Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

nılsın, ev, yiyecek, kefen satın almak için saklanılsın, kılınc [ve altın diş] gibi ihtiyâc
eşyâsı olsalar da, zekât nisâbının hesâbına katılacaklardır). Görülüyor ki, erkeklerin
altın yüzük takması harâmdır. İkinci kısm, 41. ci maddenin sondan ikinci
sahîfesine bakınız!
3 — Ticâret için alınıp, ticâret için saklanılan (Ticâret eşyâsı).
İbni Âbidîn “rahmetullahi aleyh”, zekâtın sebebini ve şartını bildirirken, buyuruyor
ki, (Eşyânın ticâret niyyeti ile satın alınması lâzımdır. Uşr vermesi lâzım gelen
topraklardan hâsıl olan ve mîrâs olarak ele geçen veyâ hediyye, vasıyyet gibi
kabûl edince mülk olan şeylerde, ticârete niyyet edilse de, bunlar ticâret malı olmaz.
Çünki, ticâret niyyeti, alış verişde olur. Meselâ, tarlasından buğday alıp uşrunu
veren veyâ mîrâsdan eline urûz geçen kimse, satmak niyyeti ile saklasa, nisâb
mikdârından fazla olsa ve bir seneden fazla kalsa, zekâtlarını vermek îcâb etmez).
Ticâret niyyeti ile [ya’nî satmak için] satın aldığı buğdayı tarlasına ekse veyâ
ticâret için aldığı hayvanı, kumaşı kendi kullanmağa niyyet etse, ticâret malı olmakdan
çıkarlar. Sonra bunları satmağa niyyet ederse, ticâret malı olmazlar.
Bunları satınca veyâ kirâya verince, eline geçen mal ticâret malı olur. Kullanmak
için satın aldığı malı, aldıkdan sonra ve mîrâs olarak eline geçen urûzu veyâ hediyye,
vasıyyet, sadaka gibi kendinin kabûl etmesi ile mâlik olduğu malı alırken veyâ
tarlasından aldığı buğdayı satmağa niyyet etse, ticâret malı olmazlar. Bunları
satsa ve satarken semenleri olan urûzu ticâretde kullanmağı niyyet etse, bu bedelleri
ticâret malı olurlar. Çünki ticâret bir işdir. Yalnız niyyet ile olmaz. Başlamak
da lâzımdır. Ticâreti terk etmek ise, yalnız niyyet ile olur. Herşeyi terk etmek, yalnız
niyyet ile olur. Bunun gibi, insan yalnız niyyet etmekle müsâfir olmaz ve orucu
bozulmaz. Kâfir, müslimân olmaz ve hayvan sâime olmaz. Bunların tersi ise, yalnız
niyyet etmekle olur. Altın ve gümüş eşyâ ve kâğıd paralar, her ne sûretle ele
geçerse geçsin, zekât malı olurlar.
4 — Yağmur suyu veyâ nehr, dere suyu ile sulanan, harâclı olmıyan bütün topraklardan
[uşrlu toprak olmasa bile] ve vakf toprakdan çıkan şeyler. Bunların zekâtına
(Uşr) denir. Uşr vermek, Kur’ân-ı kerîmde, En’âm sûresinin yüzkırkbirinci
âyetinde emr edilmiş, onda birinin verilmesi de hadîs-i şerîfde bildirilmişdir. Uşr,
mahsûlün onda biridir. (Harâc) ise, beşde bir, dörtde bir, üçde bir, yarıya kadar olabilir.
Bir toprakdan, yâ uşr veyâ harâc vermek lâzımdır. Kul borcu olan, borcunu
düşmez. Uşrunu tâm verir.
Zekâtın farzı birdir. Bu da, niyyet etmekdir. Niyyet kalb ile olur. Malın zekâtını
ayırırken veyâ müslimân fakîre verirken (Allah rızâsı için, zekât vereceğim)
diye niyyet edip de fakîre veyâ zekâtını fakîrlere vermek için vekîl etdiği kimseye
verirken borç veyâ hediyye veriyorum dese, câiz olur. Söze bakılmaz. Zekât ve
sadaka diye birlikde niyyet ederse, imâm-ı Ebû Yûsüfe göre, zekât olur. İmâm-ı
Muhammede göre “rahmetullahi teâlâ aleyh”, sadaka olur. Zekâtını vermemiş olur.
Vasıyyet etmemiş meyyitin, bırakdığı maldan zekât borcu verilmez. Çünki, niyyet
etmesi lâzım idi. Vârisleri, kendi mallarından ödeyebilirler. [Bu takdîrde, zekâtın
iskâtı yapılmış olur.] Zekâtı ayırırken ve fakîre verirken niyyet etmeyip, verdikden
çok sonra niyyet ederse, mal, fakîrde bulunduğu müddetce, câiz olur. Vekîline
verirken niyyet etmesi yetişir. Vekîlinin fakîre verirken, ayrıca niyyet etmesi
lâzım değildir. Zekâtını müslimân fakîre vermesi için, zimmîyi de, ya’nî başka
dinde olan vatandaşı da vekîl etmesi câiz olur. Hâlbuki, hac için, zimmîyi vekîl göndermek
câiz değildir. Çünki, zekât için yalnız zenginin niyyet etmesi lâzımdır. Hac
için, vekîlin de niyyet etmesi lâzımdır. Vekîline verirken sadaka, keffâret, hediyye
dese, vekîli fakîre bu niyyet ile vermeden önce, zengin zekât için niyyet etse câiz
olur.
İki zenginin de vekîli olan kimse, bunların zekâtlarını, haberleri olmadan karışdırır,
sonra fakîre verirse, zekât verilmiş olmaz. Vekîl sadaka vermiş olur. Ve-
– 293 –