Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

ir kerre hacca gitmesi farzdır. Adak için de gitmesi lâzım gelmez.
Zengin kimse, kurban kesme günlerinden birinde, bir koyun kurban etmeği nezr
ederse, iki kesmesi lâzım olur. Biri adak için, birisi bayram için olur. Bu kimse, nezr
ederken, bayram kurbanını kasd ederse, bir kurban keser. Bayram günlerinden önce
nezr ederse, niyyeti ne olursa olsun, iki kurban keser. Çünki, üzerine henüz vâcib
olmıyan bir şeyi yapmağı kasd etmek, haber vermek olamaz. Bayram günlerinde
zengin olan da, bayram günü fakîr iken nezr edince, yine bu sebebden dolayı
iki kurban keser. Hâcı olmıyan zengin kimsenin hac adaması da, zengin kimsenin,
kurban kesme günlerinde kurban adaması gibidir. Çünki, hacca gitmek de, kurban
kesmek gibi, iki dürlü olur: Farz olan hac yapmak, nâfile hac yapmak. Hacca gitmeği
nezr edince, hâcı olmağı, ya’nî farz olan hacca gitmeği kasd etmezse, iki kerre
hacca gitmesi lâzımdır. Çünki, kurban kesmesi vâcib olan kimse, adak yaparken,
vâcibi kasd etmezse, nâfile kurban anlaşılır ve adak sahîh olur. Hacca gitmek
adak edince de, farz olan hac kasd edilmezse, nâfile hac anlaşılır. Adak sahîh olur.
Birisi farz, birisi adak olmak üzere iki kerre hacca gider. Ramezân-ı şerîf orucunu
ve meselâ öğle nemâzını ve hâcı olmağı, ya’nî haccetül-islâm adamak ise böyle
değildirler. Bunları söyleyince yalnız farz anlaşılır. Bunların nâfilesi yokdur. Bunları
adayan kimse, yalnız farzı kasd etmiş olduğu için, adak sahîh olmaz. Demek
ki, hem farz, hem nâfile olan şey nezr edilir. Nezr ederken farz olanı kasd etmemek
lâzımdır. Nemâz, oruc, hac ve kurban adamak böyledir. Ramezânda oruc nezr
edene birşey lâzım gelmez. Yalnız farz olan Ramezân orucunu tutar.
Fakîrin ve zenginin kurban adaması câizdir. Kurban demek, bayramın ilk üç gününde
zengin için vâcib, fakîr için ise nâfile olarak kesilen koyun, keçi, sığır veyâ
deve demekdir. On koyun kurban adayan kimse, bayramın üç günü içinde on koyun
keser. Bundan sonraya kalırsa, mevcûd iseler, diri olarak sadaka verir. Çünki,
bir koyun kesmek emr olundu. Adak sayısının on olması, vâcib olan kurbanı keseceğini
haber vermediğini göstermekdedir. Adak kurbanının, belli üç günde kesilmesi
lâzımdır. Bu günler gelmeden önce kesilirse, kurban olmaz ve adak yerine
getirilmiş olmaz. Adak kurbanı belli üç günde kesilemedi ise, altın, gümüş
olarak değeri veyâ diri olarak kendisi fakîrlere verilir. Belli üç günden sonra kesip
de, eti fakîrlere dağıtılırsa, etin değeri, diri kurban değerinden az olmamalıdır.
Az olursa, aradaki fark kadar para da dağıtılır. Hâlbuki, kurban demeyip bir koyun
kesmek nezr edilince, gün ve yer belli etse bile, kurban bayramı günleri dâhil,
istediği zemân ve istediği yerde kesebilir.
V — Nezr edilen sadakanın, mal olması, mülkündekinden çok olmaması ve başkasının
malı olmaması lâzımdır. Meselâ yüz lirası olan, bin lira sadaka vermek adarsa,
yüz lira vermesi lâzım olur. Belli mikdârda altını vermeği nezr etse, altınlar helâk
olsa, nezr sâkıt olur.
Kur’ân-ı kerîm okumağı ve tavâf etmeği adamak câizdir. Peygamberimize “sallallahü
aleyhi ve sellem” hergün, belli sayıda salevât okumağı [meselâ, (Delâil-i
hayrât) veyâ (Câliyet-ül ekdâr) okumağı] adamak câizdir.
[Allah rızâsı için horoz kurban edeceğim veyâ keseceğim diyerek horoz adamak
câiz olmaz. Çünki, horoz kurbanlık hayvan değildir. Horoz adamak istiyen, (Allah
rızâsı için horoz kesip, etini fakîrlere vereceğim) demeli ve horozu diri olarak
veyâ kesip, etini fakîre vermelidir. Böylece, kurban değil, sadaka nezr edilmiş olur].
Sadaka adayan kimse, mikdârını söylerse, o mikdârı verir. Söylemezse, yemîn keffâreti,
ya’nî on fakîre yarımşar sâ’ buğday veyâ değerini verir.
Yolcusu veyâ sevdiği, saydığı kimse gelince, sevinç veyâ o insan için saygı hayvanı
veyâ şükr hayvanı kesmek câiz değildir. Yolcu gelmeden veyâ gelince adak
edilir ve adak olarak, ya’nî Allahü teâlâ için kesilir ve etleri fakîrlere yidirilir. Zenginler
yiyemez. [Hayvan kesmeği adarken, kurban derse, kurban bayramında
kesmesi lâzım olur.] Gelene ziyâfet için kesmek de câizdir.
– 332 –