26.03.2015 Views

UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA FACULDADE ...

UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA FACULDADE ...

UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA FACULDADE ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Además, puedo certificar que toda dictadura ‘mantiene’ a líderes de la oposición, sobre todo cuando éstos son<br />

inofensivos. Tengo la seguridad de que si el señor Soares y su ‘socialismo’ hubiesen sido considerados<br />

realmente peligrosos, las cosas se habrían desarrollado para él de una manera muy distinta.” Faltam-nos dados<br />

para corroborar a apreciação de González-Mata; contudo, Antonio Piñeiro (2000: 64-66) menciona que a<br />

saída de Portugal de Pepe Velo rumo à Venezuela deveu-se à intervenção de uma organização estadunidense<br />

– o Unitarian Service –, mantida pela seita religiosa protestante quacre desse país, que evitou o seu<br />

encarceramento em Portugal e estabeleceu os contatos para que pudesse receber um salvo-conduto<br />

(passaporte de emergência venezuelano) que lhe permitisse ingressar na Venezuela: “Sexa como fora, o caso<br />

é que carente de calquera documentación persoal – evidentemente, non había quen estendera pasaportes de<br />

fuxido –, Pepe Velo reside durante tres meses na casa familiar do vello amigo de Celanova [Luís López] e<br />

procura apoios nun colectivo de axuda ós refuxiados españois en Portugal coñecidos popularmente como os<br />

Cuáqueros, que estaban dirixidos por unha filantrópica muller americana que tiña por nome Miss Helen á que<br />

Velo lle gardaría un especial agradecimento durante toda a vida. O cerco da PI<strong>DE</strong> (a Policía de Investigación<br />

e Defensa do Estado salazarista) estréitase, do mesmo xeito que se estreitara o da Garda Civil, ata o punto de<br />

que a falla de documentación cústelle ser novamente detido, esta vez no forte de Caxías – alí onde o río Texo<br />

comeza a casar co océano Atlántico –, co fin de ser entregado, coma outros muitos, pouco antes de morrer, ó<br />

réxime represor español [...]. A estadia na cadea lisboeta non sería longa gracias á axuda do movemento<br />

proteccionista Unitarian Service – Os cuáqueros –, liderado pola americana Miss Helen, que conseguiron<br />

internacionalizar a causa e con iso evitar o traslado de Velo a calquera outra cadea galega ou española. As<br />

influencias da señora Helen chegaron ata oídos do recentemente nomeado presidente de Venezuela, o ensaísta<br />

e político Rómulo Gallegos, con que Pepe Velo forxara unha fuxidía amizade a carón da literatura durante<br />

unha curta estadía do novelista en Galicia, cando estivera refuxiado en España. Sabedor do caso particular de<br />

Velo, Rómulo Gallegos ordénalle ó consulado de Venezuela en Lisboa, a través do Ministerio de Relacións<br />

Exteriores, a expedición dun “pasaporte de emergencia”, que sería “válido estrictamente por un viaje de<br />

ingreso en Venezuela, vía América del Norte o del Sur”, pero que a carón había de salvarlle definitivamente a<br />

vida”. O professor da Universidade de Vigo, Ángel Rodríguez Gallardo (2007), no seu artigo A repressom na<br />

Raia. Portugal solidário (Disponível em: .<br />

Acesso em: 20 abr. 2009), refere-se ao Unitarian Service nos seguintes termos: “Parte dos refugiados galegos<br />

que entraram em território português desde o início da guerra contou com o apoio da comunidade espanhola<br />

residente em Lisboa simpatizante da República. No fim da guerra, recebêrom umha ajuda de umha<br />

organizaçom humanitária relacionada com a Igreja quaker americana: a American Friends Unitarian Service<br />

Committee, cujos membros eram habitualmente conhecidos como os “unitarian” e tinham contactos<br />

clandestinos com os partidos comunistas da Europa. Em Portugal, os Unitarian Service Committee (USC)<br />

sintonizárom com a oposiçom portuguesa, especialmente com os comunistas, e participárom nas actividades<br />

de ajuda e distribuiçom de material para os refugiados espanhóis durante a guerra civil. A PV<strong>DE</strong> controlou<br />

logo a USC, já que tinha suspeitas da relaçom que mantinha com os serviços soviéticos e do labor de<br />

colaboraçom logística e operativa com os exilados espanhóis. De maos dadas com a polícia ou com o exército<br />

espanhol, a PV<strong>DE</strong> perseguiu muitos destes refugiados espanhóis e galegos acusados de comunistas, de<br />

militarem durante a guerra em organizaçons de esquerda ou de fazerem parte dos grupos guerrilheiros que<br />

empregavam o Norte de Portugal como ponto de apoio”. Tanto Piñeiro quanto Rodríguez Gallardo<br />

apresentam o Unitarian Service como, simplesmente, uma organização filantrópica a serviço dos perseguidos<br />

pelos regimes autoritários de Franco e Salazar, mas Roger Fritts (1997), do Unitarian Universalist Service<br />

Committee, nome que, desde a década de 1960, tem a organização de Cedar Lane (Maryland), menciona<br />

(Disponível em: . Acesso em: 20 abr.<br />

2009) que o trabalho da década de 1940 com os refugiados do Service em Portugal desenvolveu-se em<br />

colaboração com Allen Dulles, um agente da Office of Strategic Services dos Estados Unidos, a qual se<br />

transformaria na Central Intelligence Agency (CIA), da qual Dulles chegou a ser o diretor entre 1953 e 1961:<br />

“The Unitarian Service Committee opened an office in Lisbon on June 20, 1940, staffed by the Sharps [um<br />

casal de Unitarians], who again took leave from their church and their small children to help refugees. The<br />

goal was to save the lives of intellectuals and anti-Nazi political leaders. It was real life drama, something like<br />

the drama described in the classic movie Casablanca. Rev. Sharp wrote: ‘The days defy description. They<br />

were filled from seven o'clock in the morning until midnight, and sometimes after, with interviews, searches<br />

for persons about whom the Emergency Rescue Committee had cabled from America, or their agent had<br />

cabled from Marseilles; appeals and interventions at the American Export Line, the Pan American Airways,<br />

the French Consulate, the International Police (this is the police system of Portugal which regulates the<br />

448

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!