Wörterbuch der Westmünsterländischen Mundart - Kreis Borken

Zs.: Aiter-, Mäi-
düüster dunkel. Et wödd all düüster (Abenddämmerung). düüster Weer
(diesig). düüstere Daage (im Dezember). düüster (schwatt) Tüüg
(Trauerkleidung). in’n eersten Düüstern (Dämmerung). Nu stao ik
doch in’n Düüstern (ohne Brille). De bünt in’n Düüstern wossen
(sagt der Zimmermann über krumme Sparren). in’n Düüstern (im
Dunkeln, heimlich). He knipp de Katte in’n Düüstern (macht es
heimlich). Düüster Wark is halw Wark (Arbeit bei Dunkelheit).
düüster Tüüg (Trauerkleidung). Et gaff düüstere Bruunen met
schwatte Mahnen (dunkelbraune Pferde). ne düüsteren Foss
(rotbraunes Pferd, → Schweetfoss). Wat kick de düüster drin
(finstere Miene). → blind, föhlen, Kattenbalge, schmüstern,
Ssiepel.
Zs.: halw-, krickel-, picke-, pott-, raawen-, sack-, schemmer-,
ssappen-, sticke-, stock-, tappen-, twee-
düüsterblau dunkelblau
Düüstermölle → Düstermühle
Düüstermöllenmarkt m. Markt in der Düstermühle am ersten Montag im
August, berühmter Pferdemarkt. → Frijers-, Klie-markt
düüstern; duustern (Rae) dunkeln, dämmern. Et beginnt all te
düüstern. → dunkern
Düüsternis f. (Bo) Dunkelheit
düüster-rood dunkelrot
düüsvöördann, düssvöördann (Ot, Vr, St, Sü, Ge) ständig weiter,
ohne Unterbrechung. He keek nich up, he dee män düüsvöördann (ließ
sich nicht aufhalten, machte stur weiter). → allevöördann
düüts(k) deutsch, hochdeutsch. Wi häbbt noch ‘n düüts Gesichte bi
us, wi könnt fraogen (Wenn man den Weg nicht genau weiß). → platt
2.
Zs.: hoog-, platt-
düütske Schrift f. Sütterlinschrift. In de Schoole mochen wie
erst düütske un dann latienske Schrift lährn (nach der Sütterllin-
kam die sog. Normalschrift).
Düüts(k)land n. Deutschland. Wieder up in Düütsland (weiter nach
Deutschland hinein, vom Grenzland aus).
Duuwe, Duube f. (Duuwen; Düüwken) Taube. so gries as ne Duuwe
(graue Haare). ne griese Duuwe (eine grauhaarige Frau). Daor
sitt’t twintig Duuwen up’t Dack; ik scheet de fiewe af, wuvull
bliewt sitten? Nich een! (Scherzfrage). de Duuwe in de Borkske
Tremse (Vogel mit Kirschen im Schnabel in der Borkener Maikrone, →
Tremse 2). → Bije, stuuwen 1, Uule.
Zs.: Breew-, Buurn-, Feld-, Holt-, Huus-, Lach-, Ringel-, Toddel-,
Wild-
Düüwel, Düübel m. (Düüwels; Düüwelken) Teufel; böse Person. He
löpp, as wenn em de Düüwel achter de Buxe is. Dat is ‘t leste
(Wark), wat ‘n Düüwel dretten häff (von unangenehmer Arbeit, z.B.
des Handlangers). so schwatt as ne Düüwel. He lügg (he arbäidt, et
räängt) up Düüwel komm haruut (sehr stark). üm den Düüwel (Daibel)
nich! Wann den Düüwel storwen is, is he noch lange nich dood. De
Düüwel häff kinn Sunndagg. Wenn den Düüwel old wödd, geht he up
Söcke (macht die Untaten heimlich u. leise). Faake sett sik dann
de Düüwel met’t Gatt drup (Wenn etw. bes. gut werden soll, hat man
oft Pech). Dann maak ih van eenen Düüwel twee (tiene) (Dann wird
es noch schlimmer). Den eenen is den andern sien Düüwel (z.B.
Zank, Mißgunst). He häff ‘n Düüwel an de Kette leggt (hat
gebeichtet). He häff ‘n Düübel in de Oogen staon (He häff den