Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

Kullanması erkeklere harâm olan altının, diş için mubâh olması, diş kaplatmanın
ve hattâ bağlamanın zarûret olacağını gösterir sanmak, pek yanlışdır. Erkeklerin
gümüş eşyâ kullanması câiz olmadığı hâlde, gümüş yüzük kullanmalarına izn
verilmişdir. Gümüş yüzük mubâh oldu diyerek, yüzük takmakda zarûret vardır sanmak
ve altın, gümüş burun, kulak takmak câiz olduğu için, bunları takmak zarûrî
lâzımdır sanmak ve bundan dolayı da (diş kaplatmak için zarûret olduğunda âlimler
ittifâk etdi) demek, yanlış ve iftirâ ve günâh olur.
Son ve en kuvvetli delîl olarak bildirelim ki, dört mezhebin ince bilgilerine vâkıf,
derin âlim seyyid Abdülhakîm “rahmetullahi teâlâ aleyh” efendinin mubârek
el yazısı ile hâzırladıkları (Nemâz risâlesi) bu fakîrdedir. Burada buyuruyor ki, (Şâfi’î
mezhebinde guslün farzı ikidir: Birisi niyyetdir. Ya’nî, her uzva su ilk temâs ederken,
gerek ellere, gerek yüze ve gerek sâir bedene su dökerken “niyyet eyledim
cenâbeti ref’ [izâle] için gusl etmeğe” demekdir. Ya’nî her yerini yıkarken gönlünde
böyle bulundurmakdır. Hanefîde, bu niyyet şart değildir. İkincisi, bütün bedeni
su ile yıkamakdır. Bedeninde necâset varsa, izâle etmek ayrıca farzdır. Ağzın
ve burnun içini yıkamak, ya’nî buralara suyu îsâl etmek şâfi’îde farz değildir. Hanefî
mezhebinde ise, buralara suyu îsâl etmek farzdır. Bunun içindir ki, hanefî mezhebinde
olanlar, dişlerini kaplatamazlar ve doldurtamazlar. Çünki, buralara su isâbet
etmez. Dişini kaplatan veyâ doldurtan, şâfi’î [veyâ mâlikî] mezhebini taklîd e-
der).
[(El-mukaddemet-ül-izziyye)de diyor ki, (Mâlikî mezhebinde, bir kabdaki temiz
suya necâset düşse, üç vasfından biri değişmez ise, bununla abdest ve gusl sahîh,
lâkin mekrûhdur. Mâ-i müsta’mel de böyledir. Halâya sol ayakla ve başı örtülü
girilir. Eti yinen hayvanların bevli ve pisliği temizdir. Bunların ve insanın ölüsü
ve kemikleri ve tırnakları, boynuz ve derileri ve menî, mezî ve alkollü içkiler
necsdir. Necs yere serili kalın şey üzerinde ve avuç içinden az kan, irin bulaşınca
nemâz sahîh olur. [1]
Gusle başlarken niyyet etmek, bütün vücûdü delk etmek,
[avuç içi veyâ havlu ile hafîf sıvamak], muvâlât [aralıksız] ve saçı, sakalı hilâllamak,
sık örülü saç çözülüp her tarafını hilâllamak farzdır. Ağız, burun ve kulak içini ve
saçları yıkamak sünnetdir. Yıkamadık yer kaldığını bir ay sonra bile hâtırlayınca,
yalnız orayı hemen yıkar. Hemen yıkamazsa, guslü bâtıl olur. Her guslden evvel
veyâ sonra abdest alınır.
Abdeste başlarken veyâ yüzü yıkarken niyyet etmek ve başın hepsini ve sarkan
saçları, kulak üstündeki deriyi ve altındaki deri görünen hafîf sakalı mesh etmek,
kesîf sakalı yıkamak, muvâlât ya’nî a’zaları ard arda yıkamak, yıkanan yerleri,
kurumadan evvel delk etmek de farzdır. Örülü saç çözülmez. Avuç ve parmak
içleri ile zekere dokunmak, abdest aldığında veyâ bozulduğunda şübhe etmek, oğlanın
veyâ mahrem olmıyan genç kadının derisine veyâ saçına şehvet ile dokunmak,
abdesti bozar. [Lezzet kasd etmeden dokunursa ve dokunurken lezzet duymazsa,
abdesti bozulmaz. Yolda, nakl vâsıtalarında ve alış verişde temâs korkusu
olan şâfi’î, hanefî veyâ mâlikî mezhebini taklîd etmelidir.] Bedenden kan ve diğer
şeyler çıkması abdesti bozmaz. Kulakların içi ve dışı, yeni ıslatılmış parmak ile mesh
edilir. Tırnak kesince, traş olunca abdest bozulmaz. Sakal traşında ihtilâflıdır. El
ile istibrâ vâcibdir. Teyemmüm ederek giyilen mest üzerine mesh edilmez. Mesh
müddeti yokdur. İkindi vakti isfirâr vaktine kadardır. Yatsının âhır vakti, gecenin
ilk sülüsüdür. Mekkede olanın Kâ’beye, Mekkede olmıyanın Kâ’be cihetine dönmesi
farzdır. Nemâza başlarken (Allahü ekber) demek, Fâtiha okumak, kavmede
dikilmek, celsede oturmak, oturarak bir tarafa selâm vermek ve selâm verirken (Esselâmü
aleyküm) demek farzdır. İlk iki rek’atde Zamm-ı sûre okumak, iki teşeh-
[1] Mâlikî mezhebinde, ikinci kavle göre, her necâset, ne kadar çok olsa dahî, nemâza mâni’
değildir. Yıkaması farz değil, sünnetdir.
– 146 –