Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

hüdde oturmak, tehıyyât ve salevât okumak ve ikinci selâm sünnetdir. Sabâh
ikinci rek’atde sessiz kunût okumak, teşehhüdde şehâdet parmağı kaldırmak
müstehabdır. Sünneti unutunca, secde-i sehv lâzım olur. Bayram ve cenâze nemâzları
sünnetdir. Fâsık, imâm olamaz. Başka mezhebdeki imâma ve özrlü olan imâma
uymak câizdir.
Mâlikîde sefer mesâfesi, şâfi’îde olduğu gibi, seksen kilometredir. Günâh olmıyan
seferde dört rek’at farzları iki kılmak sünnetdir. Dört gün kalmağa niyyet etdiği
mahalde mukîm olur. Müsâfir ile mukîmin birbirlerine imâm olmaları mekrûhdur.
Mâlikîyi taklîd eden hanefî müsâfir ile mukîm, birbirlerine imâm olurlar.
İki nemâzı cem’ etmemek efdaldir. Vitr nemâzı ve bayramda onbeş nemâzın farzından
sonra tekbîr-i teşrîk sünnetdir.) Bir ibâdeti yaparken, başka bir mezhebi
taklîd etmek, kendi mezhebinden ayrılmak değildir. O mezhebin, farzlarına ve müfsidlerine
tâbi’ olmak demekdir. Vâciblerde, mekrûhlarda ve sünnetlerde, kendi
mezhebine uyar. Meselâ, mâlikîyi taklîd eden hanefî müsâfirin, dört gün kalmağa
niyyet etdiği yerde, farzları dört rek’at kılması farz olduğu için, dört kılar.
Mukîm olana uyması veyâ imâm olması, mâlikîde mekrûh, hanefîde sünnet olduğu
için, kendi mezhebine uyarak, cemâ’at ile kılabilir. Bir ibâdeti yaparken, başka
mezhebi taklîd etmek için, kendi mezhebine göre yapmakda harac, meşakkat
bulunması lâzımdır. Meşakkat, zorluk yok iken, taklîd edilmez.]
Diş kaplatmış veyâ doldurtmuş olanların guslde ve abdestde ve nemâz kılarken
mâlikî veyâ şâfi’î mezhebini taklîd etmeleri takvâ değildir. Mezheb taklîdi fetvâ
yoludur, kurtuluş çâresidir. Dinde meşakkat yokdur, kolaylık vardır gibi sözleri
zındıklar, silâh olarak kullanarak, birçok farzları terketmekdedir. Bu sözün doğrusu,
Allahü teâlânın bütün emrlerini yapmak kolaydır, zor birşey emr etmemişdir,
demekdir. Yoksa, îmânı za’îf olanların dediği gibi, nefse güç gelen şeyleri, Allahü
teâlâ afv eder. Herkes kolayına geleni yapmalıdır. O rahîmdir, hepsini kabûl
eder, demek değildir. Diş için, mâlikî veyâ şâfi’îyi taklîd etmek meşakkat değildir.
Dartr veyâ Kefeki denilen ve dişlerin dibinde hâsıl olan kireçlenmeler, salgılardan,
kendiliklerinden hâsıl oldukları için ve buna mâni’ olan çâre, ilâc bulunmadığı
için, bunların mevcûd olmasında zarûret vardır. İzâle edilmesinde harac olanlar,
derideki çıbanın, yaranın üstündeki zar, kabuk gibi olup, altlarını yıkamak, dört
mezhebde de lâzım olmaz. Bunun için, başka mezhebi taklîd lâzım olmaz.
(Diş kaplatma ve dolgu meselesi hâl olmuş, câiz olduğuna fetvâ verilmişdir. Zararı
olmadığı bildirilmişdir) diyorlar. İttihâdcılar zemânında din işlerine karışan
siyâset adamlarının, sarıklı masonların, din büyüklerini kötülemek, din bilgilerini
bozmak için söyledikleri, yazdıkları yıkıcı propagandalara fetvâ diyorlar. 1329
[m. 1911] senesinde İstanbulda ikinci baskısı yapılan (Mecmû’a-i cedîde) adındaki
fetvâ kitâbında (Diş çukuru doldurulmuş kimse, gusl ederken, diş çukuruna su
vâsıl olmasa, bu vechle gusl zarûret olsa, gusl câiz olur) demekdedir. Bu fetvâyı 113.
ncü şeyh-ul-islâm Hasen Hayrullah efendinin verdiği bildirilmekdedir. Hâlbuki,
bu kitâbın [1299] daki birinci baskısında bu fetvâ yazılı değildir. Hayrullah efendi
ise, ikinci def’a olarak 18 Rebî-ul-evvel 1293 ve 11 Mayıs 1876 da Şeyh-ul-islâm
olmuş ve 15 Receb 1294 ve 26 Aralık 1877 de ayrılmışdır. Böyle fetvâsı olsaydı, kitâbın
birinci baskısında bulunması lâzımdı. İkinci baskının önsözünde (Birinci baskıda
bulunmıyan birkaç fetvâyı, zemânımız şeyh-ul-islâmı Mûsâ Kâzım efendinin
emri ile biz ekledik) demekdedir. Her fetvânın sonunda, buna kaynak olan fıkh kitâbının
adı ve bildirdiği şey yazılı olduğu hâlde, diş fetvâsı için böyle bir kaynak
bildirilmemişdir. Müslimânları yanlış yola sürüklemek için, sinsice hâzırlanmış böyle
yeni türeyen yazıları, fetvâ zan ederek aldanmamalı, îmânı, ibâdetleri bozmamalı,
uyanık olmalıyız.
Biz, diş kaplatanların, dolduranların gusl abdestlerinin ve nemâzlarının sahîh
olmıyacağını anlatmak istemiyoruz. Dişlerini kaplatmış veyâ doldurtmuş olan
– 147 –