Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

dan ve dokuların erimesinden hâsıl olur.
Diyabetiklerde, hazmsızlık, albüminüri, bronşit, verem, çıban, antraks (şir pençe),
gangren (parmak ve sâire çürümesi), kramp (adale tutulması), inâdcı nevralgi
(sinir ağrısı), diabet koması (uzun bayılma) hâsıl olabilir.
Haftada iki kerre, ılık hamam yapmalıdır. Yirmi dakîka yıkanıp, sonra havlu ile
friksiyon (delk, uğma) yapmalıdır. Deniz ve soğuk su banyosu yasakdır. Sıcak elbise
giymeli, sıcak yerlerde yaşamalıdır. Beden hareketi yapmalı, masaj, yürüyüş,
bisiklet, eskrim fâidelidir. Nemâz kılmak, çok fâidelidir.
Perhîz mühimdir. Dikkat etmelidir. Sinirlenmemeli, heyecânlanmamalıdır.
Yağlı diabet perhîzi - Önce üç gün sulu perhîz (rejim) yapılır. Günde üç dört litre
su verip, yatakdan kalkmaz. Sabâh müshil verilir. Böylece kan şekeri sür’atle
azalıp normale iner. Bir litre kanda bir gram olur. Ya’nî, yüz gram kanda yüz miligram
olur. Yâhud, üç gün, yeşil sebze yimelidir. Üç gün sonra az et verilir. Fazla
et, asidoz ve aseton yapar ki, ikisi de tehlükelidir. Bol sebze yimelidir.
Yasak olanlar - Şekerli ve nişastalı her madde yasakdır. Bunlara (karbonhidrat)
denir. Her tatlı meyve, hamur işleri, karbon hidratlı sebzeler, meselâ havuç,
şalgam, soğan, pancar, turup, bezelye ve benzerleri hubûbât yasakdır.
Her dürlü et yiyebilir. Glikojen bulunduğu için karaciğer yasakdır. Her yemekde,
elli gram ekmek yiyebilir. Kabuk dahâ iyidir. Alöron ve glüten ekmekleri yimelidir.
Fazla protein (et) ve yağ asidoz yapar. Bu ise zehrdir. Yağ az yimelidir. Tereyağı ve
zeytinyağı tercîh edilmelidir. Cevz, fındık, fıstık, bâdem gibi yağlı meyve yimelidir.
Tere, mârul, salatalık, hindibâ, ıspanak, tâze fasulye gibi sebzeler ve lahna, karnabahar,
işkorçina, enginâr, kereviz, kuşkonmaz, yer elması, yer mantarı yiyebilir.
Patatesde % 17 (yüzde onyedi) nişasta bulunduğu hâlde, yiyebilir. Ekmek yerine,
zeytinyağlı patates püresi verilir. Patatesde alkali tuzları bulunması fâideli olmakdadır.
Yumurta, peynir yiyebilir. Şekersiz olarak süt içebilir.
Limonata, gazoz yasakdır. Su ve ma’den suları, bikarbonatlı sular serbestdir. Şekersiz,
çay ve kahve içilebilir. Şeker yerine sakkarin habları kullanmalıdır. Her susayışda,
az su içmelidir. Çok su, mi’deyi bozar.
Asidoz tehlükesi olduğu zemân, bir gün yulaf unu verilir. Yulaf unu, uzun zemân,
az tuz ve tereyağı ile pişirilir. Soğuyunca yumurta akı ile karışdırılır. İkiyüzelli
gram un, yüz gram yumurta akı ve üçyüz gram tereyağı karışımı bir günde yinecekdir.
Bundan sonra üç gün, çeşidli sebze ve yumurta verilir. Albüminüri de varsa,
fazla süt vermelidir. Şekeri değil, albümini düşürmek lâzımdır. Diabetle nekris
[ya’nî mafsal ağrıları] birleşirse, beyâz ve yavru etleri yimemelidir. Az kırmızı
et ve çok sebze yimelidir.
Vücûdü eriten diabet - Za’îfletir. Yine çok et vermemelidir. Fazlası, aseton zehrlenmesi
yapar. Tereyağı vermeli, balık yağı içirmelidir. Bol yeşil sebze yimelidir.
Patates yimelidir. Karbon hidratlı (şekerli, nişastalı) maddeleri arada bir vermelidir.
Bunlar, şekeri artdırır ise de, aseton zehri yapmazlar. Bunları, te’sîri ters olan
et ile ayârlamak lâzım olur.
Çalışan bir şekerliye günde ikiyüzelli gram glikoz [veyâ karbon hidratlı maddeler]
ile yüz gram yağ ve altmış gram protein verilir. Hasta bu kadar glikoza tehammül
etmezse, insülin iğnesi yapmak lâzım olur.
Asidoz yok ise, her sabâh, kahvaltıdan yarım sâat önce (insülin protamin
zink)den oniki ünite zerk edilir. İdrârda şeker gayb oluncıya kadar, dört günde bir,
iki ünite artdırılır. Piyasada bulunan (Depot-insülin) veyâ (N.P.H. insülin organon)
reçete ile alınır.
Asidoz var ise, sabâh, öğle ve akşam yemeklerinden on dakîka önce, on ünite
âdî insülin zerk edilir. Piyasada bulunan (İnsülin Horm sempl) reçete ile alınır. İdrârda
şeker kesilinciye kadar onbeş günde bir beş ünite artdırılır. Her üç ayda bir
kanda kolesterol, aseton ve glikoz ölçülmelidir. B 12 , C ve P vitaminleri verilir.
– 658 –