Tam ilmihal Seadet-i Ebediyye - Huseyin Hilmi Isik - M. Siddik Gumus

mek ve müsâfeha etmek câiz olur. Hurmet için ise, câiz olmaz. Kâfire hurmet küfrdür.
On yaşına gelen kız ve erkek çocukların yatak odalarını birbirinden ve ana babalarından
ayırmalıdır. Âlimin, ana babanın eli öpülür. Başkasının öpülmez. Arkadaş
ile karşılaşınca elini öpmek harâmdır.
Büyükler geldiği zemân, kalkarak karşılamak müstehabdır. Kendi gelince, kalkılmasını
sevmek mekrûhdur. Kur’ân-ı kerîmi, ekmeği öpmek câizdir).
(Berîka) kitâbı, binüçyüzotuzdördüncü sahîfesinde diyor ki, (Selâm verirken ve
selâm alırken eğilmek günâhdır. Hadîs-i şerîfde, (Karşılaşdığınız zemân, birbirinize
eğilmeyiniz, kucaklaşmayınız!) buyuruldu. Allahü teâlâdan başkası için rükü’
ve secde yapmak harâmdır.) İbni Nüceym Zeyneddîn Mısrî “rahmetullahi teâlâ
aleyh” (Segâir ve Kebâir) kitâbında, el ile selâm vermek günâhdır diyor. İsmâ’îl Sivâsî,
bunu açıklarken, (Çünki, el ile selâm vermek, kâfirlerin âdetidir) diyor.
İmâm-ı Rabbânî “rahmetullahi aleyh”, ikiyüzaltmışbeşinci mektûbda buyuruyor
ki: (Müslimânların haklarını gözetmek lâzımdır. Hadîs-i şerîfde, (Müslimânın
müslimân üzerinde beş hakkı vardır: Selâmına cevâb vermek, hastasını yoklamak,
cenâzesinde bulunmak, da’vetine gitmek ve aksırıp elhamdülillah diyene, yerhamükellah
diyerek cevâb vermek) buyuruldu. Fekat, çağırılan yere gitmek için, şartlar
vardır. (İhyâ) kitâbında diyor ki, (Yemek şübheli ise, sofrada ipek kumaş, altın,
gümüş varsa, tavanda ve dıvarlarda canlı resmleri varsa, çalgı çalınıyorsa,
oyun oynanıyorsa, böyle olan yere gidilmez. Zâlimin, bid’at sâhibinin, fâsıkın ve
kötü kimselerin ve öğünmek için çok para harcamış olanın da’vetine de gidilmez).
(Şir’at-ül-islâm) kitâbında diyor ki, (Riyâ, gösteriş için yapılan da’vete gidilmez).
(Muhît) kitâbında diyor ki, (Oyun oynanan, çalgı çalınan, müslimânlar çekişdirilen,
içki içilen da’vete gidilmez). (Metâlib-ül-mü’minîn) kitâbında da böyle yazılıdır.
Böyle mâni’ler bulunmıyan da’vete gitmek lâzımdır. Bu zemânda, böyle
da’vet az bulunur. Bakıcısı bulunan hastayı ziyâret sünnetdir. Kimsesi yok ise, yoklamak
vâcib olduğu (Mişkât) hâşiyesinde yazılıdır. Müslimânın cenâze nemâzını
kılmalı, hiç olmazsa birkaç adım cenâzede bulunmalıdır). İkiyüzaltmışbeşinci
mektûb tercemesi temâm oldu. İbni Âbidîn (Hazar ve ibâha) kısmında diyor ki,
(Harâm olan şeyler, odada ise gidilir. Sofrada ise gidilmez. Bilmiyerek gidildi ise,
kalbi ile beğenmiyerek oturulur veyâ bir behâne ile geri dönülür. Çünki, harâm işlememek
için, sünnet terk edilir. Gîbet söylemek veyâ dinlemek, çalgıdan ve
oyundan dahâ büyük günâhdır. Söz veyâ makâm sâhibi ise, sofrada günâha mâni’
olmalı veyâ geri dönmelidir).
(Mâ-lâ-büdde)de, zekât bahsi sonunda diyor ki, (Gelen müsâfire üç gün ziyâfet
vermek, müekked sünnetdir. Sonraki günlerde müstehabdır).
(Hadîka)da, dil âfetlerinin sonunda diyor ki, (Birinin evine, odasına, bağçesine
girileceği zemân izn istemek vâcibdir. Kapıya vurarak, zili çalarak veyâ seslenerek,
meselâ selâm vererek izn istemeden içeri girmemelidir. Ana baba, çocuğunun,
çocuk, bunların odasına gireceği zemân da izn istemelidir. İzn üç def’a istenir.
Birincisinde izn verilmezse, bir dakîka kadar sonra, ikinci def’a istemeli, yine
verilmezse, üçüncü def’a istemelidir. Yine izn verilmezse, [dört rek’at nemâz kılacak
kadar beklemiş ise], içeri girmemeli, gitmelidir. Kapı aralanırsa, aradığı
kimseyi sormadan önce, kendini tanıtmalıdır. [Telefon edince de, önce kendini tanıtmalıdır.]
İçeri girmeğe rızâsı olduğu bilinen kimsenin yanına izn almadan girilebilir).
Süleymâniyye kütübhânesi, Lâleli kısmında (3653) sayılı kitâbın başında, Ahmed
ibni Kemâl efendi “rahmetullahi teâlâ aleyh” (Kitâb-ül-ferâid)de diyor ki,
(Ebû Ümâmenin bildirdiği hadîs-i şerîfde, (Başkalarına benzeyenler bizden değildir.
Yehûdîlere ve hıristiyanlara benzemeyiniz! Yehûdîler parmakları ile işâret ederek,
hıristiyanlar elleri ile işâret ederek, mecûsîler de eğilerek selâm verir) buyu-
– 365 –