Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

larının biri yerine, bir insan heykeli yapılsa idi ve birisi, o günden i’tibâren, hergün,
bu heykelden, el parmaklarından başlıyarak her sâniyede birer hüceyre koparsa
idi, bugün heykelin ancak bir elinin yarısı gitmiş bulunurdu. Zîrâ, bir senede
otuzmilyon sâniye vardır. Bu heykel, cânlı olsa idi, her sâniyede bir hüceyre gayb
etmesine rağmen, bugün yaşar ve cânlı bir târîh olurdu.
Yukarıda söylediğimiz muhtelif şuâ’lar, birer enerji taşımakdadır. Şuâ’ alan,
emen bir cism, enerji almış olur. Meselâ, ısınır. İnsan hüceyreleri ziyâ ve bilhâssa
harâret dalgalarını alır. Bu sûretle kazandığı kudretle çalışır. Ya’nî insan hüceyresi,
bir elektrik makinasına, bir radyoya benzer. Şu hâlde insan vücûdü otuztrilyon
hüceyre motorundan yapılmış mu’azzam bir fabrikadır. Kimyâ reaksiyonlarında,
atomların dışarı verdikleri enerjinin, kesik kesik, ya’nî küçük dânecikler hâlinde
salındığı anlaşılmışdır. Bu enerji dâneciklerine (Kvant) denilir.
KALB VE DAMARLAR: Vücûd fabrikasının çalışma merkezi kalbdir. Kalbin
tekallüsü [kasılması], yumruk sıkmak gibi, basît bir sıkışma olmayıp, kanın hareketi
istikâmetinde giderek kalbin ucunda nihâyetlenen bir titreşim dalgası şeklindedir.
Böyle bir tekallüs dalgası, yarım sâniye devâm edip, sâniyenin altıda biri kadar
süren bir aralıkla tekerrür eder. Bu tekerrürler, kalb fe’âliyyetinin nizâm ve
âhengidir. Kalbimiz, günde yüzbin def’a çarpıp, yüzbin def’a, bir sâniyenin altıda
biri kadar zemân istirâhat ediyor. Ya’nî, günde beş sâate yakın dinleniyor. Demek
ki ortalama bir insan ömrü altmış sene kabûl edilirse, böyle bir insanın kalbi, oniki
sene kadar istirâhatde kalıyor. Kalbimiz, her çarpışında 100 cm 3 kan çekerek,
günde damarlara 10.000 litre kan gönderiyor. Buna göre kalb, her darbesinde, bir
kilo ağırlığı yarım metreye kaldıracak kadar iş yapmakdadır ki, bir insan, kendi kalbinin
kuvveti ile işlemekde olan bir asansörle, bir sâatde, yerden bir apartmanın
beşinci katına çıkabilecekdir. Ya’nî insan kalbi 1/375 beygir kuvvetinde bir motördür.
Parmaklarımızı, diğer kolumuzun baş parmak hizâsına korsak, nabz atmasını
duyarız. Nabz atması, bize kalbin çarpmasını gösterir. Nabzın dakîkadaki adedi
vücûdün kan ihtiyâcına tâbi’dir. Bu sebeble nabz, kuşlarda, dakîkada 200, insanda
75, atda 35, filde 25 dir. Birkaç aylık çocuk kalbi bizimkinin iki misli çarpar.
Nabz adedi, sıcak havada azalır. Kalb, bir otomobil gibi olmayıp, bir elektron motörü
gibidir. Kanda erimiş tuzlardan biri olan potassium atomu radioaktifdir. Bir
insanda otuz gram potassium olup, hergün birmilyar elektron neşr eder. Kalbin giriş
kapısında bir sinir makinesi vardır. Bu makine tıpkı bayram yerlerinde çocukların
atış tecribelerinde, mermî hedefe isâbet edince, hedef olan cismde hareket
meydâna geldiği gibi, bir elektron isâbeti ile, kalbi harekete getirir. Kalbden çıkan
kan, damarlarla, vücûdün her tarafına dağılır. Bu damarlar çok sağlamdır. Kalbe
bağlı epher damarı [Aort], yirmi atmosfer basınca mukavemet eder. Lokomotifler,
10-16 atmosferlik buhâr tazyîki ile işlediğinden, yanmakdan korunabildiği takdîrde
bu damarlarla lokomotif boruları yapılabilecekdir. Damarlar, kalbden uzaklaşdıkca
dallara ayrılır. Ya’nî incelir. En ince damarlara şa’rî damar [Kapiller] diyoruz.
Kapiller bir kıldan elli def’a dahâ incedir.
İğne kalınlığındaki bir et parçasında bin kapiller vardır. Bir insanda elli kilo adele
bulunduğuna göre, kapiller adedi kolay hesâb olunabilir. Her kapiller, ortalama
yarım milimetre uzunluğundadır. İnsandaki bütün kapiller ucuca konursa,
dünyâyı dört def’a saracak bir boru elde edilir. Herbirinin ağız genişliği yanyana
getirilirse 60000 m 2 bir sath meydâna gelir. Hâlbuki, en büyük olan epher damarının
ağız genişliği beş santimetre karedir. Epherden ve tekmîl kapillerden aynı zemânda
geçen kan mikdârı eşitdir. Zîrâ, epherdeki kan birkaç metre sür’atle akdığı
hâlde, etrâfda sür’at azalarak, kapillerde hemen hemen sıfır olur. Kan, yarım milimetre
uzunluğundaki kapillerden bir sâniyede geçer. Bu sâniye içinde gaz mübâdelesi
vukû’ bulup, kan avdet eder. Kan, kalb içinden 1,5 sâniyede geçmekde, 5-
7 sâniyede ciğerleri dolaşmakda, dimâgı 8 sâniyede, elleri ayakları 18 sâniyede do-
– 976 –