Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

kerâmeti, gelen sâdık kimselerin kalblerine bir teveccüh ederek feyz ve bereketle
doldururdu. Binlerce âşıkı, bir bakışda cezbelere ve vâridât-i ilâhiyyeye kavuşdururdu.
1240 [m. 1824] da Delhîde vefât eyledi. Şâhcihân câmi’i yakınındaki kendi
Dergâhında, çok san’atle yapılmış mermer dıvâr içinde üstâdının yanında ve onun
garb tarafında medfûndur. Çeşidli memleketlere göndermiş olduğu mektûblarından
yüzyirmibeş adedi talebelerinden Rauf Ahmed müceddidî tarafından toplanarak
(Mekâtîb-i şerîfe) ismi verilmiş ve önce 1334 [m. 1915] senesinde Madrasda ve
sonra binüçyüzyetmişbir 1371 [m. 1951] senesinde Lâhorda ve 1396 [m. 1976] senesinde,
İstanbulda, basılmışdır. Şâh Rauf Ahmed, bir sene içinde işitdiklerini de bir
kitâb hâlinde toplamış, buna (Dürr-ül-me’ârif) ismini vermişdir. 1394 [m. 1974] senesinde
İstanbulda yeniden tab’ edilmişdir. Rauf Ahmed, İmâm-ı Rabbânînin küçük
oğlu Muhammed Yahyâ soyundan olup, 1253 [m. 1837] de hacca giderken, Yemende,
denizde şehîd oldu. Behûpal şehrinde irşâd ile meşhûr idi. 459, 466, 486, 733,
765, 766, 771, 773, 789, 921, 957, 969, 992, 1016, 1072, 1073, 1086, 1095, 1105, 1121,
1133, 1143.
49 — ABDÜLLAH-İ ENSÂRÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası, Muhammed
bin Alîdir. 396 [m. 1005] da Hirâtda tevellüd, 481 [m. 1088] de orada vefât etdi.
Şeyh-ul-islâm idi. Hanbelî idi. (Te’arrüf) kitâbına şerhı ve (Menâzil-üs-sâyirîn) kitâbı
meşhûrdur. 91, 92, 312, 749, 750, 1013.
50 — ABDÜLLAH-İ KURTUBÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: 551. ci sırada Kurtubî
ismine bakınız!
51 — ABDÜLLAH-İ NESEFÎ: 717. ci sırada Nesefî ismine bakınız!
52 — ABDÜLLAH-İ RÛMÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Yeni-şehrli Abdüllah
efendi, 1130 [m. 1717] da şeyh-ul-islâm oldu. Buğaziçinde Kanlıcada 1156 [m.
1743] senesinde vefât etdi. Kanlıcada, İskender pâşa câmi’i yanındadır. (Behcetül-fetâvâ)
fetvâ kitâbının sâhibidir. 319, 390, 392, 490, 542, 592, 602, 862, 886.
53 — ABDÜLLAH-İ TERCÜMÂN “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Akdenizde Balear
adalarının büyüğü olan Mayorka adasında bir hıristiyanın tek çocuğudur. Asl ismi
Anselmo Turmeda olup bir İspanyol papası idi. Nebuniye şehrinde, en meşhûr papas
olan Nikola Mertilin yanında yetişdi. İncîli ezberledi. Bu papasın yol göstermesi
ile Tunusa geldi. Müslimân oldu. Arabcayı ve islâm ilmlerini iyi öğrendi. Hıristiyanlığın
iç yüzünü, nasıl bozulduğunu gösteren (Tuhfe-tül-erîb) adında bir kitâb yazdı.
Kitâbı 823 [m. 1420] de temâmladı. 1290 [m. 1873] da Londrada ve (Elmünkız) kitâbı
ile birlikde 1402 [m. 1981] de Hakîkat Kitâbevi tarafından, İstanbulda basdırılmışdır.
Hâcı Zihnî efendi türkçeye çevirdi. Oğlu Abdül-Halîm, bu kitâbı arabca kısaltmışdır.
Yazması Berlin kütübhânesindedir. Türkçesi, Osmânlılar zemânında İstanbulda
basıldığı gibi, lâtin harfleri ile, 1385 [m. 1965] de tekrâr basdırılmışdır.
54 — ABDÜLLATÎF-İ HARPÛTÎ: 1330 [m. 1912] senesinde İstanbul Dâr-ülfünûnunda
(İlm-i kelâm) mu’allimi [profesörü] idi. (Tenkîh-ul kelâm) adındaki kitâbında,
islâm dînini ilm, akl ve fen ile çok güzel müdâfe’a etmekdedir. 543.
55 — ABDÜLMECÎD HÂN “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Osmânlı pâdişâhlarının
otuzbirincisi ve islâm halîfelerinin doksanaltıncısıdır. Sultân ikinci Mahmûdun
oğludur. Sekiz oğlundan dördü pâdişâh oldu. 1237 [m. 1821] de doğdu. 1255 [m. 1839]
de pâdişâh oldu. 24 Hazîran 1277 [m. 1861] de vefât etdi. Sultân Selîm câmi’i bağçesindedir.
Dolmabağçe serâyını ve galata köprüsünü yapdırdı. (Eshâb-ı kirâm) kitâbında
geniş bilgi vardır. 538, 698, 732, 826, 1047, 1063, 1083, 1131, 1153, 1167, 1187.
56 — ABDÜLMESÎH: Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem” efendimize
süâl sormak için Necrandan gelen hıristiyanların reîsi idi. 369, 370.
57 — ABDÜLMUTTALİB: İsmi Şeybedir. Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”
efendimizin dedesidir. Kureyş kabîlesinin reîsi idi. Hâşimin oğludur. Amcası
Muttalib, Mekkelilere bunu, kölesi olarak tanıtdığı için, Abdülmuttalib ismi ile
– 1067 –