Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

ya eziyyet olunmasına hiçbir sûretle göz yummamalıdır. Anasına, kendisi, zevcesi
ve çocukları, herhâlde saygı göstermelidir. Ana babaya, kayın vâlide ve kayın
pedere hurmet, hizmet edilmesi birinci vazîfe olmalıdır. Büyüklerin rızâsını, düâsını
almağa çalışmalı, hayr düâlarını, büyük kazanc bilmelidir].
11 — Allahü teâlânın emrlerini yapmak husûsunda olan kusûru için, bir günden
çok dargın durmamalıdır.
12 — Zevcesinin huysuzluklarını yumuşak karşılamalıdır. Çünki, kadınlar iğri
kaburga kemiğinden yaratılmışdır. Aklları ve dinleri erkeklerden azdır. Erkeğe
emânet olunmuşlardır. Gülerek, tatlılıkla geçinmek için alınmışlardır.
[Aklı olan zevc ve zevce, birbirlerini üzmezler. Hayât arkadaşını üzmek, incitmek,
ahmaklık alâmetidir. Zâlim, huysuz kimsenin hayât arkadaşı devâmlı üzülerek
a’sâbı bozulur. Sinir hastası olur. Sinirler bozulunca, çeşidli hastalıklar hâsıl olur.
Hayât arkadaşı hasta olan bir eş, mahv olmuşdur. Se’âdeti sona ermişdir. Eşinin
hizmetinden, yardımlarından mahrûm kalmışdır. Ömrü, onun dertlerini dinlemekle,
ona doktor aramakla, ona, alışmamış olduğu hizmetleri yapmakla geçer. Bütün
bu felâketlere, bitmiyen sıkıntılara kendi huysuzluğu sebeb olmuşdur. Dizlerini
döğmekde ise de, ne yazık ki, bu pişmânlığının fâidesi yokdur. O hâlde, ey müslimân!
Hayât arkadaşına yapacağın huysuzlukların, işkencelerin zararlarının kendine
de olacağını düşün! Ona karşı, hep güler yüzlü, tatlı dilli olmağa çalış! Bunu
yapabilirsen, rahât ve huzûr içinde yaşar, Rabbinin rızâsını da kazanırsın!]
13 — Zevcesinin ahlâkında bir değişiklik görürse, kabâhati kendinde bulup, ben
iyi olsaydım, o da böyle olmazdı, diye düşünmelidir. Evliyâdan birinin zevcesi, huysuz
idi. Buna hep sabr eder, soranlara derdi ki, eğer onu boşarsam, ona sabr edemiyen
biri alır da, ikisinin birden felâkete düşmelerinden korkarım. Büyükler “rahmetullahi
teâlâ aleyhim ecma’în” buyurmuş ki, (Bir kimse âilesinin huysuzluğuna
sabr ederse, altı şey, ziyândan kurtulur: Çocuk dayakdan, tabak bardak, kırılmakdan,
ahırdakiler döğülmekden, kedi sövülmekden, müsâfir gücendirilmekden,
elbise yırtılmakdan kurtulur). Bunlar, (Şir’at-ül-islâm)da da yazılıdır.
14 — Ehli kızınca, susmalıdır. Böylece kadın, pişmân olup, özr dilemeğe başlar.
Çünki o, za’îfdir. Susunca mağlûb olur.
15 — Ehlinin iyiliği çoğalıp, her işi seve seve yapınca, ona düâ etmeli ve Allahü
teâlâya şükr etmelidir. Çünki, uygun bir kadın büyük ni’metdir.
16 — Zevcesi ile öyle olmalıdır ki, zevcim beni herkesden çok seviyor, bilsin.
17 — Bakkal, kasab, çarşı, pazar işlerini aslâ ona bırakmamalı, evin idâresinde
onun fikrini sormalı, dışardaki, büyük işleri söyliyerek, onu üzmemelidir.
18 — Zevcesinin câhilce hareketleri için dâimâ uyanık bulunmalıdır. Çünki,
Âdem babamız “aleyhissalâtü vesselâm”, ehli, Havvâ anamızın da’veti üzerine, yanlış
iş işledi.
19 — Zevcesinin, günâh olmıyan kusûrlarını görmemezlikden gelmelidir. Günâh
iş ve sözden vazgeçmesini ve nemâza, oruca ve gusl abdesti almağa devâm etmesini
tatlı ve yumuşak sözlerle nasîhat etmelidir. Kıymetli elbise ve zînet eşyâsı
alacağını va’d ederek ibâdetleri yapdırmalı, günâhlarını önlemelidir.
20 — Zevcesinin ayblarını, sırlarını, herkesden gizlemelidir.
21 — Zevcesine latîfe, şaka söylemeli ve kadın gibi olup, oyunlar yapmalıdır. Nitekim,
Allahü teâlânın sevgilisi “sallallahü aleyhi ve sellem”, ezvâc-ı mütahherasına
karşı, insanların en zarîfi idi. Hattâ bir kerre Âişe “radıyallahü anhâ” ile yarış
etdi. Âişe vâldemiz geçdi. Bir dahâ yarış etdiklerinde, Server-i âlem “sallallahü
aleyhi ve sellem” geçdi. Müslimânın ehli ile oynaması, boş ve günâh değildir,
sevâbdır.
İbni Âbidîn beşinci cild, 253. cü sahîfede diyor ki, (Lu’b, la’ib, lehv ve abes, hepsi
oyun ile vakt geçirmekdir. Nerd, ya’nî tavla oynamak, satranc, ondört taş oyna-
– 601 –