Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

638 — MUHAMMED BİN ABDÜLVEHHÂB: 1111 [m. 1699] senesinde,
Necdde, Hureymile kasabasında tevellüd, 1206 [m. 1791] da öldü. Genç yaşında
iken, 1125 [m. 1713] de Basrada, Hempher isminde bir ingiliz câsûsunun tuzağına
düşdü. Ehl-i sünnet i’tikâdından ve islâmın güzel ahlâkından ayrıldı. İngilizlerin
(İslâmiyyeti yok etmek) çalışmalarına âlet oldu. Hempherin yazdırdığı bozuk
şeyleri, 1150 [m. 1737] de (Vehhâbîlik) ismi ile neşr eyledi. (İngiliz Câsûsunun
İ’tirâfları) kitâbımızda, vehhâbîliğin kurulması uzun yazılıdır. 447, 449, 454,
459, 468, 472, 1172, 1176.
639 — MUHAMMED BİN ABDÜRRESÛL: Berzencî âlimlerindendir. Seyyiddir.
[1040] da Zûr şehrinde tevellüd, 1103 [m. 1692] de Medînede vefât etmişdir.
Şî’îleri red eden mirzâ Mahdûmun (Nevâkıd) kitâbını ihtisâr etmişdir. Çok bilgili
olduğu hâlde, tesavvufdan nasîbi olmamışdır. İmâm-ı Rabbânî hazretlerine karşı
edeb dışı hücûmlarda bulunmuşdur. (Makâmât-i Mazherî)de diyor ki, (İmâm-ı
Rabbânînin “rahmetullahi aleyh” torunlarından Muhammed Ferruh Şâh bin Muhammed
Sa’îd, çok âlim idi. Hacca gitdi. Muhammed Berzencî bunu mahcûb etmek
için, Medîneden Mekkeye gitmek istedi. Ağır hastalandı. Muhammed Ferruh,
Medîneyi de ziyâret edip gemi ile Hindistâna döndü. Berzencî iyi oldu. Kayıkla gemiye
yetişmek istedi. Yolda boğuldu.)
640 — MUHAMMED BİN AHMED EBŞÎHÎ: Behâeddîn Muhammed, [790]
senesinde tevellüd, 850 [m. 1446] de Mısrda vefât etdi. (Mustatraf) kitâbı, Rat tarafından
fransızcaya terceme edilmiş, [m. 1902] de Pârisde basılmışdır. 418.
641 — MUHAMMED BİN AHMED SEMERKANDÎ “rahmetullahi teâlâ
aleyh”: Alâüddîn-i Semerkandî 540 [m. 1145] da vefât etdi. 531. ci isme bakınız!
642 — MUHAMMED BİN AHMED ZÂHİD “rahmetullahi teâlâ aleyh”:
Hindistânda 632 [m. 1234] de vefât etdi. Hanefî fıkh âlimlerindendir. (Tergîb-üssalât)
kitâbı meşhûrdur. Nûr-i Osmâniyye kütübhânesinde vardır. 283.
643 — MUHAMMED BİN EBÛ BEKR “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Onuncu
[10] senede, Vedâ’ haccına giderken tevellüd etdi. 38 [m. 659]. ci senede işkence
ile öldürüldü. Sahâbî değildir. Tâbi’îndendir. Hazret-i Osmânı şehîd edenler arasında
idi. Deve ve Sıffîn harblerinde hazret-i Alî ile birlikde idi. Hazret-i Alî tarafından
Mısr vâlîsi yapıldı. Amr ibni Âs ile yapdığı muhârebede şehîd oldu.
1126.
644 — MUHAMMED BİN EBÎ BEKR “rahmetullahi teâlâ aleyh”: İmâmzâde
ve Rükn-ül-islâm denir. Buhârâda müftî idi. 573 [m. 1178] senesinde vefât etdi. Bunun
(Şir’atül-islâm) kitâbını Ya’kûb bin Seyyid Alî şerh etmişdir. 392.
645 — MUHAMMED İBNİ HANEFİYYE “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Dörtyüzkırkdördüncü
[444] sırada İbni Hanefiyye ismine bakınız!
646 — MUHAMMED BİN İSHAK “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Dedesi Huzeymedir.
[223] yılında tevellüd, 311 [m. 923] senesinde Nîşâpûrda vefât etdi. İmâmül-eimme
denir. Yüzkırkdan fazla kitâbı vardır. Hadîs âlimidir. 313, 391.
647 — MUHAMMED BİN MAHMÛD BÂBERTÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”:
Ekmelüddîn-i Mısrî, Hanefî fıkh âlimidir. 712 [m. 1312] de Bağdâdın Bâberta
kasabasında tevellüd ve 786 [m. 1384] da, Mısrda vefât etdi. (Tercîh-u mezheb-i
İmâm-ı a’zam) risâlesi ve (İrşâd) ismindeki (Fıkh-ı ekber) şerhı ve (Envâr) isminde
(Menâr) şerhı ve (Tuhfe-tül-ebrâr) ismindeki (Meşârık) şerhı ve (Takrîr) ismindeki
(Pezdevî usûli) şerhı ve (İnâye) isminde (Hidâye) şerhı ve dahâ şerhleri ve
tefsîri vardır. Sa’dî Çelebînin bu (İnâye)ye hâşiyesi vardır. 636, 1084.
648 — MUHAMMED BİN MAHMÛD HAREZMÎ: İmâm-ı a’zamın (Müsned)ini
toplamışdır. 665 [m. 1266] de vefât etmişdir. Celâlüddîn-i Pânî-pütî, başka olup,
yüzdoksanüçüncü sırada bildirilmişdir. 1085.
– 1142 –