Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

35 — FENÂ-FİLLAH
İmâm-ı Rabbânî “rahmetullahi aleyh”, (Me’ârif-i ledünniyye) kitâbında, yirmialtıncı
ma’rifetde buyuruyor ki:
(Fenâ) Allahü teâlâdan başka herşeyi unutmak demekdir. (Âlem-i emr)de bulunan
beş latîfenin, insanda, birer sûreti, benzeri vardır. Bu beş latîfeye, (Kalb),
(Rûh), (Sır), (Hafî) ve (Ahfâ) ismleri verilmişdir. Evliyânın çoğu, bunları birbirinden
ayırd etmemiş, hepsine rûh demişlerdir. Rûh deyince, beşi de anlaşılmakdadır.
İşte bu rûh, ya’nî latîfeler, bu bedene te’alluk etmeden, bununla birleşmeden
önce, Allahü teâlâyı biliyordu. Allahü teâlâya karşı, biraz teveccühü, tanıması, sevgisi
vardı. Kendisine ilerlemek, yükselmek kuvveti, hâssası verilmişdi. Fekat, bu
bedenle birleşmeden önce bu bedene karşı muhabbet verildi. Sonra bu bedene doğru
bırakıldı. Kendini bedene atdı. Çok latîf, yayılma kuvveti pek çok olduğundan,
bedenin her yerine sindi, işledi. Bedende tanınmaz, bilinmez oldu. Kendini unutdu.
Kendini beden sandı. Bedende fânî oldu. İşte insanların çoğu, kendini yalnız
beden sanıyor. Rûhun varlığını bilmiyor ve rûha inanmıyorlar.
Allahü teâlâ, çok merhametli olduğu için, merhamet ederek, insanlara, ya’nî rûhlara,
Peygamberlerle “aleyhimüssalevâtü vetteslîmât” haber gönderdi. Onları
kendisine çağırdı. Bu karanlık bedene bağlanmalarını yasak etdi. Ezelde iyi olmaları
takdîr edilmiş olanlar, bu emri dinleyip bedene olan bağlılığına son verir. Ona
vedâ’ eder. Yükseklere döner. Bedenle birleşmeden önceki asla olan sevgisi, yavaş
yavaş çoğalır. Geçici bir varlığa olan sevgisi azalır. Bu zulmânî, karanlık sevgilisini
tam unutunca, onun sevgisi hiç kalmayınca, (Bedenin fenâsı)na kavuşmuş
olur. Böylece, tesavvuf yolunun iki temel basamağından birincisi aşılmış olur.
Bundan sonra, Allahü teâlâ, eğer ihsân ederse, nasîb ederse, buradan da ilerliyerek,
kendini de unutmağa başlar. Bu unutkanlık artarak, büsbütün unutur. Allahü
teâlâdan başka hiçbir varlığı bilmez olur. Böylece (Rûhun fenâsı)na da kavuşur.
İkinci basamağı da atlamış olur. Rûhun bu dünyâya gelmesinin sebebi, bu ikinci
fenâya kavuşmasıdır. Dünyâya gelmeksizin, buna kavuşamaz.
(Hakîkat-i câmi’a) adı da verilen kalb latîfesi, eğer rûh ile birlikde, bu iki basamağı
atlarsa, rûh ile birlikde kendi fenâsına kavuşur. Nefs de, bu yolculukda, kalb
ile birlik olursa, bu da tezkiye bulur. Ya’nî fenâsına kavuşur. Fekat, nefs, kalbin
makâmına gelince, kalb ile birlikde yükselmeyip orada kalırsa ve bu iki basamağı
aşamazsa, nisyâna kavuşamaz. Mutmainne olamaz.
Rûhun fenâsına kavuşan bir kimse, kalbin fenâsına kavuşmayabilir. Rûh kalbin
babası gibidir. Nefs, kalbin anası gibidir. Kalbin, babası gibi olan rûha doğru bir
isteği olur. Anası gibi olan nefsden yüzçevirir. Bu isteği çoğalıp, kalbi, babasına doğru
çekerse, onun makâmına yetişir. Ya’nî iki basamağı atlar. Kalbin ve rûhun fânî
olmaları ile, nefsin de fânî olması lâzım gelmez. Nefsin, oğluna muhabbeti, isteği
hâsıl olur. Bu istek çoğalırsa ve babasının makâmına yükselmiş olan oğlunun
yanına varırsa, onlar gibi olur. Sır, hafî ve ahfâ latîfelerinin fenâ bulmaları da böyledir.
Kalbden hâtıraların, düşüncelerin gitmesi, silinmesi, onun Allahü teâlâdan
başka şeyleri unutduğunu gösterir. Hiçbir şeyi hâtırlayamamak, bunlara olan ilmin
gitmesi demekdir. Fenâda, ilmin zevâli, gitmesi lâzımdır.
Niçin kılmazsın sen, farz-u sünneti,
değil misin, Muhammedin ümmeti “aleyhisselâm”.
Anmaz mısın, Cehennemi, Cenneti,
Îmân sâhibi kul, böyle mi olur?
– 918 –