13.12.2012 Aufrufe

Wörterbuch der Westmünsterländischen Mundart - Kreis Borken

Wörterbuch der Westmünsterländischen Mundart - Kreis Borken

Wörterbuch der Westmünsterländischen Mundart - Kreis Borken

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.

Üörne ‘Ähre’ → Aore<br />

Uort ‘Stift’; ‘Viertelliter’ → Aort 1; Aort 2<br />

up 1. auf, an, in, bei, zu. Et is up de Grund follen. Et ligg up<br />

de Grund (→ vöör). He häff noch Veh up’n Stall. He häff Holt up de<br />

Saagekuhle schnedden. He leet em up de Fläske ruuken (an <strong>der</strong><br />

Flasche). He geht up de hooge Schoole. up’t Bedde gaon liggen<br />

(St). Se ligg up’t Krankenhuus (Sie liegt im Krankenhaus, Vr).<br />

up’t Klooster (im Kloster). up’t Zwillbrock (in Zwillbrock). Up de<br />

Buur gaff’t dat nich (Bei den Bauern war das nicht üblich). Vaa<strong>der</strong><br />

is vandaage de Buur up (ist zu den Bauern gegangen). up<br />

Allerhilligen (zu Allerheiligen). up de Minuute (auf die Minute<br />

genau). de Stää, waor den Pott up te staon kümp (die Unterlage,<br />

<strong>der</strong> Untersatz). Up den Peernboom, daor sitt wat up (viele Birnen).<br />

Ik häbb em socht un leep de faorts up (traf ihn sofort). Ik häbb<br />

daor nich up edacht (nicht daran gedacht). 2. in den Wendungen up<br />

af, up an, up to, up uut. Dat mutt de up af! (Man muß es darauf<br />

ankommen lassen). Waor sall’t up an? (Wohin des Weges). Daor mutt<br />

ik up an (Ich muß in diese Richtung). Daor kaas up an! (Darauf<br />

kannst du dich verlassen). Daor sall se wall up an arbäiden (auf<br />

ein Ziel zu). Ik gao daor up to (Ich gehe bis dorthin). Waor will<br />

Ih dann up uut? (Worauf wollen Sie hinaus). Daor doot se nix up<br />

uut (Davon halten sie nichts; das wird nicht ernst genommen). Daor<br />

doo ik noch wall vull up uut (Darauf lege ich großen Wert). Daor<br />

muss nix up uut doon (gewwen) (Das ist nur Gerede). 3. in<br />

Wendungen wie up wenn’ (aufgestanden sein). Vaa<strong>der</strong> is all up. (et)<br />

häbben up (leiden mögen; dafür sein). He häff’t de nich up (Er ist<br />

nicht dafür). Wi hadden’t nich so gudd up Öhme Anton. Anne Möi,<br />

daor hadden we’t wall up. up un up (über u. über). Den Boom satt<br />

up un up vull Appel. Ik kann nich up of daale (Ich fühle mich<br />

schlecht). up sik (an sich). Peerde up sik bünt as ‘n Määske. wat<br />

up sik häbben (etw. bedeuten; Mühe kosten). Wat häff dat up sik?<br />

(Was bedeutet das). Et ha’ wat up sik, bes se alle up de Beene<br />

wann’ (Es kostete viel Mühe, bis alle Kin<strong>der</strong> aufgestanden u.<br />

versorgt waren). 4. bis auf. De wassen de alle in, up wi (Alle<br />

waren da, bis auf uns). 5. ungefähr; mehr als. De kammen up de<br />

hun<strong>der</strong>t Morgen (Sie hatten mehr als 100 Morgen). De Schwiene bünt<br />

dit Jaor all up veertig Mark (liegen bei über 40 Mark). Daomaols<br />

ha’ he noch up de hun<strong>der</strong>t Schaope. 6. aufgebraucht, verbraucht;<br />

alle, zu Ende. Wi häbb ‘t Ääten up (aufgegessen). Ik häbb ‘n<br />

Koffie all up (habe schon gefrühstückt). Dat Ääten mutt up! (muß<br />

aufgegessen werden). Wenn’t dann up mutt un up sall, dann kann ik<br />

em ook noch wall (wenn etw. unbedingt aufgegessen werden muß,<br />

scherzh.). Loss (getällt) Geld un geschnedden Brood is gau up.<br />

Dat könnt se alleen nich up, wat daor in den Gaorden wöss. Up is<br />

satt (Mehr gibt es nicht). He häff ‘t Spill up (Er ist bankrott).<br />

Se häbbt soppen, bes se’t up hadden (bis das Geld alle war). Den<br />

Hund is old, he is up. Se is up (z.B. alt, krank, abgearbeitet). →<br />

daale, daorup, doon, drup, Farken, Fläske, Geld, gewwen, Hand,<br />

harup, in, Kopp, met, Ooge, Stupp, Tied, un<strong>der</strong>.<br />

Zs.: bääk-, barg-, bült-, daor-, Fuss-, Gaap-, haar-, Haas-, har-,<br />

hass-, hatt-, Help-, hen-, hier-, hott-, kopp-, nao-sik-, nijen-,<br />

pass-, piel-, recht-, Schluuk-, Schnück-, statt-, stie-, stroom-,<br />

teggen-, trapp-, vöör-, vull-, waor-, wie<strong>der</strong>-<br />

up-ääten, -etten aufessen. → Gesundhäid, Leewde, Pannekooken,<br />

schoone

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!