Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

ine uygun hareket edilir. İslâm memleketinde, müste’min ile de, müslimânlar ile
yapılması câiz olan sözleşmeler yapılır. Alması islâmiyyetde lâzım olmıyan malları
alınamaz. Âdet olsa da, alması yine câiz olmaz. Meselâ Meryem anayı ziyâret
için Kudüse gelenlerden ve turistlerden ayakbasdı parası veyâ başka ismlerle birşey
almak câiz olmaz. Müslimân hâcıdan ayakbasdı parası almak da harâmdır.
Dâr-ül-harbde bulunan müslimân esîrin, onların malına, cânına saldırması câizdir.
Esîri serbest bıraksalar, râhat dolaşsa, çalışıp kazansa da, saldırması câiz olur.
Çünki, onlara söz vermiş, müste’min olmuş değildir. Fekat, esîrin de, onların kadınlarına,
kızlarına tecâvüz etmesi câiz değildir. Çünki, nikâhlı âileden ve satın alınan
câriyeden başka bir kadını vaty etmek, hiçbir yerde câiz değildir. Bu ikisinden
başka kadını vaty ederse, zinâ olur. Mükâteb ve iki kişi arasında müşterek olan ve
başkasına nikâhlı olan câriyesini ve başkasının câriyesini vaty etmek câiz değildir.
(Câriye), harbde düşmandan esîr alınıp, Dâr-ül-islâma getirilmiş olan kâfir kadını
demekdir. Ganîmet malları gibi, gâzîlere taksîm olunurlar. Harbde esîr alınmıyan
bir insanı satmak ve satın almak câiz değildir.
Dâr-ül-harbde, meselâ bir hıristiyan ülkesinde bulunan müslimân müste’mine,
onların hükûmeti gadr ederse, meselâ, kanûnsuz olarak, malını alırsa veyâ habs
ederse, bu da, esîr gibi olur. Bu müslimânın da onlara gadr etmesi câiz olur.
Sigorta parası almak da böyledir. Meselâ, müslimân tüccâr, malını bir harbînin,
ya’nî Dâr-ül-harbde bulunan ecnebî, yabancı kâfirin gemisi ile gönderiyor. Gemi
sâhibi olan kâfire, navlun, ya’nî yol kirâsı veriyor. Ayrıca, Dâr-ül-harbde meselâ
Londrada bulunan bir harbîye, (Sikürte) ya’nî sigorta parası denilen, belli bir
ücret de veriyor. Gemi yanar veyâ batar veyâ soyulursa veyâ başka şeklde, gemideki
mal elden giderse, o harbî, bu malın bütün değerini, sigorta parası karşılığı
olarak, müslimân tüccâra ödüyor. Bu câizdir. Fekat, harbînin, sultânın izni ile islâm
memleketinde oturan müste’min bir vekîli de vardır. Tüccâr sigorta sözleşmesini
bu vekîli ile yapıyor. Sigorta parasını, tüccârdan, bu vekîl olan kâfir alıyor. Denizde,
tüccârın malından bir parça yok olursa, bu parçanın değerini temâmen, bu
vekîl ödüyor. Anladığımıza göre, müslimân tüccârın, yok olan malının değerini bu
vekîlden alması halâl olmaz. Çünki, bu para, dâr-ül-islâmda yapılan sözleşme ile
islâmiyyetin izn vermediği bir alacakdır. [Kumar parası gibidir.]
Süâl: Emânetci, mal sâhibinden emânet parası alınca, mal helâk olursa, malı ödemesi
lâzım geliyor. [Kumar olmıyor.] Sigorta da böyle değil midir?
Cevâb: Sigortacıdan alınan para, emânetcinin ödemesi gibi değildir. Çünki
mal, sigortacıya teslîm edilmiş değildir. Gemiciye teslîm edilmişdir. Eğer, sigortacı,
geminin sâhibi olursa, ecîr-i müşterek, ya’nî serbest, genel işçi olur. Mal
elinde emânet olur. Verilen sigorta parası, emânetciye verilen para gibi olur.
Bundan başka, emânetci ve ecîr-i müşterek, batma, ölüm ve benzerleri gibi, sakınılamıyacak
sebeblerle elden çıkan malı ödemezler.
Süâl: Kefâleti anlatmağa başlarken, deniliyor ki, bir kimse, birine, (Bu yoldan
git! Bu yol emîndir, korkusuzdur) diyor. O da bu yoldan gidiyor. Yolda soyuluyor.
Söyliyen kimse, bunun malını ödemez. (Bu yol emîndir. Eğer korkulu ise, soyulur
isen öderim) derse, ödemesi lâzım olur. Sigorta da böyle değil midir?
Cevâb: Yol emîndir demek, emîn olduğunu biliyorum demekdir. Bir kimse, bilmiş
olduğunu söylemekle kefîl olmaz. (Eğer söylediğim gibi değilse, öderim) deyince
kefîl olur. Kefîl olarak aldatırsa, ödemesi lâzım olur. (Yolda soyulur isen öderim)
demediği için kefîl olmaz. Ödemesi lâzım gelmez. Kefîl olacağını söylemesi,
aldatmadığına alâmetdir. Meselâ, değirmene buğday getiren köylüye, değirmenci,
bu kovaya koy dese, köylü de koysa, kovanın deliğinden, buğdaylar suya dökülüp
sürüklense, gitse, değirmenci, koy derken kovanın delik olduğunu biliyorsa,
buğdayları öder. Çünki, söylerken aldatmış oldu. Demek ki, aldatmak demek
için, söyliyenin, tehlüke bulunduğunu bilmesi ve karşısındakinin ise, bilmemesi lâ-
– 875 –