Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

mişdir. Bir yerde eksi elektrik azalınca, müsbet elektrik artıyor diyoruz. Bir yerde
elektrik sıfırsa, ya’nî yoksa, bu yerde bulunan eksi ve artı elektrik mikdârı, birbirinin
aynıdır, eşitdir diyoruz.
Erd denilen yer küremizi kaplıyan, nihâyetsiz sandığımız boşlukda [birinci
gökde] yıldızlar yüzmekdedir. Bunlardan sekiz dânesi ve peykleri [uyduları] katı
ve karanlıkdır. Geri kalan yüzbinlerle yıldızın herbiri, parlak bir güneşdir. Bu
güneşlerin hepsi, bizim güneşimiz gibi, tâ merkezlerine kadar gaz hâlindedir.
Hiçbirinde, ne su, ne de taş, toprak, ağaç, hayvân ve insan gibi katı cismler yokdur.
Bu yıldızların arasındaki mesâfe, pek fazla olup (Zıyâ senesi) ile ölçülür. Bir
zıyâ senesi, sâniyede üçyüzbin kilometre giden ışığın, bir senede gitdiği yoldur. Yıldızlar,
birbirinden o kadar uzakdır ki, ışık bir yıldızdan, başka komşu bir yıldıza,
yüzlerce ışık senesinde varabilir. Meselâ Atlas okyânusunda [Atlantikde] uçan bir
tayyâre pilotunun, her üç sâatde bir nohud dânesini atdığını düşünürsek, yıldızların
fezâ boşluğundaki büyüklük ve uzaklıkları, bu nohud dânelerinin, denizdeki
hâli gibidir. Birbirlerinden bu kadar çok uzak olmakla berâber, fezâ dâhilinde, milyarlarca
yıldız vardır. Bir kerre, fezânın [birinci semânın] büyüklüğünü düşünelim.
Sonra da, vatanımız olan şu, küçük demeğe lâyık, Erdımıza bakalım. Erdımızın
çapı, güneşin çapından yüzdokuz def’a dahâ küçükdür. Bu yıldızların hepsi, boşlukda,
sâniyede ortalama yüz kilometre hızla gitmekdedir. Fekat, gelişi güzel,
alabildiğine gitmeyip, birer helezon [spiral] içinde uçmakdadırlar. Yüzmilyonlarca
yıldız, aynı bir helezonda bulunuyor. Bugün böyle, yüzbinlerle helezon biliyoruz.
Bir helezonun çapı, onbinlerce zıyâ senesidir. Bizim güneşimiz de, böyle bir
helezona mensûb bir yıldızdır. Güneşimizin helezonunun kıvrımını, geceleri, şerîd
hâlinde görmekdeyiz ve saman yolu [Kehkeşân] ismini vermekdeyiz. Erd küremiz,
büyüklüğü, kâinât yanında hardal tohmu kadar da diyemiyeceğimiz, karanlık
bir cism olup, güneşimize yüzellimilyon kilometre uzakdadır. Güneşimizin
etrâfında Erdımız gibi dönen, sekiz karanlık küre dahâ vardır ki, bunlar da, katıdır.
Hiçbirinde hava, su, ot ve hayvân yokdur. Bu karanlık yıldızlar, güneşe yakınlık
sırası ile; Utârid [Merkür], Zühre [Venüs], Erd, Merîh [Mars], Müşterî [Jüpiter],
Zühal [Satürn], Uranüs, Neptün, Plütondur.
Güneşimize, bu dokuz seyyâresi ile birlikde (Güneş manzûmesi, sistemi) diyoruz.
FEZÂ GEMİSİ: Dünyâ etrâfında bir yörüngeye oturmak, bunu ta’kîben dünyâ
ile ay ve ondan sonra da, dünyâmız ile güneş sistemindeki diğer gezegenler arasında
seferler te’sîsi maksadı ile i’mâl edilmiş olan hava gemileridir. Fezâ seyâhati,
[m. 1957] de fezâya atılan ilk fezâ gemisi Sputnik I ile birdenbire başladı. [m.
1966] ya kadar, fezâya fırlatılan fezâ teknelerinin sayısı yüzotuzu geçmişdir. Fezâ
tekneleri, dünyâ üzerindeki üslerden fezâya iki veyâ dahâ çok kademeli dev füzelerle
yollanmakdadır. Bu füzelerin ateşleme ânındaki ilk hızı, sâatde 100 kilometre
civârında olduğu hâlde, dünyâ etrâfındaki bir yörüngeye girebilmek için hızlarının
sâatde 25.000 kilometreyi aşması şartdır. Yine dünyâ dışında yıldızlararası
boşlukda, bir hedefe doğru yollanacak fezâ gemilerinin, yerçekiminden kurtulabilmeleri
için hızlarının 40.000 kilometreye ulaşması lâzımdır. Ruslar ve Amerikalılar,
aya, güneşe, merîh ve zühre yıldızına fezâ gemileri yollamışlar ve ikisi
Amerikalı, dördü Rus olmak üzere dünyâ etrâfında çeşidli yörüngelere altı gemi
oturtulmuşdur. Hâlen dünyâmıza üçyüzseksendörtbin [384.000] kilometre uzakda
bulunan aya giden fezâ gemileri inşâ edilmekdedir. İlmî ve teknik bakımdan,
fezâ gemileriyle güneş sistemindeki seyyâreler arasında seyâhat, artık imkân dâhiline
girmişdir. Bununla berâber, kozmik ışınlar, meteor tehlükeleri ve dahâ
birçok güçlükler vardır.
Kâinâtdaki güneşler çok büyük olduğu gibi, elektronlar da düşünülemiyecek kadar
küçükdür. Bir santimetre uzunluğu doldurmak için 10 26 dâne elektronu yan-
– 972 –