâl değildir. Avlanılan, yakalanan her balığı yimek halâl olduğu,
Mâide sûresinde bildirilmekdedir. Su içinde kendiliğinden ölüp, karnı üst tarafda
duran balık yinmez. Ağ ile, saçma ile, ilâc ile, sarsıntı ile ölen her balık yinir.
Kitâblı kâfirlerin, kendi kitâblarına göre ve kendi dilleri ile Allahü teâlânın
ismini söyliyerek kesdiklerini ve kadının, çocuğun ve cünüb olanın kesdiğini yimek
câizdir. Besmele çekmesi unutularak kesileni ve avlananı yimek câizdir. Şâfi’î
mezhebinde Besmelesiz kesileni yimek de câizdir. Mâlikî mezhebinde, Besmelesi
unutulan da yinmez. Tiryâk denilen ilâcda, yılan eti, ispirto varsa, içmesi harâm,
satması câizdir. Bunların bulunduğu bilinmiyorsa, içmek de câiz olur. İkinci kısm,
kırkıncı maddeye bakınız! [Tiryâk, afyon demekdir. Afyona alışmış olanlara tiryâkî
denir. Eski Yunan hakîmlerinin, zehrlenmelere karşı yapdıkları bir ilâca da
denir. İçinde afyon, yılan eti ve ispirto vardır]. Müslimân kasabdan alınan bir etin,
nasıl kesildiği bilinmiyorsa, halâl olmak ihtimâli varsa, [ya’nî, kesenler müslimân
ve mürted karışık ise], yimek câiz olur. Harâm olduğu, görerek veyâ âdil bir müslimânın
haber vermesi ile anlaşılarak bilinirse, yimemelidir. Fekat, sorup araşdırmak
lâzım değildir. Dâr-ül-islâmda, müslimândan satın alınan şübheli eti yimeli,
vesvese etmemelidir.
Yabânî eşek eti ve sütü halâldir. Tezek ve başka necs şeyleri yiyen hayvânın eti
kokarsa, yanına yaklaşınca pis koku gelirse, eti, sütü ve teri necs olup, yimesi mek-
– 619 –