Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

tereyağı zerrelerini kolay hazm ediyor. Katılaşdırılmış yağlar ise, sübye hâlinde değildir.
Beden sıcaklığında ergimiş hâle gelmiyor. Zerreler hâlinde dağılmış olmadığından
mi’de ve bağırsaklarda, taş parçaları gibi katı kalıyorlar. Ancak, yüzeylerinden
aşınarak güç hazm oluyorlar.
[Margarin, ya’nî sun’î tereyağı piyasada çeşidli fantazi ismlerle mevcûddür.
Margarin ilk olarak 1286 [m. 1870] da üçüncü Napolyonun arzûsu ile Pârisde
Mege-Mourié tarafından oleomargarinden yapıldı. Oleomargarin, iç yağının sıcakda
tazyîk ile süzülmesinden elde edilen sıvı yağdır. Otuz kısm oleomargarin, yirmibeş
kısm kaymağı alınmış inek sütü ve ellibeş kısm su ile uzun zemân karışdırılıp
emülsiyon, ya’nî sübye hâline getirilir. Tuz, boya konarak yapılırdı. Böylece
otuzyedi derecede eriyen, hazmı kolay iyi margarin elde edilirdi. Bugün oleomargarin
yerine mâyı’ nebâtî yağların ve balık yağlarının, hidrojenlenerek katılaşdırılmasından
elde edilen stearin yağları kullanılıyor. Katılaşdırılmada vitaminler bozulduğu
için, sonradan A ve D vitaminleri ilâve edilerek, gıdâ kıymeti iyi oluyor
ise de, hazmları güc olmakda, tereyağı yerini tutamamakdadır. Margarin, rumca
inci demek olan margaron kelimesinden alınmışdır].
Yasak olanlar - İç yağı, yağlı et, bayat et, deniz ve av hayvanları, etli hamur işleri,
tahn, lahna, ıspanak, semiz otu, kuzu kulağı, şalgam, bahârât, bayat peynir yasakdır.
Yalnız öğle yemeğinde, yağsız et, kebab, tavuk, yağsız tâze balık, dil yiyebilir.
Kuru sebze yemeği, çay, kahve yasakdır. Şekerli ve pastalar yimelidir. Karaciğer
hülâsası iğnesi yapılır. Sabâh ve akşam bir kahve kaşığı (Sel le Karlsbat) bir bardak
soğuk suda eritip içilir. Sıcak su ile içmek, kabza karşı çok fâidelidir. (Bilsan)
habları safra yollarını temizler.
8 — KALB HASTALIĞI — Kalb zedelenmemiş, ıslâhı kâbil ise, perhîze lüzûm
yok gibidir. Bilhassa akşam yemekleri, hafîf olmalıdır. Çok su içmemeli, sulu
yemek az olmalıdır. Av eti, konserve, bahârât, mayalanmış peynir yimemelidir.
Kalbde ârıza varsa ve tâm giderilemezse çok sıkı perhîz lâzımdır. Et hiç yimemeli
veyâ aralıklarla ve az mikdârda, iyi pişmiş yimelidir. Nefes darlığı varsa, tuzu
azaltmalıdır. Akşamları az yimeli. Yemekden sonra yürümemelidir.
Yağsız süt, yumurta, öğle vakti biraz söğüş, kızarmış ekmek, sebze, unlu, hamur
işi, tâze peynir, meyve yimelidir.
Günde bir litreden çok su içmemelidir. Hasta sık sık tartılmalıdır. Kilosu artınca
vücûdda su toplandığı anlaşılır. Sulu şeyleri azaltması lâzım olur.
9 — ASİSTOLİ (Kalb za’fiyeti): Kalb tam sıkışmayıp, toplar damarlardaki kanı
çekemez. Akciğer toplar damarlarında ve ciğerlerde ve dahâ sonra, büyük dolaşımda
kan hareketsiz kalır. Ayaklar şişer (ödem). Karnda su toplanır. İdrâr kesilir.
Yatakda istirâhat etmeli. Heyecânlanmamalı, sinirlenmemelidir. Tam istirâhat
etmelidir. Çok az yimelidir. Katı yemekler yasakdır. Sıvı yemekler de az olmalıdır.
Böylece, kalbi yormamak lâzımdır. Bunun için, günde yedi def’a yimelidir.
Sabâh sekizde: Elli gram nişasta ile yapılmış muhallebi. Sâat onda: Pişmiş elma
veyâ reçeli. Onikide: Elli gram iyi pişmiş balık ile otuz gram ekmek. Ondörtde: Bir
pişmiş elma veyâ reçeli. Onaltıda: Bir fincan süt. Yirmide: Hubûbât ezmesi veyâ
hamur işi verilir.
Günde dokuzyüz gramdan çok su içmemelidir. Bu perhîz bir iki ay yapılmalıdır.
(Ödem perhîzi)ne bakınız!
10 — DİYABET (Şeker hastalığı): İdrârda şeker bulunur. Sâlim insanın kanında,
aç iken litrede bir gram glikoz bulunur. Litrede 1,30 gramı geçerse, hastalık alâmeti
olur. 1,60 gram olunca, idrârda şeker bulunur. İdrâr artar. Susuzluk, açlık, za’îflemek,
hâlsizlik, çıban, kaşıntı görülür. Diyabet iki dürlüdür:
1 — Vücûdü eritmez. Yağlı ve mafsal ağrılı kimselerde çok olur. İdrârdaki şeker,
gıdâdan olur.
2 — Vücûdü eritir. Az rastlanır. Pankreas bozulmuşdur. İdrârdaki şeker, gıdâ-
– 657 – Se’âdet-i Ebediyye 2-F:42