Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

ve nihâyet insana döndüğünü söylemekdir ki, fen bunu göstermiyor ve fen adamları
böyle söylemiyor.
İmâm-ı Gazâlînin “rahmetullahi aleyh” (Tehâfüt-ül-felâsife) kitâbından bir
parçası arabîden türkçeye terceme edilerek (Ma’rifetnâme)nin kırkbeşinci sahîfesine
yazılmışdır. (Ma’rifetnâme)de diyor ki: (Fen adamlarının sözleri üç kısmdır:
Birinci kısmdaki sözleri, fennin, tecribenin meydâna çıkardığı hakîkatleri
bildiriyor. Bu sözleri, islâmiyyete uyuyor ise de, yanlış kelimeler kullanıyorlar. Meselâ
bir şey kendiliğinden hareket edemez. Her cismi harekete getiren bir kuvvet
vardır. Bu kuvvetler, tabî’at kuvvetleridir. Herşeyi tabî’at kuvvetleri yapıyor diyorlar.
İslâmiyyet de hiçbirşey, kendiliğinden hareket edemez. Her cismi harekete
getiren bir kuvvet vardır. Bu kuvvetler, Allahü teâlânın kudretidir. Herşeyi Allahü
teâlâ yapıyor, diyor. Görülüyor ki, islâmiyyet ve fen, aynı şeyi söylemekde
olup, arada yalnız, ism farkı vardır. Böyle sözlerine i’tirâz etmeyiz. Yalnız, ism değişdirip
kabûl ederiz. İkinci kısmdaki sözleri, islâmiyyetin haber vermeyip, arayıp
bulunuz! dediği şeylerdir. Bu sözlerine inanıp inanmamak, îmânın gitmesine sebeb
olmaz. Meselâ, ay tutulması, Erd küremizin Güneş ile Ay arasına girmesinden
oluyor, diyor ve zemânını önceden hesâb ediyorlar. Çünki Ay, Güneş karşısında
olduğu vakt, parlak görünür. Ay, Erd küresinin gölgesine girince, Güneşden ziyâ
alamayıp kararır ve görünmez, diyorlar. Güneş tutulması da, Ayın Erd ile Güneş
arasına girerek, Erd üzerinde Güneşin görünmesine mâni’ olması sebebi iledir. Ay
tutulması, arabî ayların ortasında, Güneş tutulması ise, ayın ilk veyâ son günü olur,
diyorlar. [Güneş, Erd ve Ay, karpuz gibi, küre şeklinde olup hepsi, birinci semâda
hareket etmekdedir. Eski fizikciler, yedi seyyâre yıldızdan her birinin, birer semâda
bulunduğunu söylerdi. Hâlbuki, yıldızların hepsinin yer kürenin de içinde
bulunduğu birinci semâda bulundukları, Tebâreke sûresinde, bildirilmekdedir.] Fen
adamlarının, ikinci kısmdan olan, böyle sözlerine de i’tirâz etmeyiz. Müslimânların,
böyle sözlere inanmaması lâzımdır diyerek, i’tirâz eden bir kimse, dîne zarar
vermeğe ve islâmiyyeti yıkmağa uğraşmış olur. Çünki, hesâb ve fizik, kimyâ kanûnları
ve tecribeler, bu sözlerin doğruluğunu gösterirken, bunlar islâmiyyete uygun
değildir denirse, fen adamları bu sözlerinde şübhe etmeyip, bunlara uymayan islâmiyyetin
doğru olduğunda şübhe eder. Görülüyor ki, islâmiyyete yersiz ve yolsuz
yardım etmek istiyen câhillerin zararı, yolu ile hücûm edenlerin zararlarından
dahâ büyükdür. [Medîneli Muhammed Osmân efendi de, 1341 [m. 1923] de İstanbulda
basılmış (Basîret-üs-sâlikîn) kitâbında, Erdin döndüğünü red etmekde, sahîh
hadîslere mevdû’ diyerek de, gençleri yanıltmakdadır. Hâlbuki islâm âlimleri,
dünyânın yuvarlak olduğunu, döndüğünü, birçok kitâblarında, meselâ Ebû Bekr
Râzî (Küriyet-ül-Erd) kitâbında ve (Şerh-ı Mevâkıf)de isbât etmişlerdir. Fıkh
âlimleri bunun üzerine mes’eleler kurmuşlardır. Bekara sûresinin 22. ci âyetinde
meâlen, (Rabbiniz Erdı sizin için, yatak gibi döşedi) buyuruldu. (Tefsîr-i Azîzî)de,
(Üzerinde oturmanız, uyuyabilmeniz için, yeryüzünü sâkin, hareketsiz yapdı) diyor.
Nahl sûresinin onbeşinci âyetinde meâlen, (Erdın sizi sarsmaması için, üzerinde
dağlar döşedim) buyuruldu. (Sâvî tefsîri), burada (Erdın hareket etmemesi, size
ızdırâb yapmaması için dağları yaratdı) ve (Beydâvî)de, (Dağlar yaratılmadan evvel,
Erd, yüzü düz küre idi. Dönerken yâhud başka sebeb ile hareket eder idi. Dağlar
yaratılınca, hareketine, ızdırâbına, sarsılmasına mâni’ oldular) diyor. Mü’min sûresinin
64. cü âyetinde meâlen, (Allah, Erdı size karâr yapdı) buyuruldu. (Şeyhzâde),
(Abdüllah ibni Abbâs, karâr menzil, konacak yer demekdir dedi) diyor. Görülüyor
ki, âyet-i kerîmeler ve tefsîrler, Erd yüzünün bir beşik, yatak gibi, sarsıntısız,
râhat olduğunu bildiriyor. Erdın sarsıntısız, hareketsiz olmasından, bunun mihveri
etrâfında dönmediğini ve güneş etrâfında hareket etmediğini anlamak doğru değildir.
Erdın bu iki hareketi bugün kat’î olarak bilinmekde, nemâz vaktleri hesâb
edilmekdedir. Üçüncü kısmda, 54. cü maddeye bakınız!] İmâm-ı Gazâlî, sözüne devâm
ederek, buyuruyor ki: Kat’î ve doğru oldukları, hesâb ve tecribe ile anlaşılan
– 82 –