Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

si ve âdî isteklerine göre değişdirmek olur ki, her ikisi de hem ayb, hem de günâhdır.
Müctehidlerimiz, altın ile veyâ gümüş ile bağlamakda ihtilâf etmişdir. Hanefî
mezhebinin fıkh kitâblarında, sallanan dişi (Şed etmek), (Tadbîb etmek) deniliyor.
Şed, tel ile kuvvetli bağlamak demekdir. Meselâ (Şedd-üz-zünnâr), papasların
kuşağını bağlamağa denir. Tadbîb, şerit ile, dadbe gibi, ya’nî kapı sürgü demiri
gibi, enli, yassı birşey ile şed etmek, sarmak demek olduğu, Tahtâvînin ve (İbni
Âbidîn)in (Dürr-ül-muhtâr) hâşiyelerinde, tadbîb edilmiş kürsî üzerine oturmağı
bildirirken ve (Dürr-ül-müntekâ) ve (Câmi’ur-rumûz)da yazılıdır. (Bezzâziyye)
ve (Hindiyye)de diyor ki, (Gümüş ve altın şekller ile süslenmiş kapdan yimek, içmek
câizdir. Fekat, elini, ağzını gümüşe, altına değdirmemek lâzımdır. İmâmeyn,
böyle kapları kullanmak mekrûhdur dedi. Tadbîb edilmiş kap da böyledir. Kürsîyi
[kanepeyi] ve hayvan semerini tadbîb etmek câiz ise de, altın ve gümüş bulunan
yerlerine oturmamak lâzımdır. Mushafın cildini tadbîb etmek câizdir. Fekat,
altına, gümüşe dokunmamak lâzımdır). Buradan da anlaşılıyor ki, tadbîb etmek,
bütün yüzeyi kaplamak demek değildir. Etrâfına metal şerid çevirmek demekdir.
Fıkh kitâblarında, (Sallanan dişi altın ile tadbîb etmek câizdir) diyor. Bu söz,
sallanan dişi, düşmekden korumak için altın tel veyâ şerîd ile bağlamak câizdir demekdir.
Çünki, bu tellerin altına su sızar. Hem de, gusl abdesti alırken, şimdi
takma dişler çıkarıldığı gibi, tel ve şerid bağlar da yerlerinden çıkarılmakda, temizlenip,
guslden sonra yerlerine konulmakdadır. Çıkarılıp temizlenmezlerse, aralarında
kalan yemek artıkları ağızda fenâ koku ve tahrîbat yaparlar. (Sallanan dişi
kaplatmak câiz olur dediler) demek, fıkh âlimlerine iftirâ olur. Çünki, sallanan diş
kaplanamaz, bağlanabilir. Görülüyor ki, (Tadbîb) sözüne kaplatmak diyerek
bundan (diş kaplatmak câizdir) fetvâsını uydurmak, hakîkî bir din adamının yapacağı
şey değildir. Fıkh kitâblarında, (çürüyen dişleri kaplatmak veyâ doldurtmak
câizdir) diye bir yazı bulunmadığı gibi, altın ile, gümüş ile doldurtmak ve kaplatmak
sözü de yokdur.
Fıkh bilgisi az olan ve müctehidlerin beyânâtını anlamıyanlar, (sallanan dişleri
bağlamak veyâ takma diş yapdırmak) sözü ile, (diş kaplatmak ve doldurtmak)
sözünü birbirine karışdırıyor. Müctehidlerin beyânlarını, hepsine yaymağa çabalıyorlar.
Zarûret olduğu için, hepsi câizdir diyorlar. Bu zevallılar anlıyamıyor ki,
oynayan dişi bağlamak ve çıkan diş yerine müteharrik diş [protez] takdırmak
için zarûret aramağa zâten lüzûm yokdur. Çünki, yapması câiz olmıyan bir şeyi yapabilmek
için, zarûret aranır. Dişleri bağlamak veyâ diş takmak yasak edilmemişdir
ki, bunları yapmak için zarûret aransın. Kendi ağzındaki kaplama ve dolguların
gusl abdestine zarar vermediğine müslimânları inandırmağa kalkışan ba’zı
kimseler, gümüş yerine altın ile bağlamak için zarûret bulunduğunu görünce, bu
zarûret kelimesini büyük bir silâh olarak yakalamışlar. (Diş yapdırmanın zarûret
olduğu ittifâkla bildirilmişdir) yaygarasını koparmışlardır. Böylece, hanefî mezhebindeki
müslimânları şaşırtmış, kâtı’-i tarîk-ı ilâhî olmuşlardır. Bunlar, sallanan
dişlerin kaydsız şartsız bağlanacağının beyân buyurulmasını biricik delîl olarak gösteriyorlar.
Hâlbuki, dişleri sallanmaz şeklde bağlayan teller ve çıkarılan diş yerine
protez denilen sun’î takma dişler, kolayca çıkarılabilmekde, temizlenip tekrâr
yerine konmakdadır. Âlimlerimiz “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în”, gusl abdesti
alırken çıkarılabilen bağları ve takma dişleri beyân buyurmakdadır. (Gusl abdesti
alırken, diş çukurlarını ve dişlerin arasını ıslatmak farzdır) buyuran âlimlerin,
kaplama ve dolgu gibi suyu geçirmiyen mâni’lere cevâz verdiklerini söylemek,
bu büyük insanlara, çok çirkin iftirâ olur. Bu âlimler, gümüş yüzük takmanın da
câiz olduğunu söylemişlerdir. Yüzük takmanın câiz olması, altındaki derinin ıslanması
afv olur demek olmamışdır. Yüzüğü, çıkararak veyâ oynatarak altını ıslatmak
lâzımdır demişlerdir. Dar yüzüğün altı ıslanmazsa, abdest ve gusl sahîh olmaz buyurmuşlardır.
Diş kaplatmak da yüzük takmak gibidir. Kaplamanın ve dolgunun
altı ıslanmadığı için, gusl sahîh olmaz.
– 143 –