Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

nî Dahlân, Mekkenin müftîsi ve reîs-ül-ulemâsı ve Şâfi’î şeyh-ul-hutebâsı idi. 1231
[m. 1816] de Mekkede tevellüd, 1304 [m. 1886] de Medînede vefât etdi. Birçok eserleri
olup (Hulâsat-ül-kelâm fî beyân-i umerâ-i beled-il-harâm), (Firredd-i alelvehhâbiyye-ti-etbâ-ı
mezheb-i İbni Teymiyye) ve (Ed-Dürer-üs-seniyye firredd-i
alel-vehhâbiyye) kitâblarında vehhâbîlerin, yanlış yolda olduklarını âyet-i kerîme
ve hadîs-i şerîflerle göstermekdedir. (Hulâsat-ül-kelâm)ın ikinci cüz’ü ve (Ed-
Dürer-üs-seniyye) ve (El-Fütûhât-ül-İslâmiyye) kitâbının bir parçası olan (Fitne)
ismlerindeki eserleri Hakîkat Kitâbevi tarafından ofset yolu ile basdırılmışlardır.
Hindli Muhammed Beşîr bin Bedreddîn, (Sıyânet-ül insân) kitâbında, Ahmed
Dahlâna reddiyye yazdı ise de, mevlânâ Abdülhay bin Abdülhalîm Lüknevî, Beşîri
rezîl etmişdir. Abdülhay Lüknevî binüçyüzdört, Beşîr binüçyüzyirmiüç 1323 [m.
1905] senelerinde vefât etdi. 450, 453, 454, 458, 460, 595.
83 — AHMED HAMEVÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası Muhammed
Mekkîdir. Seyyiddir. Hanefî fıkh âlimidir. Mısrda müderris [profesör] idi. 1098 [m.
1686] de vefât etdi. Çok sayıda kitâb yazmışdır. (Uyûn-ül-besâir) ismindeki (Eşbâh)
şerhi ve (Nefehât-ül-kurb vel-ittisâl bi-isbâtittesarrufi li-evliyâ ba’del-intikal)
kitâbları çok kıymetlidir. 245, 250, 388, 443, 460, 623, 629, 738, 779.
84 — AHMED HÂN-I “rahmetullahi teâlâ aleyh”: İslâm halîfelerinin yetmişdokuzuncusu
ve Osmânlı pâdişâhlarının ondördüncüsüdür. Binoniki 1012 [m.
1603] de halîfe oldu. 1026 [m. 1617] da, yirmisekiz yaşında vefât etdi. Nemçe ile ya’nî
Avusturya ile ve Îrânla ve Celâlî eşkıyâsı ile harb edip gâlib geldi. Akllı ve iyi idâreli
idi. Devlet idâresindeki başarılarında zevcesi Mâhpeyker sultânın çok yardımı
olmuşdur. At meydânında, sultân Ahmed Câmi’ini, mekteb ve imâretini yapdırmışdır.
Câmi’in altı minâresi, dördünde üçer olmak üzere, onaltı şerefesi vardır.
İki kerre Edirneye, bir kerre de Bursaya seyâhat etdi. Câmi’ yanındaki türbededir.
Beytullahın ve Hucre-i se’âdetin perdeleri Mısrda dokunurdu. Ahmed
hân, İstanbulda dokutup saygı ile göndermişdir. 1119, 1125, 1128, 1132, 1135,
1144, 1150, 1158.
85 — AHMED HÂN-III “rahmetullahi teâlâ aleyh”: İslâm halîfelerinin seksensekizinci
ve Osmânlı pâdişâhlarının yirmiüçüncüsüdür. [1084] de tevellüd, 1149 [m.
1736] da vefât etdi. Turhân sultân türbesindedir. 1115 [m. 1703] de cülûs edip, 1143
[m. 1730] de hal’ edildi. İsveç kralı onikinci Şarl, ruslara mağlûb olarak, Ahmed
hâna sığınmışdır. Bunun üzerine başlıyan Osmânlı-Rus harbinde ruslar bozguna
uğramış, büyük Petro, zor kurtulmuşdur.
Üçüncü Ahmed hânın ve ikinci Mustafâ hânın vâlideleri (Gülnûş Emetullah)
sultân, 1109 [m. 1696] da (Galata yeni câmi’) demekle meşhûr (Vâlide câmi’i)ni
yapdırdı. Üsküdârda (Yeni vâlide câmi’i), vâlide sultân için, 1120 [m. 1707] senesinde,
Ahmed hân tarafından yapdırılmışdır. Bu vâlide sultân 1127 [m. 1714] de,
Edirnede vefât etdi. Üsküdâra getirilip, câmi’i önüne defn edildi. Ahmed hânın kızı
Zeyneb sultân Gülhâne parkı karşısındaki mescidi yapdırdı. 1062, 1092, 1099,
1100, 1119, 1123, 1126, 1153, 1184, 1191.
86 — AHMED İBNİ KEMÂL “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Şemseddîn Ahmed
efendi, Süleymân efendinin oğludur. Dedesi, Kemâl pâşadır. Kânûnî sultân
Süleymân hân zemânında, 932 [m. 1526] den 940 [m. 1534] senesine kadar Osmânlıların
dokuzuncu şeyh-ul-islâmı idi. Cinnîlere de fetvâ verirdi. Bunun için (Müfti-yüs-sekaleyn)
adı ile meşhûr oldu. Edirnelidir. İstanbulda Edirnekapı mezârlığındadır.
Buğaz köprüsünün çevre yolu yapılırken, etrâfındaki kabrler nakl
edilmiş, kendi kabri, on metre kadar geri alınmışdır. Tefsîr, hadîs ve fıkhda derin
âlim idi. Çok kitâb yazdı. Fetvâları ve arabîden fârisîye lügat kitâbı ve (El-münîre)si
ve (Hadîs-i erba’în) şerhi çok kıymetlidir. 940 [m. 1534] da vefât etdi. 234, 286,
365, 444, 476, 698, 728, 908, 1014, 1164.
– 1071 –