Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

tini üç senede kendi malından öder. Dâr-ül-harbde âkıle olmaz. Acemin, ya’nî arabî
olmıyanların âkılesi olmaz.
Süleymâniyye Kütübhânesi (Lala İsmâ’îl) kısmında, [706] sayılı (Ebüssü’ûd efendi)
“rahmetullahi teâlâ aleyh” fetvâsında diyor ki, (Bir evde, dükkânda ölmüş, asılmış
bulunan kimsenin diyetini, İmâm-ı a’zama göre mal sâhibi, imâm-ı Ebû Yûsüfe
göre “rahmetullahi teâlâ aleyh” kirâcı öder. Fetvâ, Ebû Yûsüf kavline göredir).
Âlimin bir nazarı, bulunmaz hazînedir,
bir sohbeti, yıllarca, bitmez kütübhânedir.
26 — İKRÂH (KORKUTMAK) ve HİCR
(YASAKLAMAK)
Mü’mini ve zimmîyi ikrâh etmek, korkutmak büyük günâhdır.
İbni Âbidîn “rahmetullahi teâlâ aleyh”, beşinci cildde ve (Dürer-ül-hükkâm) 949.
cu maddede buyuruyor ki, (İkrâh), bir insanı, istemediği birşeyi yapması için,
haksız olarak zorlamak demekdir. Birini zorlamanın ikrâh olması için dört şart lâzımdır.
Zorlayanın, korkutduğu şeyi yapabilecek kuvvetde olması, zorlananın
korkutulan şeyin muhakkak yapılacağını bilmesi, korkutulan şeyin, ölüm veyâ bir
uzvun kesilmesi veyâ üzücü birşey olması, zorlanan şeyin, yapılmaması gereken birşey
olması lâzımdır. İkrâh iki dürlü olur: Mülcî olan ve mülcî olmıyan ikrâh.
(Mülcî) tam, ağır olup, insanın rızâsını ve ihtiyârını yok eder. Zorlanan şeyin yapılması
zarûrî olur. Bu da, ölüm, bir uzvun telef olması veyâ bu ikisine sebeb olacak
habs ve dayakdır. Bütün malın telef edilmesi ile ikrâh olunmanın da (Mülcî)
olacağı İbni Âbidînde yazılıdır. [Zarûrî olan nafakayı te’mîn etmek için çalışmağa
mâni’ olunması ve başka çalışacak yer bulamamak korkusu, (mülcî olan ikrâh)
sayılacağı buradan anlaşılmakdadır.] (Mülcî olmıyan) ikrâh, yalnız rızâyı yok eder
ki, bir günden ziyâde habs veyâ şiddetli dayak ile korkutulmakdır. [Böyle ikrâh da,
küfr-i hükmî için özr olur.] İlm, şeref sâhiblerini tekdîr etmek, sert söylemek, bunlar
için ikrâh olur. Mahrem akrabânın habs edilmesi de ikrâh olur. Sultânın [Hükûmetin,
kanûnların] emrleri ikrâh demekdir. İkrâh ile yapdırılması istenen şey
birkaç çeşiddir:
1 — Yapması câiz, yapmaması ise sevâb olan şeylerdir. Mülcî ikrâh ile küfre sebeb
olan söz söylemek, Resûlullahı kötülemek böyledir. Fekat, bunları söylerken
Tevriye etmesi, ya’nî Muhammed ismindeki başkasını düşünmesi, puta, heykele secde
ederken, Allahü teâlâya secde etmeği düşünmesi lâzımdır. Böyle düşünerek de
bunlara secde etmesi mekrûh olur. Tevriye etmek lâzım olduğunu hâtırlayıp da, etmezse,
kâfir olur. Hâtırına gelmezse ma’zûr olur. Nemâz kılmamak ve Kur’ân-ı kerîmde
bildirilen bütün emrler, kendinin ve başkasının malını telef ve müslimânı söğmek,
iftirâ etmek ve kadının zinâ ile ikrâhı ve livâta böyledir. Başkasının malını almak
zulmdür. Zulm, küfr gibi hiç halâl olmaz. Zimmînin dahî malını yimek, şerâb
içmekden dahâ büyük harâmdır. İkrâh eden, malı öder. Sultândan başka birinin yapdığı
ikrâhda, emr edenin veyâ me’mûrunun hâzır olması lâzımdır. Livâta, zinâdan
dahâ büyük harâmdır. Zevcesini boşamak da, bu çeşid ikrâhdır. [Mülcî olmıyan ikrâh
ile kadının başını açmasının câiz olacağı anlaşılmakdadır.]
2 — Mülcî ikrâh ile yapması harâm olan şeylerdir. Bir müslimânı veyâ zimmîyi
öldürmek veyâ bir uzvunu kesmek veyâ bunlara sebeb olacak kadar habs etmek
ve döğmek, erkeğin zinâ için ikrâh edilmesi böyledir. Öldürürse, kısâsı ikrâh edene,
günâhı ise öldürene olur. İkrâh edilmiyen bir kimse, kolunun kesilmesine izn
verse, tıbbî lüzûm olmadıkca, bunun kolunu kesmek günâh olur. Öldürmek için
ölüm ile tehdîd edilse, ölecek olan izn verirse, öldürülünce günâha girer. Devlet
– 897 – Se’âdet-i Ebediyye 3-F:57