Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

nız çamur varsa, suyu yarıdan az ise, bununla teyemmüm edilir. Suyu çoksa, bir bez
çamura sokulup, çıkarılıp rüzgârda kurutup, bu tozlu bezle teyemmüm edilir. Çamurlu
su ile teyemmüm olmaz. Bununla abdest almak lâzımdır. Kireçle badana edilmiş
dıvardan teyemmüm edilir. Buğday, kumaş, elbise, yasdık gibi, teyemmüm câiz olmıyan
eşyâ üzerine el koyunca, el, teyemmüm câiz olan şeylerin tozu ile veyâ kül ile
tozlanırsa veyâ silkildikleri zemân havâya böyle toz, kül çıkarsa, bunlarla teyemmüm
edilebilir. Ev eşyâsı üzerinde bulunan organik tozlar böyle değildir. Bir toprakdan
birkaç kimse teyemmüm edebilir. Çünki, teyemmüm edilen toprak ve benzerleri, müsta’mel
olmaz. Teyemmümden sonra, elden, yüzden dökülen toz müsta’meldir.
Teyemmüm edilebilecek şey ile teyemmüm edilemiyecek şey karışık ise, yarıdan
çok olanın ismi verilir. Teyemmümü, nemâz vaktinden önce yapmak ve bir teyemmüm
ile çeşidli nemâz kılmak hanefîde câizdir. Diğer üç mezhebde, nemâz vakti çıkınca
teyemmüm bozulur. Müsâfir, bir milden [ya’nî 1920 metreden] az, mâlikîde
iki milden az uzakda su bulunacağını alâmetlerle veyâ akllı, bâlig ve âdil bir müslimânın
haber vermesi ile, çok zan etdiği zemân her tarafa doğru, dörtyüz zrâ’ [ikiyüz
metre] giderek veyâ birini göndererek veyâ mümkin ise, yalnız bakarak suyu araması
farz olur. Çok zan etmezse, suyu araması lâzım olmaz. Yanında âdil biri bulunan
bir kimse, suyu sormadan teyemmüm edip nemâza dursa, sonra su olduğunu haber
alsa, abdest alıp nemâzı iâde eder. Bir milden uzakda su varken teyemmüm ile
nemâz kılmak câizdir. Eşyâsı arasında su bulunduğunu unutan kimse, şehrde, köyde
[ma’mûrelikde] değilse, teyemmüm ile nemâz kılabilir. Suyunun bitdiğini zan eden
kimse, nemâzdan sonra suyunu görse, teyemmüm ile kıldığı nemâzı iâde eder. Abdestsiz
kılan da, abdestsiz olduğunu hâtırlayınca, nemâzı iâde eder.
Müsâfirin yanındakilerden su istemesi vâcibdir. Su vermezlerse, teyemmüm ile
kılar. Arkadaşı, suyu piyasadaki fiyâtına satarsa, fazla parası olan müsâfirin satın
alması lâzım olur. Sâhibi suyunu, gaben-i fâhiş ile, ya’nî çok aldatmakla satarsa veyâ
piyasa fiyâtı ile alacak fazla parası yok ise, teyemmüm ile kılması câiz olur. Burada
(Gaben-i fâhiş)den maksad, piyasadaki fiyâtın, iki mislinden fazlası demekdir.
Çıplak insanın, avretini örtecek bez alması da böyledir. Fekat, susuz kimsenin
içmek için yüksek fiyâtla su alması câiz olur. Çölde, arkadaşından ip ve kova istemek
de lâzımdır. Yollarda, içmek için konulan su varken, teyemmüm edilebilir. İbni
Âbidîn “rahmetullahi teâlâ aleyh”, beşinci cildde buyuruyor ki, (İçmek için konulmuş
sudan abdest almak câiz değildir. Teyemmüm edilir).
Serbest [Mubâh] olan su, az ise, cünüb olanın, hâid kadından, abdestsizden ve
meyyitden önce yıkanması lâzımdır. Suyun sâhibi, başkalarından önce yıkanır. Sâhibleri
ayrı sular bir araya getirilince, önce meyyit yıkanır.
Hâcının, yanındaki zemzem suyu ile abdest alıp bitirmemesi için çâre, içine şeker,
gül gibi birşey koyup, saf su ismini değişdirmekdir. Veyâ emîn olduğu kimseye,
geriye dönemiyecek şeklde hediyye etmelidir. Hediyye alan kimse, karşılık, az
birşey hediyye verirse, birinci kimse hediyyesini geri alamaz.
Cünüb bir kimse, teyemmüm etdikden sonra, abdesti bozulursa, hanefîde cünüb
olmaz. Mâlikîde olur. Az su varsa, yalnız abdest alır.
İçmek için, necâset yıkamak için, ekmek yapmak için lâzım olandan fazla su bulunca,
teyemmüm bozulur. Nemâz içinde iken bulursa, nemâzı da bozulur. Vâsıta
içinde uyurken, su yanından geçerse, teyemmüm ile olan abdesti, uyuduğu için
bozulur. Uyanık iken, vâsıtadan, abdest almağa inemezse, teyemmüm bozulmaz.
Cünüb kimsenin vücûd yüzeyinin yarıdan fazlası yara veyâ çiçek, kızıl gibi ise,
teyemmüm eder. Derisinin çoğu sağlam ise ve yaralı kısmları ıslatmadan yıkanması
mümkin ise, su ile gusl edip, yaraların üzerini mesh eder. Mesh zarar verirse, üzerine
bir veyâ birkaç bez koyup, bunu mesh eder. Elleri yara olan, yüzünü ve ayaklarını
suya sokar. Sokamazsa, teyemmüm eder. Abdest aldıracak bir yardımcı bulunan
hasta, teyemmüm etmez. Hasta olan ve ihtiyâr olan, secde için eğilemezse ve
– 151 –